اگر اوقات فراغت کودکان را تنها تعطیلات مدارس در نظر بگیریم با یک حساب سرانگشتی متوجه میشویم دانش آموزان در هر سال حدود ۴ ماه تعطیل هستند و چنانچه میزان این تعطیلات را در۱۲ سال تحصیلات محاسبه کنیم، معادل ۴ سال عمر مفید خواهد بود که آموزش و پرورش باید بیشترین مسؤولیت را نسبت به آن، در کنار خانوادهها داشته باشد.
مدرسه؛ کانون محله
معاون تربیتبدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش در گفتوگو با «قدس» میگوید: «پرورش» از نظر ما اهمیت زیادی دارد، به همین دلیل برنامه ریزیهایی را درباره اوقات فراغت دانش آموزان در تمامی مقاطع مد نظر داریم؛ به عنوان مثال هم اکنون در تمامی مدارس سطح کشور مسابقات ورزشی در سطح استانی در حال برگزاری است و ادامه این مسابقات در تابستان پیگیری میشود.
دکتر مهرزاد حمیدی میافزاید: با توجه به اینکه در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش «مدرسه کانون محله است» هم اکنون ایجاد۱۵ هزار کانون ورزشی در مدارس کشور ابلاغ شده و در تابستان شاهد فعالیت این کانونها خواهیم بود.
وی یکی دیگر از اهداف تشکیل این کانونها را رواج تحرک و پویایی و مهارتهای ورزشی میداند که مزیت آن نزدیک بودن محل فعالیتهای ورزشی به خانه و جلوگیری از اتلاف وقت دانشآموزان و همچنین هزینههای هنگفت رفت و آمد در کنار امنیت بیشتر است.
معاون تربیتبدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش معتقد است؛ به کارگیری دبیران با تجربه و متخصص تربیت بدنی در این کانونهای ورزشی میتواند مزایای زیادی از جمله اعتماد اولیا و آسایش خیال آنها را به همراه داشته باشد.
زمانی برای شکوفایی انگیزهها
فاطمه حاجی اربابی، دکترای روانشناسی تربیتی معتقد است: بارزترین ویژگی اوقات فراغت وجود انگیزش و داشتن حق انتخاب آزاد است.
آموزش و پرورش با داشتن فضا و امکانات و کادر آموزش دیده خود میتواند در گسترش فرهنگ عمومی و نشاط و سرزندگی نوجوانان و کودکان بسیارفعال و کارآمد باشد.
یک کارشناس ارشد مشاوره نیز به گزارشگر ما میگوید: اوقات فراغت زمانی است برای شکوفا شدن استعدادهای بالقوه، شناخت علایق و قرار دادن کودک در مسیر صحیح شکوفایی که همواره باید مورد توجه قراربگیرد.
اعظم ابراهیمی با اشاره به چشم و همچشمی بین اولیا ادامه میدهد: برخی اولیا، شرکت فرزندشان در کلاسهای بیشتر و متنوعتر را بسیار مهم جلوه میدهند بدون اینکه به علایق و تواناییهای کودکان توجه کنند.
این مشاور مدارس دخترانه میافزاید: برخی اولیا خواستههایشان را در وجود کودکانشان جستوجو میکنند و انتظار دارند فرزندانشان خواستههای آنها را که در دوران کودکی یا نوجوانی به آن دست نیافتهاند برآورده کنند.
وی از پدرها و مادرها دعوت میکند به جای سرویس دهنده محض بودن به فرزندان، همراه و راهنمای فرزندانشان باشند و خدمت رسانی محض را تنها راه رشد و شکوفایی فرزندشان تلقی نکنند.
آموزش و پرورش؛ مسؤول برنامهریزی
در این ارتباط کارشناس ارشد مشاوره معتقد است: برنامه ریزی تربیتی برای کودکان ۶ تا ۱۸ سال بهعهده نهاد تعلیم و تربیت است و برنامههای این نهاد باید همه ابعاد زیستی، روانی، اجتماعی و معنوی و همه ساعات این دوره را شامل شود. اگر به بخشی از تربیت توجه و بخشی فراموش شود تربیت، ناقص است. در این برنامه ریزی البته هر دوره و ساعت و فصلی متناسب با بخشی از تربیت است. ساعتی مناسب آموزش و ساعتی مناسب ورزش و ... . مشکلی که امروز گریبانگیر جامعه است، فراموش شدن تربیت و بیتوجهی به همه ابعاد تربیت و تمرکز بر تعلیم و سادهانگاری تربیت است تا حدی که گاه هدف تربیت را تنها آموزش اخلاقیات و آن هم فقط در ساعات مشخص مدرسه میداند.
