گروه فرهنگي- زهره کهندل - بودجه تحقيقاتي به نسبت توليد ناخـالص ملـي، معيـاراصلي تقسيم بندي كشورها از نظر پيشرفت، تلقي مي‌شود؛ ...

مظلوميت  پژوهش؛  چرا صداي مجلس در نيامد؟

 اعتبــارهاي تحقيقــاتي كمتــر از نيم درصــد از توليــد ناخــالص ملــي بــه كشورهاي عقب افتاده اختصاص دارد، در حالي که اين سهم بـراي كشـورهاي در حـال توسعه بين نيم تا دو درصد و براي كشورهاي پيشرفته بيش از سه درصد است، در حالي که امسال پايان برنامه پنجم توسعه است و در آستانه تدوين برنامه ششم قرار داريم، هنوز حتي به يک درصد از تحقق سه درصدي اعتبارهاي پژوهشي از محل توليد ناخالص ملي (GDP) نرسيدهايم.

معاون پژوهش و فناوري وزير علوم تحقيقات و فناوري با بيان اينکه سهم پژوهش از توليد ناخالص داخلي کمتر از نيم درصد است، به خبرنگار ما ميگويد: اين عدد حدود 46 صدم درصد است، در حاليکه بر اساس قانون برنامه پنجم تا پايان امسال بايد به سه درصد ميرسيد. يعني از ابتداي قانون برنامه پنجم توسعه هر سال تا نيم درصد افزايش پيدا ميکرد. اينکه چرا اين رقم محقق نشده، دلايل مختلفي دارد، که از آن جمله مي توان به مشکلات مالي و بيتوجهي به اين تحقق و مشکلاتي که داشته، اشاره کرد. اين بيتوجهي درطول سالها ادامه پيدا کرده و هنوز کمتر از نيم درصد است.

به گفته او، اين بودجه در بهترين شرايط به هفت دهم درصد رسيده است، بنابراين هيچ وقت به يک درصد هم نرسيديم، چه برسد به سه درصد.

 

 جاي خالي بخش خصوصي

تمام بار سرمايهگذاري پژوهشي روي دوش بخش دولتي است و بخش خصوصي در تحقق اعتبارهاي پژوهشي سهمي نداشته و رغبتي هم به سرمايهگذاري در اين بخش ندارد.  وقتي وظيفه بخش دولتي، سرمايهگذاري  در بخش دولتي است و از اين ماجرا پا پس ميکشد، چه انتظاري از بخش خصوصي ميرود؟

معاون پژوهشي وزير پاسخ ميدهد: واقعيت همين است. اگر اعتقاد براين باشد که توسعه اقتصادي و حضور مؤثر در رقابتهاي منطقهاي در گروي سرمايهگذاري روي پژوهش و فناوري است، به طور طبيعي اين توجه به وجود ميآيد.

 

  اراده عملياتي وجود ندارد

به باور احمدي، از لحاظ قانوني، قوانين خوبي همچون قوانين شرکتهاي دانش بنيان و پارکهاي علم وفناوري داريم که در قانون برنامه پنجم توسعه بر آن تأکيد شده است، اما در عمل اراده و همتي که بخواهد اين موارد را محقق کند، وجود ندارد.

او ميگويد: با فضاي ايجاد شده، تأکيدهاي رهبري و تلاش دلسوزان مبني بر اينکه راه ديگري جز سرمايهگذاري  در عرصه پژوهش نداريم، اميد ميرود که شرايط بهبود يابد.

وي با اشاره به تدوين برنامه ششم توسعه خاطرنشان ميکند: البته در برنامه پنجم توسعه هم اين سهم اعتبارها مشخص بود، اما محقق نشد. اگر در برنامه ششم توسعه بيايد، باز هم محقق ميشود يا نه؟  بايد پيش رفت و ديد که همگرايي، همفکري و عزم ملي در حوزههاي مختلف ايجاد ميشود تا بتوانيم کاري کنيم.

اين ماجرا به مديريت و برنامه ريزي کشور برميگردد که بايد همت کند. در وزارت علوم، اين عزم وجود دارد که از ظرفيت دانشگاهها، پارکهاي علم و فناوري و مراکز رشد و شرکتهاي دانش بنيان استفاده شود و ارتباطات با آنها برقرار شود، انتظار ميرود اين سرمايهگذاري و تخصيص بودجه و اعتبار صورت بگيرد.

 

 از دنيا عقب ميمانيم

تحقق نيافتن اعتبارهاي پژوهشي از توليد ناخالص ملي چه بلايي سر کشور ميآورد؟ معاون وزير علوم در يک کلام ميگويد: از توسعه يافتگي عقب ميمانيم.

او به اقتصاد پيشرفته حاکم بر دنيا اشاره ميکند و مي افزايد: کره جنوبي، بيش از چهار و نيم درصد از GDP را در حوزه پژوهش و فناوري و توسعه مراکز تحقيقاتي سرمايهگذاري ميکند. باور آنها اين است که جز با توسعه تحقيق و پژوهش و فعال کردن بخش خصوصي در اين عرصه، چاره ديگري براي حضور در رقابتهاي جهاني ندارند و همگام با قدرتهايي چون ژاپن و آمريکا حرکت ميکنند.  به گفته احمدي، در کشورهاي منطقه و حاشيه
خليج فارس، گرايش به سمت توسعه پژوهش و سرمايهگذاري  بيشتر شده است.   

او معتقد است: نه تنها براي حضوري اثرگذار که براي بقاي خودمان در منطقه بايد روي پژوهش سرمايهگذاري  کنيم و راهي جز اين نداريم.

 

 سکوت مجلس:

دکتر رضا منصوري، استاد دانشگاه و معاون پيشين پژوهشي وزير علوم درباره وضعيت بودجه پژوهشي، با ابزار نارضايتي از محقق نشدن بودجه پژوهشي از GDP به خبرنگار ما ميگويد: در برنامه پنجم توسعه قرار بود بودجه پژوهشي به سه درصد برسد، اما مگر چنين شد؟ کسي از دولت پرسيد که به جاي تحقق بودجه پژوهشي کشور به سه درصد که توصيه رهبري و مصوبه مجلس بود، چرا اکنون کمتر از چهاردهم درصد از توليد ناخالص ملي است؟

او با اشاره به کمتوجهي بهارستان نشينها به اين ماجرا خاطرنشان ميکند: هيچوقت مجلس از وزارت علوم يا بخش اجرايي کشور پرسيد، چرا مصوبه مجلس در زمينه سهم پژوهشي اجرا نشد؟ مگر توصيه رهبري نبود؟ چرا سهم سه درصدي به چهاردهم درصد رسيد؟

منصوري ادامه ميدهد: کداميک از برنامههاي قانونهاي پنج ساله اجرايي شده است، در حاليکه هرجا حرف از بودجه پژوهش بود، آن را کم کردهاند.

پخش زنده

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.