حمدحسین فاتحی کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اینکه تعطیلی یک کارخانه موجب تعطیلی زنجیروار دیگر کارخانجات خواهد شد، گفت: رکود یک فرآیند هم افزایی است که سقوط را در پی دارد، به صورتی که تعطیلی یک کارخانه سبب بروز شوک در طرف تقاضا می‌شود و در پی آن نیز یک چرخه اقتصادی تعطیل خواهد شد.
در گفت‌و‌گویی که به گزارش قدس آنلاین به نقل از خبرگزاری فارس شکل گرفت، وی به تعطیلی کارخانه 80 ساله ارج اشاره کرد و اظهار داشت: با تعطیلی کارخانه ارج تقاضا برای آهن آلات و لوازم صنعتی مورد نیاز کارخانه کاهش خواهد یافت و از طرفی نیز افراد حقوق بگیر این کارخانه دچار بیکاری و کاهش درآمد خواهند شد و این امر به نوبه خود بر سایر دستگاه‌ها تاثیرگذار است و به طور هم افزایی سقوط را در پی خواهد داشت.
* در هیچ جای دنیا مدیر ناکارآمد این همه دریافتی ندارد
این کارشناس اقتصادی با اشاره به در مورد شرکت‌ها و کارخانجات موفق دنیا گفت: همه این شرکت‌ها مستقل از دولت هستند، اما در کشور ما دولت نه تنها باری از دوش این شرکت‌ها برنداشته، بلکه با ناکارآمدی و تحمیل خود بر آنها موجب وخیم‌تر شدن وضعیت شده است.
فاتحی به تصدی‌گری دولت اشاره کرد و گفت: دولت کارهای حاکمیتی را فدای کارهای مالکیتی و اقتصادی کرده است و نمونه آن در فیش حقوقی افراد و کارهای بنگاه‌داری مشاهده می‌شود، در حالی که در هیچ جای دنیا مدیری با این ناکارآمدی وجود ندارد که در عین حال این همه دریافتی داشته باشد.
* عوامل موفقیت شرکت‌های خارجی
وی به شرکت‌های موفق در کشورهایی همچون ژاپن، آلمان، تایوان، سنگاپور و امثالهم اشاره کرد و اظهار داشت: این شرکت‌ها در ابتدا سیاست جایگزینی واردات را آغاز کردند، اما بلافاصله به دلیل محدودیت‌هایی که در داخل برای تقاضا وجود داشت، نگاه خود را به بیرون معطوف کرده و به رقابت با آنها پرداختند؛ بنابراین مجبور به ماهر کردن نیروی انسانی، مدرن کردن تجهیزات و کاهش هزینه‌ها شدند، تا بتوانند دائما در عرصه جهانی، تولید و رقابت داشته باشند.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: این مزیت‌ها موجب شد این شرکت‌ها به شرکت‌های چند ملیتی تبدیل شوند که درآمد آنها با بخش زیادی از تولید اقتصادی ما برابری می‌کند، اما کارخانجات و شرکت‌های کشور به جای صعود و رونق، در حال سقوط هستند.
*دلایل ورشکستگی کارخانجات و شرکت‌های داخلی
فاتحی در باره کارخانجات و شرکت‌های داخلی که تعطیل شده‌اند و یا در آستانه ورشکستگی هستند، عنوان کرد: از یک سو مدیریت همه این شرکت‌ها مربوط به بخش دولتی یا عمومی است و از سویی دیگر تولیدات آن به قبل از انقلاب اسلامی برمی‌گردد و سرمایه‌گذاری مناسبی در نیروی انسانی و تجهیزات آنها صورت نگرفته است.
این کارشناس اقتصادی به هزینه بالای تولیدات کشور اشاره کرد و گفت: تولید تمام محصولات داخلی همچون نساجی و یا تولیدات پالایشگاهی که دارای مزیت مطلق هستند، چندین برابر هزینه کالاهایی است که از خارج وارد می شود و با این شرایط امکان رقابت وجود نخواهد داشت.
وی تجهیزات شرکت‌ها و کارخانجات داخلی را مربوط به سال‌های گذشته دانست و بیان کرد: کار کردن با تجهیزات چند دهه قبل همانند تولید در قرون وسطی و رقابت در حال حاضر است که این کار امکان پذیر نخواهد بود.
