طرح توسعه و مقاوم کردن اقتصاد عربستان که در چشم انداز 2030 ترسیم شده است بیانگر راهبردهای جدید عربستان سعودی برای جدایی از اقتصاد نفتی و تکیه بر توانمندیهای داخلی است این در حالی است که کارشناسان با دیده شک به این موضوع نگریسته و طرح توسعه عربستان را محصول چندین عامل می دانند که به نظر دکتر علی اصغر زرگر کارشناس نفت و مسائل سیاسی آغازی است بر شکست اقتصادی و سیاسی عربستان سعودی. دکتر علی اصغر زرگر در گفتگو با قدس آنلاین  این نکات پاسخ داده است.

دکتر علی اصغر زرگر کارشناس سیاسی و بازار نفت با بیان  اینکه عربستان در سیاست های اقتصادی و نفتی تابع آمریکاست می گوید : اولین موضوعی را که درباره کاهش قیمت نفت باید در نظر گرفت این است که عربستان هم یکی از بازیگران بین المللی است که قادر نیست به تنهایی چنین تصمیماتی اتخاذ کند بنابراین می توان گفت عربستان زیر مجموعه آمریکاست و مطابق با برنامه های این کشور ایفای نقش می کند. بی شک حضور آمریکاییها در منطقه بر بسیاری از عوامل  تاثیر گذار است چرا که اصل حضور آنها به دلیل استفاده و تسلط بر منابع انرژی منطقه است بنابراین در نگاه اول حضور آمریکا و تاثیر سیاست های این کشور بر کاهش قیمت نفت بسیار موثر است.

وی افزود : عربستان سعودی با اشباع بازار نفت  کاهش قیمت ها را رقم زد و به نوعی مجری تام سیاست های آمریکا برای فشار به ایران و روسیه شد تا بتوانند اهداف سیاسی و امنیتی خود را در منطقه به تبع فشارهای اقتصادی و چالشهای اجتماعی محقق کنند  مسلما اینکه عربستان خود نیز تمایل دارد به ایران فشار وارد کند مساله بسیار روشنی است و رفتارهای سران سعودی حاکی از این واقعیت است همانگونه که در اواخر جنگ تحمیلی ایران و عراق از این سیاست استفاده کرده و  در زمان برگزاری مذاکرات وین وزیر خارجه عربستان با جان کری ومقامات  امریکایی ملاقات کرد تا از طریق کاهش قیمت نفت آخرین حربه اقتصادی خود را علیه ایران به کار گیرند. بنابراین سیاست کاهش نفت با هماهنگی آمریکا و عربستان انجام شد خصوصا چالشهای روسیه در اوکراین و اروپا نیز موجب تشدید فشار آمریکا بر روسیه شده است .

کارشناس مسائل اقتصادی و نفت با بیان اینکه کاهش قیمت نفت همچون شمشیر دو دمی بود که عربستان را هم زخمی کرد اظهار داشت : اما اینکه عربستان سعودی از کاهش قیمت نفت چه سودی برده و یا به تبعات آن واقف بوده باید گفت این سیاست همانند شمشیر دو دمی است که همان میزانی که به ایران وروسیه لطمه وارد کرد به مراتب به عربستانی که صرفا به درآمدهای نفتی متکی است فشار وارد کرده لذا وقتی نفت یک سوم قیمت کاهش پیدا می کند درامدهای جاری این کشوور هم کاهش می یابد مسلما عربستان  درطی این سالها با استفاده از منابع ارزی خود توانسته  سیاست های خصمانه خود در منطقه علیه سایر کشورها را ادامه دهد یا از منابعی که در دیگر کشورهای غربی و آمریکا سرمایه گذاری کرده استفاده نموده است.

وی فروش سهام آرامکو را اعتراف عربستان به شکست مالی و اقتصادی عنوان کرده خاطر نشان شد: مسلما فروش بخشی از سهام شرکت آرامکو نیز اعتراف بزرگی به شکست مالی و اقتصادی عربستان در مساله کاهش قیمت نفت است چرا که کاهش قیمت نفت ذخایر مالی و ارزی عربستان را به شدت کاهش داده و فشارهای اقتصادی موجب ناامنی اقتصادی و اعتراض های مدنی به سران سعودی شده است. به هر حال اگر عربستان هم از ذخایر ارزی قابل توجهی هم برخوردار باشد تا حدی می تواند جوابگوی هزینه های توسعه ای و نظامی وجنگهای نیابتی  فوق العاده عربستان باشد بنابراین سران سعودی اگر بخواهد از منابع ذخیره خود به صورت بی نهایت استفاده کند یقینا بحران های اقتصادی شدیدی  کشور را فرا می گیرد، از این رو فروش بخشی از شرکت آرامکو فعلا تنها گزینه ای است که موجب دلخوشی سران سعودی شده به عنوان دیگر می توان گفت  راهکار کوتاه مدتی است که به هیچ وجه به توسعه اقتصادی این کشور منجر نخواهد شد و همان شمشیر دو دمی است که باز هم یک طرف آن خود عربستان را زخمی خواهد کرد .

دکتر زرگر معتقد است عربستان در دام استراتژی  مکارانه آمریکا اسیر شده وی دراین باره  تصریح نمود: طرح توسعه عربستان و ایجاد صندوق ذخیره ارزی با موجودی 200 میلیارد دلاری که از سوی آقای محمد بن سلمان ارائه شده مسلما راهکاری برای ایجاد منابع جدید است تا بتوانند فارغ از درآمدهای نفتی طرحهای توسعه ای کشور را افزایش دهند. مسلما کاهش درامدهای نفتی عربستان سعودی به کاهش هزینه های جاری این کشور منجر شده و ذخایر عربستان را کاهش داده و این کشور تا ابد نمی تواند بر فروش سهام نفتی و برداشت از ذخایر خود حساب کند بنابراین مسئولان عربستان به دنبال راهکاری برای فائق آمدن بر مشکلاتی شده اند که با استراتژی های مکارانه آمریکا در دام آن گرفتار شده اند .

