۱۰ تیر ۱۳۹۵ - ۱۰:۴۹
کد خبر: 397488

محمد صادقیه

حضور کمرنگ نخبگان در فضای مجازی

گروه نخبگان به افرادی اطلاق می‎شود که ضمن آگاهی از  مسایل روز، با بصیرت و درکی درست از وضعیت سیاسی و فرهنگی جامعه،  می‎توانند جهت‎گیری فکری و عملی عموم افراد جامعه را تشکیل دهند. پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، این افراد عمدتاً در سه گروه: خاندان سلطنت، زمین‏داران و سرمایه و نهایتاً، علما قرار داشتند. این گروه‏ها، به نوعی، منابع تولید علم و فکر جامعه محسوب  می‎شدند. اما با ورود مدرنیته و دانشگاه به عرصه عمومی جامعه، طبقه نخبگانی که تحصیلات دانشگاهی داشتند، وارد عرصه سیاسی و فرهنگی جامعه شد.  در همان زمان، به‎درستی، ضرورت پیوند میان حوزه و دانشگاه  توسط استاد شهید مفتح مد نظر قرار گرفت.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، دو دیدگاه  غالب نسبت به حکومت و نحوه اداره آن  شکل گرفت. دیدگاه اول معتقد بودندکه انقلابیون پیرو امام خمینی‏(ره) بودند،  اعتقاد داشتند که پیروزی انقلاب برای تحقق اسلام ناب محمدی و فراهم ‏کردن  بسترهای لازم برای حکومت حضرت
حجت‏(ع) بوده و شکست رژیم پهلوی، اولین قدم در راستای نیل به این مهم به شمار  می‎رود.
دیدگاه دوم براین باور بودند که پس از شکست پهلوی، باید حکومت به آنها برسد. چون آنها در زمان دوره پهلوی  به زندان رفته، شکنجه شده و خلاصه اینکه جزو نخبگان بوده و هزینه شکست حکومت پهلوی و تأسیس حکومت جدید  را پرداخته‏اند. پیروان این دیدگاه عموماً متعلق به جریان‏های لیبرال، نهضت آزادی و مجاهدین بودند.  از همان ابتدای انقلاب، نخبگان گروه دوم و وابستگان به غرب درصدد به دست گرفتن ارکان  حکومت بودند. این موضوع،  جدا از تلاش ایشان برای شکست جمهوری اسلامی با ابزارهای سختی همچون کودتا و جنگ تحمیلی بود؛ اما با هوشیاری امام و نخبگان انقلابی که با توجه به محدودیت وسایل ارتباط جمعی در آن زمان، نقش قابل توجهی در آگاهی‏ بخشی به مردم داشتند، هر بار با شکست مواجه می‎شدند.  پس از جنگ تحمیلی و بهبود شرایط، برای پررنگ‎ترشدن نقش لیبرال‏ها و جریان وابسته،  به‏تدریج، این جریان  در کشور شروع به جایگزینی نخبگان کرده و نخبگان وابسته غرب‎گرا را با نخبگان انقلابی جایگزین نمود. بررسی تفاوت بین این دو دیدگاه را می‏توان  به‎وضوح در دو نگاه  صرفاً مال‏اندوزانه  و رفاه‎‎طلب  (که نمود آن را امروزه در فیش‏های حقوقی مدیران می‎توان دید)  و دیدگاه عدالت‏طلب  و مبتنی  بر آموزه‏های  اسلام ناب محمدی مدیران کشور دید.
در شرایطی که رشد سرعت  انتقال اطلاعات و شبکه‎های اجتماعی، دنیای مجازی و دنیای واقعی را به دو روی یک سکه بدل کرده‏ است، مسأله مرجعیت فکری و نخبگانی و نظریه پیشرو و پیرو به چالش کشیده شده، و بویژه در علوم انسانی کسی  نمی‎تواند همچون سابق در طبقات مشخصی از نخبگان قرار داشته و ایجاد چالش کند. لذا در این شرایط، شبهه‏ افکنی در مباحث و پایه‏های انقلاب همچون ولایت فقیه، شورای نگهبان و.. با سرعت شبکه‎های  اجتماعی گسترش می‎یابد؛ اما از پاسخ مناسب و درخوری از سوی نخبگان انقلابی، آن هم با چنین سرعتی، برخوردار نیست.
به موازات دنیای مجازی، در دنیای واقعی نیز حضور کمرنگ نخبگان انقلابی در عرصه‎های  گوناگون،  بویژه سیاست، سبب گسترش پدیده‏های  خطرناکی مانند پروژه نفوذ  و القای حس تسلیم‏پذیری شده است. در حال حاضر، ضرورت ورود نخبگان انقلابی تا آنجاست که تعلل در آن حتی می‎تواند به خطر جایگزینی الگوی نخبگان انقلابی با نخبگان وابسته به جریان لیبرال دامن زند. بنابراین، نخبگان انقلابی باید با ورود مقتدرانه در عرصه‏ های  سیاسی، فرهنگی و..، در دنیای واقعی و مجازی، در ارتقای سطح بصیرت سیاسی و فرهنگی جامعه مؤثر باشند. بدیهی است که بصیرت‏زایی در افزایش مشارکت و همکاری مردم و بخصوص جوانان در عرصه‏ های سیاسی، تأثیر بسزایی دارد و نتیجه آن افزایش آگاهی و جلوگیری از پروژه‏هایی نظیر نفوذ، افزایش حس تسلیم‏پذیری ، تغییر سبک زندگی و.. خواهد بود.

برچسب‌ها

پخش زنده

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.