تمایل به مصرف مواد مخدر و اعتیاد در زنان دلایل بسیاری دارد، اما افزایش نگران‌کننده آمار اعتیاد در زنان سبب شد تا برای تهیه گزارشی میدانی به یکی از کمپ‌های ترک اعتیاد بانوان در مشهد مراجعه کنم، هنگامی که در روبه‌روی کمپ قرار می‌گیرم، خانه‌ای نه چندان بزرگ را می‌بینم، نخست به اینکه درست آمده‌ام یا نه؟ تردید می‌کنم، اما با دیدن تابلوی روی در و نشان تأییدیه بهزیستی مطمئن می‌شوم که اشتباه نکرده‌ام، خانمی که از کارکنان کمپ است، در را باز می‌کند و به محض ورود به داخل، حیاطی کوچک را می‌بینم و با پا گذاشتن به ساختمان داخلی متوجه می‌شوم که چقدر این کمپ ترک اعتیاد با تصورم متفاوت است؛ کمپی به دور از آنچه که برای تمام ما تعریف شده؛ اینجا از دیوارهای بلند یا میله و حفاظ‌های زیاد خبری نیست که بخواهد این مکان را به زندانی تبدیل کند.
نخستین صدایی که به گوشم می‌خورد، صحبت‌هایی است که از داخل یک اتاق به گوش می‌رسد، کمی منتظر می‌مانم و می‌شنوم که درباره داشتن ایمان و قدرت ترک اعتیاد صحبت می‌شود، متوجه می‌شوم که کلاس مشاوره در حال برگزاری است؛ همان خانم جوانی که من را به داخل راهنمایی کرد، فردی را که در حال مشاوره دادن در اتاق است، نشان می‌دهد و می‌گوید که مدیر کمپ خانم راهنما هستند.
با نگاه به افرادی که در داخل اتاق نشسته‌اند، زنانی را می‌بینم که 30 تا 50 سال باید سن داشته باشند، اما برخی از آنان بسیار شکسته به نظر می‌رسند، در همین حین نگاهم به کودکی سه یا چهار ساله می‌افتد که از داخل راهرو می‌گذرد، کودک نگاهی به من می‌کند و سریع به داخل یکی از اتاق‌ها می‌رود، در داخل یکی از اتاق‌های ساختمان منتظر می‌مانم تا بتوانم با چند نفر از افرادی که برای ترک به این مرکز آمده‌اند، صحبت کنم.
شیشه مرهم دردم نبود
مژگان که 38 ساله است، دلیل اصلی رو آوردنش به مصرف شیشه را جدایی از همسرش عنوان می‌کند و می‌گوید: 22 سال است که ساکن تهران هستم و برای دیدن خانواده‌ام به مشهد آمدم و اصلاً تصمیم به ترک نداشتم و نمی‌خواستم به کمپ برای ترک بیایم؛ چون کمپ‌ها را اصلا قبول نداشتم و با حرف‌‌هایی که از کمپ‌ها برایم شده بود، فکر می‌کردم با معتادان با آب سرد و کتک برخورد می‌کنند و با زور و اجبار خانواده به این کمپ آمدم.
وی ادامه می‌دهد: تا یک هفته اول اصلاً پذیرش حضور در کمپ برایم ممکن نبود، اما اکنون پس از گذشت دو هفته که اینجا هستم، پاکی‌ام را دوست دارم. بهبودی‌ام را به چشمم می‌بینم؛ چون روز اولی که آمدم، تمام تنم زخم بود، اما الان بهتر شدم.
وقتی از مژگان درباره اینکه چطور شد، شیشه را برای مصرف انتخاب کرده، می‌پرسم، چهره‌اش درهم می‌رود و می‌گوید: چون در تهران تنها زندگی می‌کردم. پس از متارکه از همسرم از نظر عاطفی نتوانستم دوام بیاورم و یکی از دوستانم مصرف شیشه را به من پیشنهاد کرد و از یک میهمانی شروع به مصرف کردم، اما شیشه مرهم درد من نبود. وی با بیان اینکه هشت سال مصرف شیشه داشتم و از ابتدا نیز شیشه مصرف می‌کرده است، اظهار می‌دارد: پسری 17 ساله دارم که به علت اعتیاد روزبه‌روز از من دورتر می‌شد، اما مدیر کمپ به من خیلی کمک کرد و با صحبت با خانواده‌ام ترتیبی داد تا بچه‌ام را ببینم و یک پشتیبان خوب برای من بود و کمک کرد تا خانه و زندگی‌ام را به مشهد منتقل کنم.
به چشم یک معتاد به ما نگاه نشود
مژگان حداقل انتظار خود از جامعه را حمایت عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: فردی که به مصرف شیشه اعتیاد دارد، با یک تلنگر کوچک دوباره به سمت اعتیاد باز می‌گردد؛ چون یک فرد معتاد تا آخر یک معتاد بوده و درسته که قرار نیست دوباره به اعتیاد برگردیم، اما برای این موضوع می‌خواهیم که جامعه دوباره به چشم یک معتاد به ما نگاه نکند. وی که از نظافت و امکانات کمپ رضایت دارد، می‌افزاید: دوره 15 روزه برای ترک من در نظر گرفته شده بود، اما به درخواست خودم می‌خواهم تا پایان 6 ماه در کمپ بمانم؛ چون برای لحظه لحظه‌های پاکی‌ام زحمت کشیدم.
