حضور بانوان در رشته‌های مختلف تئاتر از بازیگری تا نویسندگی و طراحی صحنه و لباس و کارگردانی و... طي سال‌هاي اخير بيشتر و جدي‌تر شده و فعاليت آنان نيز افزايش پيدا كرده است. به همين نسبت مطالبات آنان نيز بالاتر رفته است. در اين سال‌ها حضور زنان در حوزه‌هايي چون طراحي صحنه، نمايشنامه نويسي و كارگرداني خيلي بيشتر شده و به نسبت دهه‌هاي قبل افزايش چشمگیری يافته است. نکته مهم در این زمینه این است که به اعتقاد کارشناسان خیلی از این بانوان به دنبال رسیدن به دنیای پر زرق و برق سینما هستند و هر روز از شاخه‌ای به شاخه دیگر می‌پرند. زنانه شدن تئاتر شاید برای برخی که به دنبال رنگ آمیزی مشتری پسند تئاتر باشند، رویداد قابل توجهی باشد اما وقتی واقعیت تئاتر رو به ورشکستگی ایران را بدانیم، می‌بینیم که این گروه از بانوان نیز در تئاتر ایران چندصباحی هستند و بعد جای خود را به گروهی دیگر می‌دهند و حاضرند برای همین حضور موقت، در هر نمایشی حتی نمایش‌هایی که به شخصیت زن توهین می‌کنند، حضور یابند.
خانم‌ها در تئاتر بسیار موفق‌اند
كتايون فيض‌مرندي كارگردان، طراح صحنـــه و مدرس تئـاتر با اشــاره به افزايـش كمي و كيفي حضور زنان و كارهــاي حرفهای ايشان در تئاتر مي‌گويد: خوشبختانه جذب تعداد زيادي از دانش‌آموختگان زن در دانشگاه‌ها و ورود آنان به عرصه‌هاي مختلف كار حرفه‌اي از قبيل بازيگري، طراحي صحنه، كارگرداني و نويسندگي در حال حاضر باعث حضور بيشتر زنان در همه حوزه‌هاي تئاتري شده است.
وی مي‌گويد: تعداد زيادي از دانشجويان من در عرصه‌هاي مختلف در حال كار هستند، بهویژه در رشته طراحي صحنه دانشجويان جوان زيادي در تلويزيون، سينما و تئاتر مشغول بكار شده‌اند. بخشي از اين بانوان جوان هم در عرصه‌هاي ديگري مثل بازيگري و نويسندگي و... كاملاً موفق هستند. به نظر من هر دو نسل، هم نسل جديد و هم نسل گذشته در صحنه تئاتر امروز حضوري جدي و پاياپاي دارند.
ضمن اينكه بسياري از خانم‌ها هم به دليل شرايط نامطلوب مالي تئاتر، جذب سينما شده‌اند كه طبيعتاً اگر اين شرايط، شرايط مناسبي باشد، در حوزه تئاتر خواهند ماند.
خیلی‌ها برای سینما به تئاتر می‌آیند
شهره سلطاني بازيگر و كارگردان تئاتر به قدرت و قوت موجـود در نســـل گذشته زنان تئاتر اشاره مي‌كنـد و مي‌گويــد: شايد نتوان به لحاظ محتوايي آثار دوره قبل را با دوره امروز مقايسه كرد. آثار حال حاضر تئاتر ما و بويژه آثار زنان به لحاظ محتوايي كارهاي خوبي هستند و ظاهراً در دوران قبل كارهاي تئاتر حساب شده‌تر و گزيده‌تر و تحقيق و تلاش براي ورود به تئاتر خيلي جدي‌تر بوده است.
اما متأسفانه اين روزها تئاتر مثل خيلي از پديده‌هاي ديگر «مد» شده است. من وقتي كه ده، دوازده سال پيش را با وضعيت امروز تئاتر زنان مقايسه مي‌كنم، مي‌بينم كه خيلي از خانم‌ها كار تئاتر را براي ورود به سينما يا هنرهاي تصويري انتخاب مي‌كنند.
سلطاني به تفاوت عمده ميان تئاتر و سينما اشاره مي‌كند و مي‌افزايد: نمي‌توان از فعاليت چشمگير زنان ايراني در عرصه تئاتر چشم‌پوشي كرد، ضمن اينكه دانش و سواد خانم‌هاي امروز در هنر، اهميت زيادي دارد و به نظر من كاملاً تحت‌تأثير آموخته‌ها و توانايي‌هاي آنان در دانشگاه‌هاست و اين قابل تحسين است.
شهره سلطاني، اضافه مي‌كند: نسل امروز زنان در تئاتر ما خيلي وقت‌ها تكليفشان را با خودشان مشخص نكرده‌اند.
تأثير و جايگاه موفق زناني مثل پري صابري و منيژه محامدي در تئاتر به اين دليل است كه آنان از ابتداي كار، تكليفشان را مشخص كرده بودند و تنها در حوزه كارگرداني فعاليت كردند و هرگز وارد شاخه‌هاي ديگر نشدند، اما بسياري از زنان نسل جديد در عرصه هنر هدف مشخصي ندارند و مدام از اين شاخه به آن شاخه مي‌پرند.
مسأله ديگر اين است كه بازيگري مثل هميشه بيشتر از ساير حوزه‌هاي فعاليت براي خانم‌ها مهم بوده است و كمتر اتفاق مي افتد كه دانشجويان دختر ما بصورت جدي مثلاً كار طراحي صحنه يا نورپردازي را دنبال كنند. من گمان مي‌كنم بايد اول توانايي‌هايشان را در مورد كارشان بسنجند و بعد در همان حوزه بطور جدي فعاليت كنند.
تفاوتی بین کارهای مردانه و زنانه نمی‌بینم
ميترا خواجه‌ئيان پژوهشگر و بازیگر تئاتر نیز جايــگاه و نقـش زن در تئاتر كشــور را مطلـوب مي‌دانــــد و مي‌گويد: زنان هم امروز پا به پاي مردان مشغول بكارند و كيفيت و نتيجه كارشان هم به پشتكار و جديت آنان بستگي دارد، اما من تفاوتي ميان شكل كار كردن خانم‌ها با آقايان نمي‌بينم و تفاوت‌ها عمدتاً ميان افراد است و به توانايي‌هاي آنان برمي‌گردد. خواجه‌ئيان مي‌گويد: كيفيت و جريان حضور زنان اين دوره را در آينده مي‌توان مورد بررسي قرار داد، ضمن اينكه ما در حال حاضر در عرصه نويسندگي، بانوان موفقی را داريم كه چشم‌انداز كلي و مطلوبي از هنرشان را در ايران شناسانده‌اند و موفق هم بوده‌اند.
نظر شما