به گزارش قدس آنلاین به نقل از ایسنا،امروزه اکوسیستم جنگل‌ها بیش‌ از پیش مورد توجه بوده که زیرا یکی از ارکان‌های اصلی توسعه پایدار در هر کشوری به‌حساب می‌آید. در دنیای معاصر ارزش تولیدی جنگل‌ها رقمی نزدیک به 120 میلیارد دلار است و از نظر اشتغال 8.6 درصد کارگران صنعتی جهان در این بخش کار می‌کنند. مساحت جنگل‌های جهان 4 میلیارد هکتاراست یعنی 29 درصد از خشکی‌های زمین بوده و این میزان جنگل‌ها بین همه کشورها به نسبت مساوی تقسیم‌نشده است و اغلب آن در کشورهای آمریکا، کانادا و روسیه قرار دارند.

مطابق نظر کارشناسان جهانی چنانچه سطح جنگل‌های هر کشوری کمتر از 25 درصد خاک آن کشور باشد، از نظر محیط‌زیست انسانی در وضعیت بحرانی قرار دارد. هم‌اکنون سطح پوشش جنگلی در کشور ایران 5.7 درصد است. سرانه جنگل در جهان ۰٫۸ هکتار است اما در ایران ۰٫۲ هکتار بنابراین ایران یکی از کشورهایی است که از لحاظ منابع جنگلی بسیار فقیر است. سرانه جنگل در استان ایلام به ازای هر نفر 1 هکتار است. ارسال‌های اخیر با کاشت نهال بخشی از کاهش‌ها جبران شده است. باوجود همه اوصاف هر نقطه که درختی وجود دارد باید به نقش و اهمیت آن توجه شود و نسبت به آگاهی افراد نیز اقدام کرد.

مبارزه با فرسایش و حفظ و تولید خاک

«سعید طاهری»، کارشناس اداره جنگل‌های ایلام در این زمینه به خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه ایلام، اظهار کرد: جنگل به کمک شاخ و برگ درختان از سرعت باد می‌کاهد و با ریشه گیاهان، خاک را حفظ می‌کند و مانع ایجاد فرسایش می‌شود، به‌علت آرام بودن هوای داخل جنگل، تبخیر بسیار ناچیز بوده و خطر خشک شدن خاک که از شرایط مهم آغاز فرسایش است، از میان می‌رود.

وی بابیان این‌که توسعه فضای سبز شهری در جهت کاهش آلودگی‌های شیمیایی هوای شهرها در کنار عواملی هم‌چون ایجاد منابع گذران اوقات فراغت برای شهروندان از ضروریات زندگی شهرنشینی است، افزود: فضای سبز عامل مهمی در جلوگیری از آلودگی‌های مختلف نظیر آلودگی هوا، آلودگی‌های صوتی، تقلیل دما، افزایش رطوبت نسبی و جذب گردوغبار می‌شود و یکی از مهم‌ترین اثرات فضای سبز درون شهرها باعث شده تا زندگی کردن در جامعه شهری و صنعتی شده را برای انسان قابل‌تحمل کند.

نقش فضای سبز در تقلیل دما، افزایش رطوبت نسبی و جذب گردوغبار

طاهری ادامه داد: فضای سبز درختی با توجه به وسعت سطح برگی خود نسبت به سایر اشکال گیاهی می‌تواند از طریق تعرق سبب افزایش رطوبت نسبی، کاهش دما و تلطیف هوا ‌می‌شود و درختان دما را کاهش داده، هوا را به حرکت و جریان وامی‌دارند و از خشکی هوا جلوگیری می‌کنند هم‌چنان که می‌دانیم فضای سبز به‌عنوان بخش جاندارِ ساخت کالبدی شهر از عملکردها و بازدهی مختلف برخوردار است.

این کارشناس جنگل منابع طبیعی ایلام خاطرنشان کرد: بهترین بازدهی جنگل بهبود شرایط محیط‌زیست، کاهش آلودگی هوا، تأثیر مثبت بر چرخه آب در محیط‌زیست و افزایش کیفیت آب‌های زیرزمینی است و افزایش نفوذپذیری خاک و کاهش آلودگی صوتی را باید بر این فهرست افزود.

