با این همه بازار کتاب این روزها آثاری را به خود می‌بیند که این رویه را شکسته و بازار کتاب را خارج از ضوابط و استانداردهای جاری رونقی تازه داده است و نشان می‌دهد در بازار کم رمق کتاب ایران هنوز می‌توان آثاری را با برنامه‌ریزی و تدارک درست در تمام ایام سال و حتی ایام کم مخاطب پس از نمایشگاه بین‌المللی کتاب نیز به عرضه و به فروش سراسری رساند. در ادامه نگاهی داریم به برخی از این آثار و استراتژی عرضه آنها در بازار.
رمان به مثابه یک کالا
رمان «رؤیای نیمه‌شب» برای نخستین بار سه سال پیش منتشر شد. رمانی به قلم حجت‌الاسلام
مظفر سالاری، روحانی داستان‌نویس اهل قم که در سابقه فعالیت خود جدای از داستان‌نویسی برای مخاطبان کودک و نوجوان، تجربه نگارش سفرنامه مقام معظم رهبری به شهر یزد را نیز دارد. کتابی که باعنوان «قایق راندن در اقیانوس» منتشر شده است. «رؤیای نیمه‌شب» از منظر محتوا از چند نظر اثری است که توجه مخاطب را بسوی خود جلب می‌کند. از یک سو داستان این اثر روایتی است عاشقانه و از سوی دیگر داستانش را به شیوایی و روانی و توأم با جذابیت نوشتاری ویژه‌ای عرضه کرده است که آوازه‌اش در میان مخاطبان پیچیده است.
سالاری در رؤیای نیمه‌شب موضوع وحدت بین مسلمین را دست‌مایه کار خود قرار داده است. دو شخصیت اصلی این داستان عبارتند از هاشم نوه ابونعیم زرگر، تاجر بزرگ جواهرات در حله که سنی مذهب است و عاشق ریحانه، دختر شخصیت دوم داستان یعنی ابوراجح حمامی‌که از شیعیان مخلص و دانای اهل‌بیت(ع) است، اما بخاطر اختلاف مذهب جرأت ابراز عشق خود را ندارد. او می‌داند بخاطر شکافی که مذهب بین او و معشوقش بوجود آورده است هرگز امکان رسیدن به ریحانه برایش وجود ندارد و از دو طرف با مخالفت مواجه خواهد شد. این کتاب در کنار داستان لطیف خود از ابتکارهای ویژه نیز برای جلب نظر مخاطب بهره برده است. نخست انتشار رمان در قالبی تازه است که قیمت تمام شده برای ارایه آن را نسبت به آثار مشابه با آن کاهش داده است. این رمان در 278 صفحه و با قیمت8 هزار و 500تومان عرضه شده که نسبت به آثار مشابه دیگر در بازار کتاب با یک سوم قیمت عرضه شده است. از سوی دیگر کتاب در قالب شبکه توزیع سراسری مسابقه «کتاب و زندگی» در شمارگان 50هزار نسخه منتشر و در کتابفروشی‌های بسیاری از استان‌های کشور و نیز بصورت مردمی در محیط‌های اجتماعی در سراسر کشور توزیع شده است که منجر به دسترسی آسان‌تر به آن نیز شده است. برگزاری مسابقه هفتگی با موضوع این کتاب، تهیه تیزر تبلیغاتی ویژه پخش در سینما و تلویزیون نیز از دیگر برنامه‌هایی است که مخاطب بسیاری را این روزها به سوی این کتاب جلب کرده است.
راز سکه شدن بازار شعر
فاضل نظری در زمره شاعرانی در جغرافیای ادبیات فارسی بشمار می‌رود که بیان شاعرانه او در میان بخش وسیعی از طبقه جوان علاقه‌مند به شعر، خواهان دارد. تازه‌ترین دفتر شعر وی با عنوان «کتاب» در مراسم رونمایی خود چنان با استقبال مخاطبان روبرو شده بود که بسیاری از ابیات آن پیشاپیش از سوی طرفداران وی از حفظ قرائت می‌شد و در ایام نمایشگاه بین‌المللی کتاب نیز برای جشن امضا این کتاب مخاطبان مدت‌ها در انتظار دیدار با نظری و خرید کتاب به همراه امضای وی بودند. ناشر این دفتر شعر در روزهای پایانی منتهی به برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب به عنوان نخستین میعادگاه عرضه این اثر، اقدام به برپایی مراسم رونمایی و معرفی این کتاب کرد و در کنار آن هم زمان با توزیع این اثر، ناشر کتاب با طراحی و ارایه اپلیکیشنی به نام شاعر، مجموعه امکانات لازم برای توزیع سراسری این کتاب را به شکلی ویژه تدارک دید تا جایی که به گفته ناشر در مدت یک ماهه پس از انتشار این اثر بیش از 14 هزار نسخه از آن به فروش رسیده است. در کنار این مسأله ناشر همزمان با انتشار این کتاب نسخه دیجیتالی سایر آثار این شاعر را نیز با قیمتی نازل در معرض فروش قرار داده است.
رویش نگاه تازه به نشر در ایران؛ واقعیت یا توهم؟
مرور تجربه آنچه برای این دو اثر رخ داده است نشان می‌دهد که در کنار ارایه محتوای مناسب موضوعات دیگری نیز در جلب نظر و ارایه مناسب محتوای کتاب تأثیرگذار بوده است. تبلیغات صحیح، شمارگان بالا همراه با ارزان‌سازی قیمت، ارایه محتوای حاشیه‌ای برای معرفی کتاب و نیز توزیع مناسب همزمان سایر آثار نویسنده، در مجموع موقعیتی را برای یک اثر فراهم کرده تا بتواند به مثابه یک کالای تجاری برای جلب نظر مخاطب به آن برنامه‌ریزی کرد.
تجربه تهیه محتوای افزوده مانند یک اپلیکیشن برای معرفی یک کتاب در کنار توزیع سراسری و کاهش قیمت کتاب به نفع خریدار دو استراتژی تازه در بازار این روزهای کتاب است که در جریان فروش آثاری مانند «دختر شینا»، «خانواده»، «نامیرا» و مجموعه آثار ناصر فیض نیز امتحان خود را پس داده و به عنوان یک استراتژی تازه عرض‌اندام کرده است.
بر همین اساس باید پذیرفت که کتاب، انتشار و فروش آن را این روزها نباید تنها و تنها یک فرآیند فرهنگی، که یک جریان کاملاً اقتصادی و بر پایه منطق بازار کالا تعریف کرد. با این همه آیا ظهور چنین نگاه‌های تازه‌ای را باید به مثابه خلق رویش‌ها و جوانه‌هایی مبنی بر تازه و متفاوت دیدن بازار کتاب در ایران دید؟ این سؤالی است که طی چند سال آینده، ادامه انتشار آثاری همانند کتاب‌های یاد شده برای آن به خلق پاسخ خواهند پرداخت.
نظر شما