کارهایی که اگر چه جزو مشاغل سخت و طاقت فرسا تعریف نشده است، اما با خیلی از آن مشاغل برابری می‌کند؛ کارهایی که معمولاً بر دوش خانمِ خانه می‌افتد.
اموری که اگر بدون کمک همسر و فرزندان انجام شود، پس از مدتی، سبب ناراحتی و مشکلات زیادی برای بیشتر خانم‌ها می‌شود. بویژه اگر آنان شاغل هم باشند و کارهای خانه شغل دوم شان به شمار آید. براستی چه تعادلی باید برای کار کردن زن و مرد در منزل وجود داشته باشد؟ آیا انجام کارهای منزل برای مردها یا زن‌ها یک «وظیفه» است؟

 تعادل «آنیما» و «آنیموس»، رمز داشتن روانی سالم
دکتر عبدالله مروارید معتقد است: «از زمانی که قواعد و نقش و نگار سنت زیر گام‌های عجول و صرفاً نتیجه‌گرای مدرنیته نفس‌های آخر را کشید و اندرونی منازل بدون فضای بیرونی به جهان بیرون وصل شد و اندرونی نیز آن چنان در درون نماند و بیشتر چیزها، ناچیز شمرده شد، دگرگونی بنیادی در اغلب حیطه‌های زندگی ایجاد شد. از جمله این دگرگونی‌ها در بخش‌هایی از نقش‌های افراد جامعه و اعضای خانواده رُخ نمود.»
این روان‌شناس بالینی در ادامه توضیح می‌دهد: «از منظر مکتب روان‌شناسی یونگ، انسان ها دو جنسیتی هستند و جنسیت مطلق وجود ندارد؛ یعنی در ناخودآگاه زنان عنصری مردانه به نام «آنیموس» و در ناخودآگاه مردان عنصری زنانه به نام «آنیما» وجود دارد. برای داشتن روانی سالم و متعادل باید آنیما و آنیموس در وضعیت تعادل باشند، اما اگر در زنان عنصر مردانه ناخودآگاه؛ یعنی آنیموس بیش از اندازه رشد کند، شاهد زنانی مرد صفت خواهیم بود که عاری از لطافت، پذیرش، انعطاف پذیری، مراقبت کنندگی و... خواهند بود و اگر در مردان عنصر زنانه ناخودآگاه یعنی آنیما بیش از اندازه رشد کند، شاهد مردانی زن صفت خواهیم بود که عاری از اقتدار، تصمیم‌گیری قاطع، استحکام، مبارزه‌طلبی و... خواهند بود. زنی را با رفتارهای زمخت مردانه و مردی را با رفتارهای ظریف و لطیف زنانه! تصور کنید چه حسی پیدا کردید؟ مطمئناً نه برایتان جذاب هستند و نه حاضرید جای آنان باشید.»

 کمک آری، جابه‌جاییِ نقش خیر
مروارید خاطرنشان می‌کند: «با توجه به حضور فعال زنان در فعالیت‌های اجتماعی، شغلی، اقتصادی و مردانه، لازم است مردان نیز در کارهای درونی منزل کمک دست بانوان باشند تا هم باری از دوش بانوان برداشته شود و هم به خودشان کمک کرده باشند و با بخش‌های زنانه خود ارتباط برقرار کنند تا آن بخش سرکوب نشود.»
این روان‌شناس تأکید می‌کند: «یکی از مشکلات، گریبان خودِ زن و شوهر را می‌گیرد و به دلیل اینکه آن ها را از هویت جنسیتی اصلی و غالب خویش دور می‌کند، در رضایت نسبت به هم دچار دلزدگی و فرسودگی خواهند شد. (تصور کنید مردی که مادری می‌کند و زنی که پدری می‌کند). مشکل دیگر گریبان فرزندان را خواهد گرفت. فرزندان چنین خانواده‌هایی یا دچار اختلال و اشکال در هویت جنسی خود خواهند شد یا فردی با ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری جنس مخالف خواهند شد. به همین دلیل مناسب نخواهد بود که در یک خانواده بدون دلیل منطقی وظیفه اصلی مرد، خانه‌داری، آشپزی و فرزندپروری باشد و وظیفه اصلی زن کسب درآمد، اما بسیار مناسب خواهد بود که هر کدام به طرف مقابل کمک کنند، البته نقش اصلی خود را فراموش نکنند.»
همه می‌دانیم که انجام امور منزل، وظیفه زن نیست، اما وقتی کسی با وجود اینکه وظیفه‌ای در این امر ندارد، با عشق و محبت آن را انجام می‌دهد، شایسته قدردانی است. قدردانی که می‌تواند با همکاری، نمودی عینی به خود گرفته، نه تنها زندگی دنیوی، بلکه زندگی اخروی زوجین را نیز زیبا کند.