عباس بهزادی مقدم، که مسؤول یکی از مراکز معتبر مشاوره است، اظهار میدارد: آموزش و پرورش در این وظیفه خطیر تنها مانده و بدون همکاری دیگر نهادهای اجتماعی اهداف تربیت محقق نخواهد شد.
بهزادی در ادامه میافزاید: اجرای طرحهای تربیتی باید توسط همه نهادها و با همکاری آنها باشد و آموزش و پرورش باید در غیر ساعت درسی و فضای مدرسه فقط نقش برنامه ریزی و نظارت را ایفا کند.
وی تأکید میکند: دیگر نهادها نیز باید خود را به اجرای برنامههای آموزش و پرورش ملزم بدانند. در حالی که امروزه فعالیتهای غیرهماهنگ و جزیرهای در نهادهای مختلف بدون داشتن هدف و برنامه به عنوان برنامههای اوقات فراغت اجرا میشود که فقط نقش پرکردن اوقات فراغت را ایفا میکند.
تنوع استعدادهای دانشآموزان
حسین محمدی، پدر دو پسر دوقلو و یک دختراست. او میگوید: با اینکه پسرانش دو قلو هستند، ولی علایق و استعداد متفاوتی دارند. هر وقت میخواهیم برای آنان برنامهریزی کنیم، باید برای هرکدام جدا وقت و هزینه در نظر بگیریم. اگر آموزش و پرورش در زمینه برگزاری کلاسهای اوقات فراغت پویاتر و با کیفیت بالاتر عمل کند، بار مالی کمتری به دوش خانوادهها تحمیل میشود.
علیرضا واقف، کارشناس ارشد روانشناسی و آموزش کودکان نیز به گزارشگر ما میگوید: با در نظر داشتن برخی آمارها متوجه میشویم دانش آموزان کشور ما نسبت به دیگر کشورها از اوقات فراغت بیشتری برخوردارند. با وجود این، متأسفانه برنامهریزیهای جامع و کلانی در این زمینه صورت نگرفته و کارها بیشتر به صورت مقطعی انجام میشود.
این مشاور خانواده میافزاید: حدود۵۴ درصد نوجوانان ایرانی، بین یک تا سه ساعت در شبانه روز اوقات فراغت دارند. با وجود ۱۴ میلیون دانش آموز، در طول سال تحصیلی آموزش و پرورش باید برای ۲۸میلیون نفر ساعت در هر روز برنامهریزی کند.
70درصد دانشآموزان
بیبرنامهاند
این کارشناس آموزش کودکان تأکید میکند: محاسبه زمان اوقات فراغت درایام عید نوروز و تابستان ما را بر آن میدارد تا در راستای رشد خلاقیت کودکان و دانشآموزان و آمیختن علم و عمل، قدمهایی برداریم.
این کارشناس آموزش همچنین اظهار میدارد: ۷۰ درصد دانش آموزان برای اوقات فراغت خود برنامه خاصی ندارند وهمچنین شانس بهره برداری از امکانات تفریحی و ورزشی را به دلیل مشکلات مالی، محدودیت ظرفیت و گران بودن برخی از این امکانات به طور یکسان کسب نمیکنند. بنابراین، برنامه ریزیها باید با توجه به واقعیات موجود انجام شود. اگر قرار است کودکان از تلویزیون و تبلت و دیگر وسایل سمعی و بصری دل بکنند، ضرورت دارد به علایق آنها از جمله ارضای حس کنجکاوی کمک کنیم. هر چیزی که با پرورش دقت و تمرکز، فعالیتهای دیداری- حرکتی و خلاقانه همراه باشد، در رشد دانشآموزان در ابعاد گوناگون از جمله درست کردن انواع کاردستی کاغذی، مقوایی یا پلاستیکی مؤثر است که همه میتوانند با استفاده از مواد دور ریختنی درست شوند.
واقف معتقد است: ورزش، آموزش زبان، سفالگری، مشارکت در فعالیتهای مساجد و فرهنگسراها باید در برنامه دانشآموزان قرار گیرد و همچنین برنامهریزی برای سفرهای کوتاه درون و برون شهری باید در سطح کلان و با حضور دستاندرکاران تعلیم و تربیت به صورت جدی دنبال شود.
نظر شما