به گزارش قدس آنلاین به نقل از تسنیم، امام صادق (ع) فرمود که: ای مفضل! اول عبرتها و دلیل‌ها بر صانع عالم تعالی شانه تهیه و نظام این عالم است و تالیف اجزاء و نسق آن بر وجه کمال، زیرا که اگر تامل کنی در این عالم به فکر خود و تمیز کنی به عقل خود خواهی یافت این عالم را مانند سرایی که بنا کرده‌اند، و هرچه بندگان خدا را احتیاج است در آن مهیا کرده‌اند، پس آسمان رفیع مانند سقف این خانه است، و زمین وسیع مانند بساطی است که برای ایشان گسترده‌اند، و ستاره‌ها که به حسن انتظام بر هم چیده‌اند مانند چراغها است که بر این طاق مقرنش آویخته‌اند، و جواهر که در جبال و تلال مخزون است مانند ذخیره‌هاست که برای ایشان مهیا ساخته‌اند.
و هر چیزی را برای مصلحتی قرار داده، و انسان به منزله کسی است که این خانه را به او بخشیده‌اند و آنچه در آن است به او واگذاشته‌اند، و انواع نباتات را برای منافع او مقر داشته‌اند، و انواع حیوانات را به جهت مصالح او آفریده‌اند.
پس انتظام این امور و اتساق احوال، دلیل واضح است بر انکه عالم مخلوق است به تقدیر و حکمت و نظام و مصلحت، و برآنکه خالق همه یکی است که این اصناف مخلوق را با یکدیگر الفت داده، بعضی را به بعضی مربوط و محتاج گردانیده، جل قدسه و تعالی جده و کرم و جهه و لا اله غیره تعالی عما یقول الجاحدون و جل و عظم عما ینتحله الملحدون.
مترجم گوید که: این دلیل که در آخر کلام امام(ع) به آن اشاره شد اقوی دلیل توحید است، زیرا که چون انتظام اجزای عالم و ارتباط آنها به یکدیگر و احتیاج هریک به دیگری معلوم شد، ظاهر شد که همه لازم یکدیگرند، و به برهان ثابت شده است که متلازمان یا می‌باید احدهما علت دیگری باشند یا هر دو معلول یک علت باشند، و چون اجزای عالم همه ممکنند و به علت محتاجند باید که همه به یک علت منتهی شوند؛ و ایضا عقل به وجدان خود حکم می‌کند که علت یک نظام شخصی یک کس می‌باشد و اگر در خانه‌ای دو کد خدا باشد احوال خانه مختل می‌شود، چه جای این عالم کبیر؛ و ایضاً عالم کبیر نظیر عالم صغیر است که انسان باشد، و هرچه در عالم کبیر است در عالم صغیر نظیر آن هست؛ و چنانچه بدیهه حکممی کند که در بدن انسان دو نفس مدبر نیست، همچنین حکم می‌کند که در این عالم دو مدبّر نمی‌تواند بود؛ و در تطبیق اجزای عالم صغیر بر عالم کبیر از آن اول عبرتها کتابها نوشته شده و این ترجمه گنجایش ذکر آنها ندارد.
کتاب دانستنیهای شگفت انگیز خلقت – ص 18
ترجمه علامه مجلسی
نظر شما