در روایات اسلامی از «ولایت» به عنوان وسیله نجات و عامل قبولی اعمال در آخرت یاد شده و همچنین تنها راه رستگاری و سعادت انسان‌ها، دوستی اهل بیت(علیهم السلام) معرفی شده است. امام رضا(عليه السلام) هم ولايت و دوستي اهل بيت(عليهم السلام) را به عنوان نعمت بزرگ خداوند و نخستین چیزى که پس از مرگ از انسان می‌پرسند، ياد کرده است .
امام رضا(علیه السلام) به نقل از پدرانش می‌فرماید: پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) فرمود: محبت ما اهل بیت(علیهم السلام)، گناهان را میپوشاند و حسنات را چند برابر میکند و خداوند ستمهای محبان ما اهل بیت را بر عهده میگیرد، مگر در جایی که به مؤمنان ضرر رسانده و ظلم کرده باشد. (1)
از نگاه اهل بيت(عليهم السلام) ولايت نعمتي است كه همرديف رسالت و نبوت ياد شده و در قيامت مورد سؤال خواهد بود. امام رضا(علیه السلام)در این زمینه به نقل از پدران بزرگوارش می‌فرماید: رسول خدا خطاب به على بن ابى طالب فرمود: اى علىّ! نخستین چیزى که پس از مرگ از انسان سؤال مى‌شود، یگانگى خداوند سبحان، سپس نبوّت و رسالت من؛ و آن گاه از ولایت و امامت تو و دیگر ائمه خواهد بود، با کیفیتى که خداوند متعال مقرر و تعیین کرده است. پس اگر انسان، صحیح و کامل اقرار کند و پاسخ دهد، وارد بهشت جاوید شده و از نعمت‌هاى بى‌منتهایش بهره‌مند مى‌گردد.(2)
رمز عبور
ابومحمد حسن بن عبدالله رازی می‌گوید: امام رضا(علیه السلام) از علی(علیه السلام) برایم نقل فرمود که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در مورد این آیه شریفه «وقفوهم انهم مسؤولون» (صافات: 24 ) فرمود: در آن روز از ولایت علی(علیه السلام) می‌پرسند. امام رضا(علیه السلام) همچنین از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نقل می‌فرماید: اول چیزی که در قیامت از بنده می‌پرسند، دوستی ما اهل‌بیت است.
نعمت ولایت
در برخي روايات از ولايت به عنوان تكميل دين و كامل كننده آن ياد شده است. امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) فرموده‌اند:« به خدا سوگند، خداوند متعال 9 چیز به من عطا کرده که جز به پیامبر به هیچکس پیش از من عطا نکرده است: راه‌های علوم و معرفت را برای من گشوده و دانش انساب (شناختن نسب‌ها) را به من آموخته. ابرها در تسخیر من قرار گرفته و دانش حوادث و بلاها و نیز علم قضاوت به من آموخته شده است. من با اذن پروردگارم به ملکوت نگریسته ام و از گذشته و آینده عالم چیزی بر من پنهان نمانده. با ولایت من، خداوند دین این امت را کامل گرداند و نعمت‌ها را بر آنان تمام کرد و آیین اسلام را برای آن‌ها به عنوان دین پسندید، در زمانی که خداوند در روز غدیر به حضرت محمد فرمود:« ای محمد، به امت خبر بده که امروز برای آن‌ها دینشان را کامل گردانیدم و نعمتم را بر آن‌ها تمام کرد و پسندیدم که اسلام دین آنان باشد.» همه اینها نعمت‌هایی است که خداوند با اعطا به من، بر سرم منت نهاده است. پس حمد و سپاس از آن اوست» (3)
عهد و پیمان الهی
در برخي اشارات اسلامي هم ولايت به عنوان عهد و پيمان الهي ذكر شده و به عنوان راه رستگاري از آن ياد گرديده است. از جمله در سوره بقره، آیه 40 چنین آمده است:
« اوفُوا بعَهدی اُوفِ بعهدکُم » (به عهد و پیمان من وفا کنید؛ من نیز به عهد و پیمان با شما وفا می‌کنم.) امام صادق(علیه السلام) درباره این آیه فرمود:« عهد و پیمان الهی، ولایت علی بن ابی طالب(علیه السلام) است که از سوی خداوند واجب شده و وفای خداوند در برابرش، بخشیدن بهشت است.» (4)
معیار حق و باطل
امام رضا(علیه السلام) در گفتاری روشنگرانه قبول ولایت را ترازوی حق و باطل دانسته و می‌فرماید: از پدرم موسی بن جعفر شنیدم که فرمود از امام صادق و ایشان از امام باقر و ایشان از امام سجاد و آن بزرگوار از سید الشهدا و آن حضرت از امیرالمؤمنین شنیده است که رسول خدا این آیه را تلاوت فرمود:«لَا یَسْتَوِی اَصْحَابُ النَّارِ وَ اَصْحَابُ الْجَنَّه، اَصْحَابُ الْجَنَّه هُمُ الْفَائِزِونَ»؛ (حشر/20) «اصحاب جهنم و بهشت مساوی نیستند. اصحاب بهشت رستگارانند.»؛ سپس توضیح دادند، اصحاب بهشت کسانی هستند که مرا اطاعت کنند و در برابر علی تسلیم باشند و ولایت او را بپذیرند. و یاران جهنم آنان هستند که ولایت علی را ناخوش دارند و با او نقض پیمان کنند و با او
بجنگند. (5)
پانوشت‌ها:
1. بحار الانوار، ج 96، ص 221
2. تفسیرالبرهان: ج 4، ص 502، ح 5، به نقل از توحید شیخ صدوق
3. بحارالانوار، ج 39، ص 336
4. بحارالانوار، ج 36، ص 97
5. عیون اخبار الرضا(علیه السلام)، شیخ صدوق، نشر جهان، ج1، ص 280
نظر شما