جایگاه دانشگاه پیام نور را چطور ارزیابی می‌کنید و برای سطح کیفیت آموزش در آن چه برنامه‌هایی دارید؟
دانشگاه پیام نور حسب ضرورت‌های فرهنگی، اجتماعی و علمی در اواخر دهه شصت تاسیس شد. وظیفه این دانشگاه توسعه آموزش‌عالی در نقاط مختلف کشور، مناطق دوردست و دستیابی آسان به عدالت آموزشی بوده است. در پیش‌نویس برنامه ششم توسعه آمده این دانشگاه موظف است دانش‌آموخته ماهر و کارآمد مبتنی بر نیازمندی‌های نیروی انسانی تربیت کند، همچنین بر اقتصادی کردن آموزش‌عالی در آن تاکید شده است. نظام آموزشی مبتنی بر رسانه، کارآمدترین نظام برای آموزش اقتصادی است. در آموزش مرسوم، کلاس درس دوره کارشناسی برای جمعیتی با حداکثر ظرفیت
50-60 نفری برگزار می‌شود، در حالی‌که در نظام آموزش از راه دور بعد از اینکه هزینه نسبتاً سنگینی برای آماده‌سازی زیرساخت‌ها و تولید محتوای آموزشی صورت می‌گیرد این مواد آموزشی از طریق رسانه منتشر شده و مخاطب نامحدودی دارد. اگر این ظرفیت بدرستی هدایت شود، نظام آموزشی را به آموزش اقتصادی در سطح آموزش‌عالی می‌رساند. باید توجه داشت که مأموریت دانشگاه پیام نور، متفاوت از دیگر دانشگاه‌های کشور است. مأموریت اصلی این دانشگاه، ترویج دانش در همه حوزه‌هاست. دانشگاه‌های دیگری داریم که نقش آنها ارزش آفرین یا پیشرو درتولید دانش است یا دانشگاه‌هایی که می‌توانند کارآفرین باشند. این وجه تمایز دانشگاه پیام نور با دانشگاه‌های فعال در عرصه پژوهش است.
یعنی بنیان دانشگاه‌های پیام نور یک بنیان پژوهشی نیست و صرفاً آموزشی است؟
مأموریت غالب دانشگاه پیام نور، ترویج دانش است نه تولید دانش. البته در مجموعه وظایف این دانشگاه، انجام امور پژوهشی هم تعریف شده است. مأموریت ترویج دانش، می‌تواند دانشگاه را با راهکارهای اقتصادی و مؤثر در عرصه آموزش‌عالی پیش ببرد. دانشگاه پیام نور به دنبال این است که آموزش ارزان قیمت ارائه کند و به استانداردهای علمی هم برسد. در عین حال دولت، پول کمتری بابت این آموزش هزینه کند یعنی آموزش اقتصادی‌تر.
دانشگاه پیام نور با شعار آموزش برای همه در سال66 فعال شد، پس وظیفه ورود همه افراد را با ارایه آموزش کیفی و مناسب برعهده دارد.
به چه دلایلی این را می‌گویید؟
به این دلیل که دانش آموخته مقطع پایین‌تر چگونه می‌تواند به مقطع بالاتر راه پیدا کند؟ چگونه می‌تواند به بازار کار برسد؟ سهم پذیرفته شدگان دانشگاه پیام نور در مقاطع بالاتر تحصیلی، سهم قابل قبولی است. دانش آموخته این دانشگاه در کاریابی و اشتغال نسبت به میانگین، جایگاه پایینی ندارد.
بیشتر دانشجویان این دانشگاه، شاغل هستند؟
این‌طور نیست، میانگین سنی دانشجویان در مقطع کارشناسی 21 تا 22 سال است، چطور با این سن، شاغل هستند؟
از نظر نسبت استاد به دانشجو که یکی از شاخص‌های کیفی آموزش است، این دانشگاه چه وضعیتی را دارد؟
برداشت اشتباهی وجود دارد که گمان می‌کنند در نظام آموزش از راه دور، شاخص نسبت استاد به دانشجو همچون دانشگاه حضوری است. هیچ جای دنیا، چنین نیست.
در دانشگاه حضوری، استاد راجع به محتوای درسی تصمیم می‌گیرد و شاخص یک به 22 در دوره کارشناسی حضوری تعریف می‌شود اما در نظام آموزش از راه دور بدلیل اینکه آموزش از طریق رسانه است و قبل از آموزش، سرمایه‌گذاری کلانی برای آموزش صورت می‌گیرد -مثلاً برای ارائه دو واحد درسی، یک کتاب درسی تدوین، منتشر و توزیع می‌شود یا تولید برنامه‌ای که قرار است بصورت برخط ارائه شود- این‌ها چندین برابر برگزاری کلاس حق درس برای دانشگاه هزینه دارد.
در این سال‌ها آموزش بر محور کتاب‌های خودخوان بوده است؟
کتاب، رسانه غالب است، حتی در کشورهای توسعه یافته. در دانشگاه‌های آموزش از راه دور آلمان که از نظر فناوری بسیار پیشرفته‌تر از ما هستند، آنجا هم کتاب رسانه غالب است. در واقع هیچ رسانه‌ای نتوانسته جای کتاب درسی را بگیرد اما این بدان معنا نبوده که دانشگاه پیام نور در سایر رسانه‌ها، ورود پیدا نکرده است.
اما ورودش خیلی کم بوده است؟
الان در 38 رشته آموزش مجازی داده می‌شود.
از بین چند رشته؟
خب اگر درصدی حساب کنید رقم قابل توجهی نیست. به‌هرحال متخصصینی که بتوانند محتوای الکترونیکی تولید کنند، کم هستند و هزینه تولید محتوای الکترونیکی بسیار بالاست. تولید فیلم یک ساعته، هزینه زیادی دارد. اینکه انتظار داشته باشیم دانشگاه پیام نور با عمر کوتاهش، چنین کاری بکند بدلیل نداشتن امکانات، بار مالی زیادی ایجاد می‌کند که با میزان شهریه‌ای که می‌گیرد و حمایت مالی کم دولت، همخوانی ندارد. با این پول‌ها نمی‌توان از پس هزینه‌های تولید این حجم از مواد آموزشی برآمد. از سوی دیگر متخصص کافی برای تولید محتوای الکترونیک ندارد. به این دلایل، فاصله‌ای بین محتوای نوشتاری و محتوای الکترونیکی وجود دارد.
دانشجویان در مناطق کمتر توسعه یافته دسترسی به وسایل ارتباطی نوین ندارند، چطور می‌توانند از محتوای الکترونیکی استفاده کنند؟
الان دانشگاه بیش از اینکه نگران این باشد که دانشجو ابزار بهره‌مندی از رسانه را ندارد، موانع مرتبط با بودجه دانشگاه و دسترسی به نیروی متخصص برای تولید محتوای الکترونیک از دغدغه‌هاست. اولویت دانشگاه دستیابی به این امکانات است تا آن دسته از دانشجویانی که وسایل ارتباط جمعی در اختیار دارند از این محتوا بهره‌مند شوند. اگرچه هدف این دانشگاه، کمک به عدالت آموزشی بویژه در مناطق کمتر توسعه و محروم است، اما نمی‌توان انتظار داشت که همه مراکز دسترسی کامل به امکانات داشته باشند.
نظر شما