«فتوای تغییر جنسیت».
«در مورد افرادی که تغییر جنسیت می‌دهند، در وهله اول باید یک مطلب اساسی روشن شود و آن اینکه برخی آن‌ها را با همجنس‌بازان هموسکشوال (Hemo Sexual)اشتباه می‌گیرند. در حالی که آن‌ها نه تنها گرایش به همجنسان خود ندارند، بلکه از نظر فیزیولوژیکی به صورتی خلق شده‌اند که معمولاً با یک عمل جراحی و گاهی بیشتر، جنسیتشان تغییر می‌کند و نام آن‌ها از نظر پزشکی ترانس سکشوال (Trans Sexual) است.»
این‌ها را دکتر بهشید ارفع‌نیا، استاد دانشگاه و وکیل دادگستری به «قدس» می‌گوید و ادامه می‌دهد: ترانس سکشوال ها در یک کلام قابلیت تغییر از یک جنس به جنس دیگر را دارند.

 نگاه قانون و شرع  به یک جراحی سخت
در ایران موضوع عمل جراحی این دسته از افراد خوشبختانه با دستوری که امام خمینی(ره) در این زمینه دادند، نه تنها از نظر فقهی، بلکه حتی از نظر قانونی حل شد و اکنون در جامعه ما بسیاری افراد هستند که با داشتن چنین وضعیتی، یا به این عمل جراحی اقدام می‌کنند و تغییرات لازم در آن‌ها به وجود می‌آید، یا در شرف انجام این عمل هستند.
این وکیل دادگستری با بیان این مطلب افزود: البته جای تردید نیست که انجام این تغییر جنسیت، مشکلات عدیده‌ای برای شخص به‌وجود می‌آورد، چه از نظر شخصی و خانوادگی، چه از نظر اجتماعی و قانونی. از نظر شخصی به هر حال خود شخص موجباتی را در خود فراهم می‌کند که بتدریج به فکر مطرح کردن آن در خانواده می‌افتد و سپس اگر توانست اطرافیان و خانواده خود را راضی کند، به پزشک مراجعه می‌کند تا به این عمل سرنوشت‌ساز تن دهد، اما در همین حد هم گاهی به چند سال مبارزه نیاز دارد تا بتواند پدر و مادر و خانواده خود را متقاعد کند که به انجام چنین عمل جراحی نیاز دارد.
وی ادامه می‌دهد: در همایشی که چند سال پیش در همین خصوص در دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد، از نمونه‌هایی از این افراد نیز دعوت شده بود که برخی از آن‌ها زمانی که در این مورد توضیح می‌دادند که مثلاً هفت سال زمان برده بود تا دختری که مرتب احساس می‌کرد دلش می‌خواهد با پسران همبازی شود یا به بازی‌های پسرانه گرایش بیشتری داشت، بتواند پدر و مادرش را راضی کند که برای عمل جراحی نزد پزشک بروند، این شخص اکنون به مردی تبدیل شده بود و چهار سال هم از ازدواجش می‌گذشت.
به گفته این مدرس دانشگاه، جالب است که همسر و خانواده همسرش از این تغییر جنسیت اطلاعی نداشتند و او می‌گفت که هنوز طبق نظر پزشک معالجش یک عمل جراحی دیگر لازم دارد تا موضوع به صورت کامل انجام شود و حتی در صورت تمایل خواهد توانست فرزند هم داشته باشد.

 وقتی مسیر سخت می‌شود
داستان فقط به عمل جراحی محدود نمی‌شود، بلکه تغییر جنسیت که حکم شرعی آن گرفته شده، مراحل قانونی زیادی دارد تا فرد بتواند جنس‌ فعلی خود را با آنچه دارد، هماهنگ کند. ارفع‌نیا در این باره نیز می‌گوید: پس از انجام عمل جراحی، شخص مورد نظر باید با ارایه گواهی پزشکی قانونی و حکمی که از دادگاه برای وی صادر می‌شود، در اداره ثبت احوال به تغییر نام خود اقدام کند. در وزارت آموزش و پرورش و هریک از ادارات دولتی و غیردولتی که سوابقی از خود دارد، این تغییر نام و جنسیت را باید لحاظ کند و طبیعی است این گونه امور بسادگی انجام نمی‌شود و نیاز به مدت‌ زیادی دوندگی در ادارات گوناگون دارد.
در واقع می‌توان گفت، پس از انجام این امور ممکن است این فرد بتواند به زندگی عادی و جدیدی که قدم در آن گذاشته بپردازد، اما همواره درک نکردن بیشتر افراد جامعه از وضعیت خاصی که بر این شخص گذشته و مشکلاتی که با آن دست و پنجه نرم کرده است، وجود دارد که یکی از رایج‌ترین آن‌ها این است که بیشتر مردم این افراد را با هموسکشوال‌ها اشتباه می‌گیرند و همین مورد که شاید ساده به نظر برسد، باعث می‌شود مشکلات آن‌ها چند برابر شود و روی آسایش را نبینند.
ارفع‌نیا معتقد است، برای حل این مشکلات به نظر می‌رسد باید وضعیت این گونه افراد را به صورت درست و صحیح به دیگر افراد جامعه شناساند و نباید به آنان به چشم افراد غیرعادی نگریست، تا آن‌ها با سادگی و راحتی بیشتر بتوانند بر مشکل خود فایق آیند و با زندگی جدید خود خو بگیرند.