همسرم عامل اصلی اعتیادم شد
حواسم به حرف‌های مژگان است که همان خانم خوشرویی که در کمپ را برایم باز کرده بود، به داخل اتاق می آید، وی خودش را معصومه 37 ساله معرفی می‌کند و می‌گوید: دو سال و 6 روز است که پاک هستم و پس از ترک کامل تصمیم گرفتم به عنوان یک همدرد در کمپ کار کنم.
معصومه ادامه می‌دهد: از 25 سالگی به مصرف مواد مخدر رو آوردم و دلیل اصلی اعتیادم نیز رفاقت بیش از حد با همسرم بود، چون وی به صورت تفریحی تریاک مصرف کرد، من هم چند بار با او مصرف کردم، اما وقتی با هم شدیم، مصرف هر دو نفرمان زیاد شد و او هم مانند من به شیشه رو آورد.
وی با بیان اینکه هفت سال مرفین و کریستال و چهار سال هم شیشه مصرف می‌کرده است، می‌گوید: چون من و همسرم هر دو معتاد شده بودیم، زندگی‌مان به هم ریخت، اما به جدایی ختم نشد و سبب شد تا دخترم که اکنون 13 سال دارد، از ما جدا شده و با مادر همسرم زندگی کند.
وی با تأکید بر اینکه فرد پاک شده از اعتیاد تنها انتظارش این است که از نظر مالی، روحی و روانی حمایت شود، می گوید: ما می‌خواهیم که اعتماد از دست داده خود را دوباره بازیابیم؛ چون خانواده‌ها فرد پاک شده را در داشتن آزادی با تصور اینکه اگر از خانه خارج شود، به دنبال تهیه مواد می‌رود تحریم می کنند.
بهبودی نیمی از معتادان
در ادامه اعظم راهنما، مدیر «مرکز ترک‌اعتیاد سروش رهایی» می گوید: پنج سال است که در این مرکز برای ترک اعتیاد زنان معتاد با کمک همکارانم تلاش می‌کنیم؛ چون فرد معتاد با کوله باری از درد به ما مراجعه می‌کند، کسی که شخصیت خود را از دست داده و از نظر ظاهری و درونی درد می‌کشد که ما با آغوش باز قبولش می‌کنیم و ابتدا توسط دکتر پذیرش و سابقه و نوع اعتیادش مشخص و سپس وارد مرحله درمان می‌شود.
وی با اشاره به اینکه بیمار پنج روز اول دارو مصرف می‌کند و بعد برای مشاوره می‌رود و اگر نیاز به حضور خانواده وی باشد، حتماً با آن‌ها صحبت می‌کنیم، گفت: بر مبنای ماده15 در این کمپ کار می‌کنیم که نتیجه خوبی گرفته‌ایم، به طوری که 50 درصد معتادان این مرکز در پنج سال فعالیتم بهبود کامل پیدا کرده‌اند و دیگر به سمت مصرف‌مواد بازنگشته‌اند.
وی در ارتباط با بازه زمانی ترک اعتیاد اظهار داشت: بازه زمانی ترک از 15 روز شروع می‌شود که برای معتادان به شیشه از 3 ماه تا 6 ماه بوده؛ چون شیشه دارویی ندارد.
80 درصد مراجعه‌کنندگان اعتیاد
به شیشه دارند
وی در پاسخ به اینکه آیا معتادان به شیشه هم می‌توانند ترک کامل را داشته باشند؟ گفت: شیشه هم به طور کامل قابل ترک است، اما چون بیماران از نظر روانی درگیر این نوع از اعتیاد هستند، ترک آن به مراتب دشوار‌تراست و بازه زمانی بیشتری را می‌طلبد و هم‌اکنون 80 درصد مراجعه‌کنندگان ما اعتیاد به شیشه دارند. راهنما اشاره‌ای به زندگی شخصی خود می‌کند و می‌گوید: در گذشته من نیز مصرف کننده موادمخدر بودم، اما هم‌اکنون 10 سال است که پاک هستم و از آنجا که بهتر از هر کسی افرادی را که به درد من مبتلا هستند، می‌شناسم، تصمیم به راه‌اندازی این مرکز گرفتم.
ترک اعتیاد کودکان 15 روزه تا 4 ساله
راهنما می‌افزاید: بیشتر خانم‌ها بدون پشتوانه مالی هستند و قانونی برای حمایت از آنان وجود ندارد و هیچ نهادی رسماً پاسخگوی معتادی که ترک کرده، نیست، بنابراین انتظاری که می‌رود این بوده که معتادان پس از ترک، مکانی داشته باشند و کنترل شوند، اما چون مکان ندارند و از سوی خانواده‌ها نیز حمایت نمی‌شوند، کارتن خواب شده و حتی دوباره رو به جرم و مصرف می‌آورند.
حضور کودک در کمپ را می‌پرسم که وی عنوان می‌کند: مادر این کودک در دوران بارداری مصرف کننده بوده و پس از زایمان نیز به فرزندش مواد داده که مادر و فرزند برای ترک حضور دارند و در پنج سال فعالیتم 40 کودک 15 روزه تا چهار ساله را ترک داده‌ام.
نظر شما