از این رو و در واکاوی تأثیرات این حضور در تمدن سازی با یکی از استادان ممتاز حوزه به گفت‌و گو پرداخته ایم که مشروح آن را می‌خوانید.
حجت الاسلام والمسلمین سیدصمصام الدین قوامی، مجتهد نظریه پرداز در مدیریت اسلامی با اشاره به برکات حضور امام رضا (علیه السلام) و خانواده ایشان در ایران می‌گوید: ایران سرزمینی است با ترکیب جمعیتی و فرهنگی خاص و تمدنی دیرینه و مهری ذاتی به اهل بیت(علیه السلام)؛ اهل بیت(علیه السلام) مظهر نور و رحمت هستند و این با ساختار جامعه ایرانی کاملا منطبق است. بنابراین خداوند اراده کرد تا این سرزمین بلد امین و پایتخت اهل بیت(علیه السلام) باشد و این ملت برای کارهای بزرگ و زدن حرف در جهان مهیا شود؛ ایران این شایستگی را داشت تا مهاجرت های مهمی به خواست خدا به آن انجام شود. وی انتخاب خراسان به عنوان مرکز خلافت عباسی را سناریویی ملکوتی و دارای کارگردانی غیبی می‌داند و اظهار می‌دارد: این چنین سرزمینی آمایش و برای
آینده ای مهم و سرنوشت ساز شخم زده شد تا امام رضا(علیه السلام) در این داستان راستان از مرز شلمچه وارد ایران شوند و قدم به قدم ایشان قدمگاه شود و جالب آنکه این مهاجرت سبب هجرت خواهرشان نیز به ایران شد. البته دلتنگی خواهر برای برادر و تحمل سختی های سفر نیز نشان از اهمیت روابط خانوادگی در اسلام دارد، برخلاف امروز که برخی این روابط را انکار کرده و یا بی ارزش جلوه می‌دهند.
استعداد ذاتی برای بلد امین شدن
حجت الاسلام والمسلمین قوامی ادامه می‌دهد: این چنین امامزادگان نیز وارد ایران شده و جالب آنکه عادلانه در سراسر کشور توزیع می‌شوند؛ زیرا خداوند اراده کرده در کنار قم و مشهد، دیگر شهرها نیز از برکت حضور خاندان رسالت بهره ببرند، برای همین آمایش سرزمینی مناسبی با حضور این کاروان نور صورت می‌گیرد. البته قم و مشهد همیشه قطعاتی از بهشت بوده اند و این کلام معصوم(علیه السلام) است و بی تردید این دو شهر استعداد چنین میزبانی را داشته اند؛ زیرا تا بلد طیب نباشد، بارور نمی‌شود.
امام جمعه پردیسان قم، ترکیب قم و مشهد یعنی حرم تا حرم را ترکیبی خاص و عجیب می‌خواند و بیان می‌کند: در همین زیارت‌هاست که مردم میان این خواهر و برادر صله رحم می‌کنند و زیربنای این کار فرهنگی، معنوی و اهل بیتی است و خواه ناخواه چنین فرهنگی در ایران نهادینه می‌شود؛ زیرا مردم به ائمه(علیه السلام) علاقه دارند و با هزینه شخصی، حرم‌ها را از نظر عمران و آبادانی و علمی و تمدنی گسترش داده که در پرتو این‌ها موزه و دانشگاه، بیمارستان و مدرسه و آثار فرهنگی ساخته‌اند. به گفته وی، در پرتو حرم مطهر رضوی و نیز بارگاه حضرت معصومه(سلام الله علیها) نرم افزار تمدنی برای ما تولید شد و نظام شاهنشاهی فرو پاشید و امروز نظامی داریم که دشمن در مقابلش خاضع است و اَبَرقدرتی در قم با حضور 60 هزار روحانی و 10 هزار طلبه غیرایرانی شکل گرفته و نقشه قم به سمت توسعه است. بنابراین، حرم تا حرم منظومه ای شمسی است که خورشید آن امام رضا(علیه السلام) و قمرش حضرت معصومه(سلام الله علیها) است و امروز شکوفایی و بالندگی را تجربه می‌کند.
حجت الاسلام والمسلمین قوامی، محوریت حرم حضرت معصومه
(سلام الله علیها) را تجلی وعده قرآن می‌داند و ابراز می‌کند: به فرموده قرآن، کسی که عمل صالح انجام دهد، چه زن و مرد و مؤمن باشد، حیات طیبه می‌یابد و ما امروز شاهد این حیات طیبه هستیم و تمدن نوین اسلام روز به روز بیشتر نضج می‌گیرد. همچنین با حضور این دو بارگاه، زمینه حضور سالیانه چند میلیون زائر و اقامه نمازهای جماعت، دفن مراجع و اولیا و علما، برپایی کرسی های درس و بحث فراهم شده که همه علم و معنویت را تسری می‌دهد. وی با اشاره به اثرگذاری وجود مقدس حضرت معصومه
(سلام الله علیها)در فضاسازی فرهنگی معنوی در ایران می‌افزاید: ترویج فرهنگ قرآن، اثرگذاری بر تحول قلبی جوانان و شفای بیماران و... موج عظیمی است که غرب از تحلیل این انقلاب معنوی عاجز مانده و جالب آنکه این حرم هیچ گاه هم خالی از حضور مشتاقان نمی‌شود و این‌ها نیست جز ولایتمداری یک بانو و داشتن محبت امام معصوم(علیه السلام) در دل. باید توجه داشت، حضرت معصومه(سلام الله علیها) برداشت اشتباه از حضور زن در خانه نداشتند، بلکه وظیفه خاص خود را شناختند و با عفاف و پاکدامنی به ایران هجرت کرده و زمینه تحولات شگرف را رقم زدند.