تأثیر در تعدیل آب‌وهوای یک منطقه

وی با اشاره به این‌که وجود رستنی‌ها و به‌خصوص جنگل در تعدیل حرارت محیط مؤثر است و حرارت فصلی و روزانه‌ سطح زمین را متعادل می‌کند و باعث اعتدال آب‌وهوا می‌شود، چون در تابستان قسمتی از انرژی حرارتی خورشید را جذب نموده و باعث تقلیل حرارت زمین می‌شود، خاطرنشان کرد: علاوه‌بر این در زمستان به‌منزله روپوشی برای آن به شمار رفته و مانع از دست دادن حرارت آن می‌شود.

طاهری با تأکید بر این‌که به‌طورکلی گیاهان سبز درنتیجه عمل کربن‌گیری مرتباً گازکربنیک هوا را که بر اثر تنفس موجودات زنده و فعل‌وانفعالات شیمیایی و آلودگی‌های محیط‌زیست وارد هوا می‌شوند جذب کرده و گاز اکسیژن را که یک ماده حیاتی برای موجودات زنده به‌شمار می‌رود، پس می‌دهند، تصریح کرد: درمجموع حدود 60 درصد اکسیژن مصرفی به‌وسیله فضای سبز تأمین می‌شود، از این‌رو تلطیف هوا و تأمین اکسیژن مورد نیاز جانداران از فواید مهم جنگل و فضای سبز است.

ساماندهی گردش آب

این کارشناس جنگل منابع طبیعی ایلام گفت: جنگل با افزایش رطوبت هوا و جذب باران، نفوذ آب در خاک و انجام نقش مادر برای چشمه‌ها و رودخانه‌ها و نیز استفاده درختان از آب‌های زیرزمینی، نقش مهمی در ساماندهی گردش آب در طبیعت بازی می‌کند.

وی ادامه داد: تاج درختان «UVB» کمتری را نسبت به نور مرئی منعکس می‌کنند،‌ به‌علاوه بخش زیادی از آسمان را می‌پوشانند،‌ که سهم بیشتری از کل تشعشعات «UVB» از آن طریق به زمین می‌رسد. در سایه، درختان تشعشعات «UVB» از 55 درصد تا ۸۰ درصد و نور مرئی را از ۸۲ تا ۸۵ درصد کاهش می‌دهند.

جذب گردوغبار

طاهری با اشاره به این‌که گیاهان در بهبود آب‌وهوای یک شهر و پالایش گردوغبار نقش بسیار مؤثری دارند، افزود: به‌طوری‌که توده گردوغباری که به‌وسیله باد حمل می‌شود، بر اثر برخورد با درختان به‌علت تقلیل سرعت باد و کاهش نیروی حمل و جابه‌جایی ذرات توسط درختان رسوب داده می‌شود.

این کارشناس جنگل منابع طبیعی ایلام بابیان این‌که توازن اکسیژنی زمین که شرایط زیست را برای انسان مهیا کرده است از طریق تولید اکسیژن گیاهان و به‌ویژه درختان فراهم‌شده است، خاطرنشان کرد: کاهش پوشش سبز زمین و جنگل‌ها نه‌تنها توازن اکسیژنی زمین را بر هم می‌زند بلکه موجب انباشته شدن دی‌اکسیدکربن شده و خطر تغییرات وسیع آب و هوایی را تشدید می‌کند.

وی ادامه داد: بررسی‌های دانشمندان علم محیط‌زیست نشان می‌دهد که درختانی مانند گردو، کاج، نراد، بلوط، فندق سرو کوهی، اکالیپتوس، بید، افرا، زبان‌گنجشک و داغداغان از خود ماده‌ای به نام فیتونسید در فضا رها می‌کنند که برای بسیاری از باکتری‌ها و قارچ‌های تک‌سلولی و برخی حشرات ریز اثر کشندگی دارد، درعین‌حال تولید چنین موادی توسط درختان بر روی انسان اثر فرح بخشی دارد.

