به گزارش قدس آنلاین، در این باره صدوق با سند خود از شریح بن هانى نقل مى‏ كند كه گفت: امیرمؤمنان علی ‏(ع) از فرزند خود، حسن بن على (ع) پرسید: فرزندم؛ عقل چیست؟ عرض كرد: نگهدارى دلت، آن امانتى را كه به آن سپرده ‏اى.

فرمود: دوراندیشى چیست؟ عرض كرد: آنچه را كه موقعیّت مناسب مى‏طلبد، انتظار برى و آنچه را كه در دسترس خودبینى، شتابان دریابى.

فرمود: سرفرازى چیست؟ عرض كرد: زیان دیده را، بار بردارى و مكارم اخلاق را، به سامان رسانى.

 فرمود: گذشت و بزرگوارى چیست؟ عرض كرد: درخواست كننده را پاسخ در خور، گویى و بخشنده را عطا كنى.

فرمود: آزمندى و تنگ نظرى چیست؟ عرض كرد: هزینه اندك را، ولخرجى دانى و آنچه را انفاق كرده ‏اى، از دست رفته پندارى.

فرمود: دزدى و چپاولگرى چیست؟ عرض كرد: اینكه كم دیگران را براى خود، جویى و ناچیز خود را از دیگران، باز دارى.

 فرمود: زحمت و درد سر چیست؟ عرض كرد: به دامن كسى كه تو را ایمنى نبخشد، چنگ زنى و در آنچه تو را به كار نیاید، دیده دوزى.

فرمود: نادانى چیست؟ عرض كرد: پیش از توانمندى، بر موقعیّت مناسب چیزى، شتابزده بر آن بجهى و از پاسخى كه دانى، خوددارى ورزى؛ پسندیده یاورى ‏است، آن سكوتى كه بیشتر جاها به یارى آید؛ هرچند سخنور باشى.

سپس امیرمؤمنان علی (ع)، رو به فرزند خود، حسین (ع) نموده، پرسید: فرزندم؛ سرورى چیست؟ عرض كرد: كارسازى، براى خویشان نمودن و جبران لغزش آنان را، بر عهده گرفتن.

 پرسید: بى‏نیازى چیست؟ عرض كرد: اینكه آرزوهایت، كم باشد و به اندازه كفاف، خشنود باشى.

 پرسید: فقر چیست؟ عرض كرد: طمع داشتن و سخت، نومید شدن.

 پرسید: پستى چیست؟ عرض كرد: اینكه كسى، خود را نگهدارد و همسرش را، فرو گذارد. پرسید: حماقت و كودنى چیست؟ عرض كرد: اینكه با سرور خود، دشمنى ورزى و با كسى كه بر سود و زیان تو تواناست، بستیزى.

امیرمؤمنان علی (ع)، رو به حارث اعور نموده، فرمود: اى حارث! این حكمتها را به فرزندان خود بیاموزید، زیرا آنها در عقل و دوراندیشى و تدبیر آدمى، فزونى آورند.

منابع:

1-شیخ صدوق، معانی الاخبار: 401.

2-علامه مجلسی، بحار الأنوار ج 72: 193.