تأثیر هجرت امام رضا(علیه السلام) بر تمدن سازی
رئيس بنياد فقهي مديريت اسلامي درباره تأثیر هجرت امام رضا(علیه السلام) بر تمدن سازی اسلامی می‌گوید: در تاریخ سراغ نداریم تمدنی بدون هجرت شکل گرفته باشد و این قانونی لاتغیر است، چنانکه هجرت هاجر و اسماعیل به حجاز، هجرت نبوی به مدینه، هجرت سیدالشهدا(علیه السلام) به کربلا، هجرت امیرمومنان(علیه السلام) به عراق، هجرت حضرت زینب(سلام الله علیها) به شام، هجرت امام خمینی(ره) در عصر حاضر به ترکیه و عراق همه منشأ انقلاب و تمدن می‌شود.
به گفته وی، اصل هجرت، سنگ بنای تمدن است و تمدن ایرانی هم با هجرت مادها ساخته شد و حتی حضور استعمارگران غربی در آفریقا به رغم همه چپاول ها، منشأ تمدنی برای آن‌ها شد. بنابراین، فرزندآوری متعدد امام کاظم (علیه السلام)، مهاجرت برادر و بعد خواهر و سپس امامزادگان به ایران و بعد شهادت آنان همگی منشأ ایجاد تحول پیرامون حرم است، چنانکه توسعه شهرسازی در مشهد، قم و شیراز بر اساس حرم است.
حجت الاسلام والمسلمین قوامی تأکید می‌کند: به طور طبیعی در کنار حرم، حوزه علمیه، بازار و مسجد است که این‌ها تربیت نیروی انسانی و رونق اقتصادی را همراه دارد و این چنین زمینه تمدنی فراهم می‌شود؛ زیرا با بازار، زمینه علم آموزی رونق می‌یابد و این نیروی علمی، مسجد می‌خواهد و از ترکیب امام و امت در مسجد، اساس تمدن اسلامی ایجاد می‌شود.
مؤلف «فقه الاداره» اظهار می‌دارد: برای همین غرب می‌کوشد این‌ها را از ما بگیرد و به جای آن تمدنی فانتزی ایجاد کند که در آن از حرم، مسجد و حوزه، خبری نیست، در حالی که در کنار حرم می‌توان صنعت گردشگری معنوی را رونق داد، البته باید افزون بر تمدن سازی، مدیریت شهری هم بر محور حرم و مسجد باشد.
وی تصریح می‌کند: هندسه حرم، زیربنای یک تمدن است و غرب و حتی اهل سنت از حرم و مسجد و در نتیجه آن، از تمدن اصیل مرحومند. برای همین زندگی نمادین دارند و ثروت عظیم را برای خرید اسلحه هزینه می‌کنند که این‌ها آبروی تمدن را می‌برد؛ چنانکه ترکیه با همه تلاش‌هایش در اتحادیه اروپا پذیرفته نمی‌شود!
حجت الاسلام والمسلمین قوامی با تأکید بر لزوم بازگشت به خویشتن بیان می‌کند: نباید داشته هایمان را کوچک ببینیم و بزک غرب ما را فریب دهد و از ظرفیت های بالقوه مان استفاده نکنیم. اگر حرم را محور قرار دهیم، باقی مراحل تمدن سازی درست می‌شود، اما متأسفانه بعضاً در حرم رضوی یا قم شاهد برخی آسیب‌ها همچون بی توجهی به عفاف و حجاب حتی در میان متدینان هستیم. به گفته این استاد مبرز حوزه، گرفتن سبک زندگی غربی زمینه ساز استحاله فرهنگی است؛ امروز باید حرف آخر را بزنیم و آنچه داریم از بیگانه تمنا نکنیم؛ ما زمزم جوشان یعنی مضاجع شریف رضوی و حضرت معصومه(سلام الله علیها) را داریم پس چرا بین غرب و شرق سعی کنیم همچون هاجر که هفت بار سعی کرد غافل از آنکه زمزم زیر پای اسماعیل بود!
این مجتهد نظریه پرداز با اشاره به ظرفیت مشهد و قم برای تمدن سازی ابراز می‌کند: شاید نیمه ای از بازی به نفع غرب شده باشد اما «والعاقبه للمتقین»؛ انقلاب اسلامی آمده که تمدن بسازد، حتی اگر فتنه گران و خودباختگان به سمت غرب، میل کنند. اما بروز مشکلات غرب نشان می‌دهد، از قدرت سابق آن خبری نیست تا جایی که حتی حریف کره شمالی نمی‌شود!
وی در پایان خاطرنشان کرد: این یعنی همه چیز آن‌ها های و هوی است و حتی در ظاهر هم بوی تعفنش شنیده می‌شود؛ جالب آنکه تمدن غرب هم از آنِ مسلمانان است و این مهاجران آمریکایی‌اند که دانشگاه‌ها را می‌چرخانند و کتاب می‌نویسند، اما متأسفانه به نام غربیان تمام می‌شود! بنابراین عنصر حرم با نماد حضرت امام رضا(علیه السلام) و حضرت معصومه(سلام الله علیها) برای ما زمزم تمدن شده است.
نظر شما