شرکت فرش آستان قدس رضوی با اهتمام به تولید فرشهای دستباف با بهترین مواد و با استفاده از هنر زبدهترین طراحان و بافندگان سهمی بسزا در حفظ این هنر دیرینه داشته است و از همین طریق پویایی را به رگهای جوشنده بافندگان تزریق کرده تا بتوانند هنرشان را در مقدسترین نقطه کشور، میهمان کنند.
آنطور که آمارها نشان میدهند، از سال62 تاکنون بیش از 100 هزار مترمربع فرش دستباف بافته شده است. علاوه بر فرشهای دستباف که در رواقهای حرم مطهر مورد استفاده قرار میگیرد، 150 هزار متر مربع از فضای صحنهای حرم مطهر نیز در نمازهای یومیه و برخی از مناسبتها و مراسم خاص به وسیله فرشهای ماشینی این شرکت مفروش میشود.
این میزان از اشتغالزایی و همچنین بافت فرشهایی نفیس و باکیفیت عالی آن هم در بازار خرید و فروش امروزی، شرکت فرش آستان قدس رضوی را به عنوان یکی از بزرگترین و مجهزترین کارگاههای تولید فرش دستباف نفیس در کشور مطرح میکند.
به همین بهانه با «غلامرضا باغشنی»، مدیرعامل شرکت فرش آستان قدس رضوی همکلام شدیم.
شرکت فرش آستان قدس رضوی چگونه شکل گرفت؟
پیشنهاد تأسیس شرکت فرش آستان قدس رضوی در سال 1362 توسط چند تن از تجار و تولیدکنندگان صاحبنام مشهدی که از انقلابیون و مبارزان هم بودند، به آیت الله واعظ طبسی، تولیت فقید آستان قدس رضوی داده شد. این افراد معتقد بودند که اگر بخواهیم حرم مطهر را به بهترین شکل و در شأن این بارگاه مقدس مفروش کنیم، تنها راه، تأسیس چنین شرکتی است، چرا که تا پیش از آن، تنها تعداد اندکی فرش در حرم مطهر وجود داشت که هر کدام شان هم مربوط به اقلیمهای مختلف با رنگ و بافتهای متفاوتی بود و این ناهمگونی، نمای ناخوشایندی در حرم ایجاد میکرد.
از همان ابتدا نیز تصمیم گرفته شد تا بهترین نقوش و مواد اولیه و ماهرترین قالیبافان در این شرکت به کار گرفته شوند. در 10 سال ابتدایی فعالیت این شرکت، به این دلیل که بازار فرش ایران رونق فراوانی داشت، فرشها مرتباً به فروش میرسید و در نتیجه، فرشهای حرم همیشه نو و تجدید میشد. اما با گذر زمان و گسترش مساحت حرم مطهر و ساخت رواق های جدید، همه توان این شرکت صرف تأمین نیازهای مجموعه شد. دیگر کارگاه قالیبافی مشهد به تنهایی جوابگوی نیاز ما نبود، در نتیجه کارگاه دیگری در شهرستان کاشمر تأسیس شد و تولیدات شرکت افزایش یافت.
کارگاه کاشمر در سال 1371 تأسیس شد. تا پیش از تأسیس این کارگاه، سالی 2 هزار تا 2 هزار و 500 متر مربع فرش تولید میشد، اما با راهاندازی کارگاه کاشمر در زمینی به مساحت 7 هکتار، تولیدمان به 3 هزار و 500 متر مربع رسید. اکنون سالانه 6 هزار متر مربع فرش در کارگاههای این شرکت تولید میشود.
در حال حاضر تمامی رواقهای حرم مطهر که در مجموع 27 هزار متر مربع مساحت دارند، همگی با فرش دستباف مفروشند. در آینده نیز قرار است رواق های دیگری به مجموع رواقهای حرم مطهر افزوده شود، فرشهای مورد نیاز این رواق نیز آماده شده است. پیشبینی میشود که در پنج سال آینده حدود 10 تا 12 هزار متر دیگر رواق به بهرهبرداری برسد که تمام پیش بینی ها و آمادگی های لازم برای مفروش سازی این رواق ها با فرش دستباف در نظر گرفته شده است.
پس همه فرش ها در رواق ها دستباف هستند؟
بله. همین طور است. علاوه بر این، حدود 200 هزار متر مربع مساحت در صحنهای حرم مطهر برای مفروش شدن پیش بینی شده که این مساحت در نمازهای یومیه صبح و ظهر و عصر و مغرب و عشا با استفاده از فرش های ماشینی مفروش میشود. در ایام ویژه سال همچون لیالی قدر، دهه کرامت و دهه آخر صفر هم حدود 40 تا 50 هزار متر مربع از دوربرگردانهای اطراف حرم مفروش میشوند تا نهایت بهرهبرداری از جغرافیای حرم مطهر صورت بگیرد. شرکت فرش آستان قدس رضوی دو رسالت مهم را پیگیری میکند؛ نخست، تأمین فرش های دستباف و ماشینی رواق ها و صحن های حرم مطهر رضوی و همه اماکن وابسته به آستان قدس رضوی در سراسر کشور است و دوم، نظافت، نگهداری و جانمایی فرش ها.
به حول و قوه الهی شرکت فرش همچنان آرمان خود را حفظ کرده است و با استفاده از بهترین مواد اولیه، بهترین کیفیت را در دستور کار خود قرار داده است.
این شرکت، در بازار فرش هم حضور دارد؟
فعالیت های شرکت فرش آستان قدس رضوی با هدف تأمین نیاز حرم مطهر رضوی است، نه صرفه اقتصادی. فرشهایی که در این کارگاه بافته میشود، بسته به مکانی که در حرم مطهر قرار میگیرد، پس از چند سال استفاده از گردونه مصرف خارج میشود. این امر از لحاظ اقتصادی هیچ گونه توجیهی ندارد، اما ما که برای صرفه اقتصادی، کار نمی کنیم. پس طبیعی است که در بازار نمیتوانیم به شکلی فعالیت کنیم که بخشهای خصوصی یا بخشهای دولتی بافنده فرش فعال اند.
اما میتوانم بگویم این شرکت، در تمام جشنوارههای ملی جایگاه نخست را کسب کرده است. نشان «گره زرین»، نشان پیشگیری از بیماریهای شغلی و نشان کارفرمای نمونه تنها بخشی از کارنامه این شرکت است.این را هم بگویم که در گمرک ردیفی با نام فرش آستان قدس رضوی وجود دارد و تمام فرشها با فرش آستانه مقایسه و سنجش میشود و این امر بزرگ ترین افتخار حرفه ای ما محسوب میشود.
نظر شما