وی با بیان اینکه قیمت نفت افزایش خواهد یافت چرا که اقتصاد جهان به خطر افتاده است افزود: عربستان دائما نمی تواند بر قیمت 35 تا 45 دلاری نفت  اتکا کند بنابراین کشورها مجبور به افزایش قیمت نفت هستند .بی شک افزایش یا کاهش قیمت نفت نیز به چند مولفه اصلی بستگی دارد که از بین آنها می توان به عدم وابستگی آمریکا به منابع نفتی عربستان همانند دهه های گذشته اشاره کرد . از زمانی که آمریکا به ذخایر نفتی دست یافته است دیگر همانند سابق با عربستان مراوده نخواهند داشت .یقینا اگر قیمت نفت بین  35 تا 45 دلار بماند سرمایه گذاران رغبتی به سرمایه گذاری در حوزه نفتی از خود نشان نمی دهند بنابراین سرمایه ها جذب بازارهای دیگر می شود از این رو آمریکا خود به دلیل برخورداری از منابع نفتی و برای عدم زیان مجبورند قیمت نفت را به تعادل رسانده و حداقل بالای بشکه ای 50 تا 60 دلار نگه دارند بنابراین قیمت نفت همیشه در سطح فعلی باقی نمی ماند .

 وی تصریح کرد : خاندان سعودی نیز برای فراری از تحرکات اجتماعی و سیاسی مجبور به تغییر سیاست های نفتی خود هستند .کسری بودجه عربستان ،فشارهای داخلی عمومی ،برداشته شدن سوبسیدها و افزایش مالیات ها از جمله مسائلی است که منجر به اعتراض های اجتماعی می شود از این رو کاهش قیمت نفت یکی از اساسی ترین مسائلی است که عربستان و آمریکا ناگزیر به اجرای آن خواهند شد.

دکتر علی اصغر زرگر معتقد است کاهش قیمت نفت رونق دو جانبه کشورها را به خطر انداخته وی در این باره افزود : قیمت نفت نیز بسته به عرضه و تقاضا تغییر می کند چنانچه بازار تقاضایی نداشته باشد مسلما قیمت نیز کاهش می یابد .رکود اقتصادی سالهای اخیر جهان که کشورهای صنعتی نیز از آن آسیب های زیادی دیده اند یکی از مسائلی است که به کاهش قیمت  نفت به تبع کاهش تقاضا دامن زده است. تاثیر قدرت های بزرگ ؛بورسهای جهانی و شرکت هایی که مسائل سیاسی را به اقتصادی گره می زنند از جمله مسائلی است که قیمت نفت را تحت تاثیر قرار می دهد در کنار این عوامل ذخیره سازیها و برنامه های سازمان جهانی بین المللی انرژی برای مصرف کمتر و ذخیره انرژی نیز به این مساله افزوده است . البته برخی کشورها نیز از کاهش قیمت نفت تا حدودی منتفع شده اند فرانسوی ها با افزایش مالیات و ترکها با خرید ارزان نفت برندگان این بازی به شمار می روند اما در مجموه کاهش قیمت نفت نه تنها به رونق اقتصادی جهان کمک نکرده بلکه به رکود جهانی هم دامن زده است چرا که اگر عربستان یا سایر کشورهای صادر کننده نفت از منابع ارزی خوبی برخوردار باشند می توانند کالای بیشتری از اروپا وارد کنند بنابراین با کاهش صادرات اروپا رکود جهانی ده و تجارت جهانی با نوسانات شدیدی رو به رو می شود که این مساله بر هر دو طرف تاثیر گذار است چرا که رونق همیشه دو جانبه است .

کارشناس حوزه نفت معتقد است اهتمام عربستان به جدایی اقتصاد از نفت آغاز شکست سیاسی و اقتصادی عربستان در منطقه است اظهار داشت : تداوم کاهش قیمت نفت عربستان سعودی را دچار تنش های اقتصادی و اجتماعی خواهد کرد چرا که این کشور صنعتی نیست و شدیدا به نفت وابسته است بنابراین عربستان درجایگاهی نیست که بتواند ایران را تحریم کرده و فشار مضاعفی را به ایران تحمیل کند .عربستان تنها می توااند به صورت نیابتی و مقطعی بر ایران فشار بیاورد همانند کاهش قیمت نفت که آرزوهای عربستان و آمریکا را در خصوص ایران برآورده نکرد چرا که ایران کشوری چهار فصل است و چهل درصد اقتصاد ایران مدرن است و مباقی آن سنتی ،کشاورزی و وابسته به اقتصاد زیر زمینی و خودگردان است بنابراین  کاهش قیمت نفت انقدرها نم تواند بر اقتصادی که 60 درصد آن سنتی است تاثیر بسیار نامطلوبی بگذارد. تحریم های غرب علیه ایران تنها تا حدودی توانستند بر روی اقتصاد خارجی، صنایع مدرن تاثیر گذاشته و در مجموع ایران قادر به انجام تمامی طرحهای توسعه ای کشور نشد .بنابراین در مجموع می توان گفت سیاست کاهش قیمت نفت پایدار نیست و طرح های مقاوم کردن اقتصاد عربستان که تحت فشار کاهش نفت به وجود آمده در واقع شروع شکست اقتصادی و سیاسی عربستان در منطقه است .