 راه ناهموار یک تغییر
اصلاً به این راحتی نیست که فردی بخواهد زن یا مرد نباشد و براحتی به کلینیکی برود و یک عمل را انجام دهد. مسیر سختی در پیش است. دکتر ابراهیم کمالی، مدرس دانشگاه آزاد و وکیل دادگستری در این باره به قدس می‌گوید: مراحل تغییر جنسیت در قانون «حمایت از خانواده» مصوب سال ۱۳۹۱ پیش بینی شده است. این مورد را می‌توان در بند ۱۸ ماده چهار دید، جایی که قانونگذار اعلام کرده است که فرد برای این درخواست باید راهی دادگاه خانواده شود».
وی درباره آثار تغییر جنسیت نیز می‌گوید: در بسیاری از قرارداد‌ها، جنسیت اثر حقوقی ندارد، به این ترتیب اهمیتی ندارد که فرد با چه جنسیتی طرف دیگر قرارداد می‌شود، اما در برخی دیگر، جنسیت اهمیت زیادی دارد، مانند قرارداد ازدواج. به این ترتیب است که تغییر جنسیت آثار حقوقی پیدا می‌کند. این قرارداد‌ها بعد از تغییر جنسیت، یعنی درست از زمانی که جنسیت فرد تغییر کند، باطل می‌شوند.

  تکلیف سربازی چه می‌شود؟
حالا تصور کنید دختری که در سن ۲۲ سالگی است یا کمتر و بیشتر، درخواست تغییر جنسیت بدهد و مرد شود، به نظر شما این مرد باید راهی خدمت نظام وظیفه شود یا خیر؟ کمالی در این باره می‌گوید: قانون تکلیف این مورد را معلوم کرده است. به این ترتیب که اگر فردی تغییر جنسیت دهد و مرد شود، طبق ماده ۳۳ بند هشت آیین‌نامه سازمان نظام وظیفه می‌تواند درخواست معافیت از خدمت بدهد. برای این کار باید منتظر بماند تا اوراق هویتی جدید وی صادر شود و سپس این درخواست را مطرح کند، باید به خاطر داشت که این فرد، مرد است و بدون کارت پایان خدمت یا معافیت از بسیاری خدمات محروم خواهد بود. حتی گواهینامه رانندگی.

 همه هزینه‌های یک عمل سرنوشت‌ساز
در قدم آخر باید کمی هم درباره رقم و ریالی که این افراد برای یک عمل نیاز دارند، صحبت شود. اول اینکه عمل جراحی این افراد یک مرحله‌ای نیست و بسیاری از آن‌ها تا سه بار درد جراحی را تحمل می‌کنند. هزینه‌ها نیز بسته به جنس، متفاوت است، اما دست کم ۶۰ میلیون تومان آن هم برای بار اول خرج روی دست درخواست کننده می‌گذارد. بد‌تر اینکه بهترین کشوری که این عمل جراحی در آن انجام می‌شود، فیلیپین است و درخواست کننده باید هزینه‌های این سفر را نیز کنار بگذارد.
در ضمن باید فکری هم به حال روزهای درمان و نقاهت و همه هزینه‌های جانبی داشته باشد. البته به افرادی که نیازمند این عمل هستند و توان تأمین هزینه‌های آن را ندارند، وام‌هایی پرداخت می‌شود، اما باید فکری برای بازپرداخت آن کرد، زیرا زن یا مردی که بعد از سال‌ها تبدیل به جنس مخالف می‌شود، مدت‌ها زمان نیاز دارد تا بتواند زندگی عادی خود را شروع و کاری پیدا کند. به قول معروف «گاو نر می‌خواهد و مرد کهن».