نقش جنگل در تعدیل آب‌وهوا

طاهری بابیان این‌که درختان با تعریق و تعرق خود نقش حساسی در کاهش دمای میکروکلیما و افزایش رطوبت نسبی هوا ایفا می‌کنند و دمای یک هکتار فضای سبز در مردادماه تا 5.4 درجه کمتر از فضای مجاور خالی از درخت است، تصریح کرد: به همین نحو رطوبت نسبی درون یک فضای سبز تا ۱۱ درصد بیش از محیط خارج اندازه‌گیری شده است و با تعدیل دو پارامتر یادشده، فضای سبز، میکروکلیمایی به وجود می‌آورد که آسایش فیزیکی مناسبی برای زیست انسان در پی دارد.

این کارشناس جنگل منابع طبیعی ایلام گفت: کیفیت کاهش صدا در درختان و درختچه‌های مختلف برحسب اندازه برگ، تراکم شاخ و برگ، نوع و بلندی درخت تفاوت دارد و ارتعاش امواج صوتی به‌وسیله برگ‌ها و شاخه‌های درختان جذب می‌شود و حتی درختان در پخش و در هم شکستن صداها نیز مؤثرند.

وی افزود: گیاهان هم‌چنین باعث انکسار و انحراف صدا می‌شوند که این خاصیت به‌علت قابلیت انعطاف و نرمش و صاف بودن شاخ و برگ آن‌ها است. با کاشت کمربندهای سبز بین منابع صدا و مناطق مسکونی می‌توان از انتشار صداهای آلوده جلوگیری کرد.

طاهری بابیان این‌که تاج درختان ازجمله سطوحی است که دارای کمترین مقدار اشعه انعکاسی بود و پس از محیط‌های آبی بیشترین مقدار اشعه تابشی را جذب می‌کند، خاطرنشان کرد: تشعشعات خورشیدی چه به‌طور تابش مستقیم یا اشعه منعکس‌شده، به‌وسیله ایجاد حائل(درختان) و یا تقلیل میزان انعکاس قابل‌کنترل هستند و درختان به‌عنوان عوامل حائل به‌طور مؤثر می‌توانند در ایجاد فضای مطلوب زیستی به کار گرفته شوند و کنترل اشعه خورشیدی یکی از مهم‌ترین ویژگی‌ها و کارکردهای درختان محسوب می‌شود.

تقلیل درجه حرارت به‌وسیله درختان

این کارشناس جنگل منابع طبیعی ایلام تصریح کرد: گیاهان به‌طور عام و حتی پوشش جمعی، درجه‌ی حرارت هوا را، از طریق پخش نور خورشید و جذب اشعه‌ی تابشی هم‌چنین فرآیند تعریق و تبخیر، می‌توانند کاهش دهند.

وی بابیان این‌که کمربندی سبز بدون تردید در شهرها، در مناطق بادخیز، در مناطق صنعتی از نظر پالایش ذرات معلّق در هوا نقش بسیار مؤثری دارند و نسبت به سایر روش‌های تصفیه فنی ذرات معلق در هوا که توسط کارخانجات و یا به‌طور طبیعی بر اثر گردوغبار هوا و باد به وجود می‌آیند کاملاً برتری دارند، خاطرنشان کرد: هم‌چنین درختان موجب شکسته شدن و تقسیم شدن و یا تقلیل یافتن باد می‌شوند و از اثرات مخرّب آن می‌کاهند.

طاهری ادامه داد: کنترل اقلیم با تعدیل اثرات خورشید، باد و باران تحقق می‌یابد و درجه حرارت هوا در مجاورت درختان به‌مراتب خنک‌تر از عرصه‌های بدون درخت است و هر چه درخت بزرگ‌تر باشد این تفاوت بیشتر است و جذب تشعشعات خورشیدی(امواج بلند) توسط درختان تفاوت درجه حرارت روز و شب را کاهش می‌دهد، هوا در زیر درختان در روز خنک‌تر و در شب گرم‌تر است.