 انجام امور خانه مستحب، تمکین همسر واجب
عضو جامعه مبلغان برتر کشور نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اشاره به اینکه در تعالیم اسلام، اجباری به کار کردن زن در خانه نیست، می‌افزاید: «در اسلام میان زن و کنیز تفاوت است. کنیز مجبور به اطاعت است، اما زن آزاد است و مجبور به این امر نیست. البته این امر به آن معنی نیست که زن نباید در خانه کار کند؛ یعنی برای زن آزاد، واجب نیست که امور خانه را در دست بگیرد، اما واجب است که از شوهرش تمکین کند. اگر بانو از شوهرش تمکین نکرد، مؤاخذه می‌شود؛ چون کار واجب را انجام نداده است.»
حجت‌الاسلام محمد شریفی صادقی تشریح می‌کند: «مجبور نبودن زن به کار در منزل، به معنای بیکاری او نیست. در خیلی از امور زندگی اجبار وجود ندارد، ولی ما، خودمان را مجبور به انجام آن می‌کنیم. برای نمونه واجب نیست که هر روز ورزش کنیم، اما برای سلامتی خودمان را مجبور به ورزش کردن می‌کنیم. خانم‌ها هم برای حفظ حریم و قوام زندگی‌شان، واجب می‌دانند همه امور منزلشان را انجام ‌دهند.
پیامبر(ص) فرمودند، اگر کسی در کارهای خانه به همسرش کمک کند، خداوند به او پاداشی می‌دهد که به پیامبران صابر خود مانند حضرت داود، یعقوب و عیسی(ع) عطا کرده است و یا مردی که در کارهای منزل بدون هیچ گونه تکبر و سرکشی و دلتنگی به همسر خود کمک کند، خداوند متعال نامش را در زمره شهیدان ثبت می‌کند.»

 افزایش خدمت بانوان به خانه و خانواده در گرو همیاری همسران
به نظر این استاد حوزه و دانشگاه عموماً خانم‌ها اصلاً به کمک آقایان در منزل نیازی ندارند، مگر انجام برخی کارهای سنگین. اما انجام یک کار کوچک، کمک می‌کند روحیه زن تقویت شود؛ چون همسرش را درگیر کارهای خانه می‌بیند.
خانم‌ها دیداری و شنیداری هستند. با کار کردن هر چند اندکِ مرد، همسر وی می‌شنود که او دوستش دارد و گامی برایش برداشته است. همین کافی است و لذت همراهی و شیرینی همدلی را در زن ایجاد می‌کند.
شریفی صادقی تأکید می‌کند: «هر مردی که این کار را کرد، کمترین ثمره‌اش، شاد کردن دل یک بنده خداست و به خانم لذت و شیرینی داده و این کار، در نزد خداوند بسیار با ارزش است، اما کار تا جایی که مرد از زندگی‌اش دلزده نشود و به کارهای بیرونش لطمه نخورد؛ چون وظیفه اصلی او انجام کارهای بیرون و ایجاد درآمد است.»

 قوانینی برای حُسن معاشرت
فاطمه قنبری، کارشناس حقوقی نیز به خبرنگار ما می‌گوید: «با توجه به تحولات اخیر و افزایش میزان قشر زنان شاغل در جامعه، نحوه رفتار زوجین در منزل نیز همسو با تحولات، تغییر یافته است و مردان نیز همان گونه که زنان در جامعه پا به پایشان حرکت می‌کنند، در منزل نیز به همسران خود کمک می‌کنند. در قانون مدنی در موادی از جمله مواد 1102 تا 1105 زن و شوهر مکلف به حُسن معاشرت با یکدیگر شده‌اند و باید در استوار کردن مبانی خانواده و تربیت اولاد خود به یکدیگر کمک کنند؛ زیرا هدف از تشکیل خانواده داشتن محیطی آرام و مناسب برای ادامه زندگی و پیشرفت است.»
به گفته این وکیل پایه یک دادگستری، «طبق قانون، زوجین هر کدام در قبال یکدیگر تکالیفی دارند، از جمله آنکه نفقه و پرداخت مخارج زندگی بر عهده شوهر بوده و زن موظف به تمکین است. این وظیفه زن مربوط به حضور و انجام تکالیف زناشویی است و شامل کار در منزل مانند پخت و پز نمی‌شود و از وظایف حقوقی زن نمی‌باشد، اما از نظر اخلاقی و اینکه شوهر بدون همکاری زن نمی‌تواند مدیریت مطلوبی در اداره امور خانواده داشته باشد، بهترین وضعیت آن است که با همدلی و نه صرف دیدگاه حقوقی، زوجین به یکدیگر کمک کنند. بنابراین متوجه شدیم که هرچند زن و مرد هیچ یک به صورت قانونی وظیفه انجام امور منزل را ندارند، اما با این دیدگاه مشکلات عدیده‌ای در منزل مشترک به وجود می‌آید و برای جلوگیری از هرگونه ناراحتی، یاری کردن زوجین نسبت به یکدیگر، مؤثرترین راه چاره است.»

 وظایفی با پاداش الهی
این استاد دانشگاه در ادامه یادآور می‌شود: «از آنجا که نهاد خانواده در اسلام، نهادی مقدس به شمار می‌رود، بسیاری از وظایف ضمانت اجرای اخلاقی و وجدانی دارند و افراد در صورت انجام، خود را مستحق دریافت پاداش الهی می‌دانند و هر کدام با دوری از خودمحوری و تکبر بر اساس انصاف و تقسیم کار انجام قسمتی از امور منزل را تقبل می‌کنند.»
مؤید این مطلب حدیثی از پیامبر مهر و محبت حضرت محمد (صلّی الله عليه و آله) است که فرمودند: «نيكوترين مردم از نظر ايمان، خوش اخلاق ترينِ آن ها و مهرورزترين شان با خانواده خود است.»