فاتحی تعطیلی کارخانجات و شرکت‌هایی همچون ارج را مرتبط با مشکلات فرآیند توسعه دانست و افزود: قبل از انقلاب و در ابتدای بحث توسعه، سیاست جایگزینی واردات در کشور وجود داشت، یعنی سعی بر آن بود که به تولید کالاهایی پرداخته شود که بیشتر وارد می شوند و به همین دلیل هم صنایع داخلی به تولید لوازم خانگی، اتومبیل و غیره مجهز شدند.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: افرادی که این اعتبارات را عهده دار شدند، وابستگی‌هایی به دولت داشتند و سعی کردند از طریق رانت فضا را بسته کرده و اجازه واردات کمتر داده شود و با توجه به آنکه کالا در داخل تولید می شود، فضا را از حالت رقابتی به انحصاری تبدیل کنند.
وی بیان کرد: با بروز انقلاب اسلامی، بسیاری از این کارخانجات و شرکت ها به نهادهای دولتی و عمومی ورود پیدا کردند و ناکارآمدی‌های دولتی تشدید شد و به این ترتیب نه تنها سرمایه گذاری جدیدی در فرآیند نیروی انسانی و تجهیزات صورت نگرفت، بلکه محصولات تولیدی با کیفیت پایین و قیمت بسیار بالا عرضه می شد.
* دولت انگیزه، توانایی و اراده ای برای مبارزه با رکود ندارد
فاتحی در پاسخ به این سوال که ارزیابی شما از دولت برای مبارزه با چالش‌های اقتصادی به ویژه رکود چیست، گفت: در دولت جدید تا به حال شاهد حرکتی در این باره نبوده ایم و در واقع دولت هیچ انگیزه، توانایی و اراده‌ای برای این کار ندارد و در کل از این دولت هیچ انتظاری نداریم.
* با اجرا شدن کامل برجام نیز اتفاق خاصی نخواهد افتاد
این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه انتظار ما از برجام ماورایی بود، تصریح کرد: دولت سعی کرد برداشتن برخی تحریم‌ها را به یک معجزه و شگفتی غرب تبدیل کند و این برداشت‌های تبلیغاتی انتظاراتی را ایجاد کرد که با انجام آن شاهد رونق و شکوفایی زیادی در اقتصاد خواهیم بود که البته توهمی بیش نبود.
وی با بیان اینکه کاملا مشخص بود که در صورت اجرا شدن برجام، اتفاق شگفتی نخواهد افتاد، گفت: اگرچه برجام به طور کامل اجرا نشده است، اما اگر به طور کامل هم صورت بگیرد، بازهم اتفاق خاصی نخواهد افتاد، چرا که فرآیند تولید، آموزش نیروی انسانی و ساختار توسعه ای کشور ناکارآمد است و حضور، نفوذ و مداخله دولت در تمام عرصه‌ها ناکارآمدی‌ها را تشدید کرده و برجام و پس از برجام نیز تاثیرگذار نخواهند بود.
فاتحی با بیان اینکه دولت سعی کرد با یک طبل کوچک صدای خیلی بزرگی را ایجاد کند که نه تنها تاثیری در فرآیند تولید و اشتغال ایجاد نکرد، بلکه امیدی را هم برای آینده در پی نداشت، گفت: این امر توهمات و تصورات مردم را به دنبال داشت و بسیاری از افراد منتظر بودند، این شگفتی دولت را شاهد باشند که البته محقق نشد و در نتیجه موجب بروز عدم اطمینان و یاس در مردم شد.
*بهبود این فرآیند به صد سال زمان نیاز دارد
این کارشناس اقتصادی بهبود این فرآیند را بلند مدت دانست و تصریح کرد: بهبود این فرآیند به زمان بسیار زیادی نسبت به مدت زمان بروز آن نیاز دارد و حدود 90 سال است که اقتصاد کشور و تمام فعالیت نهادهای سیاسی و اقتصادی به نفت معتاد و موجب بروز فساد شده اند و این فساد به همه جنبه‌ها رسوخ پیدا کرده به طوری که جبران این مسافت غلط پیموده شده و بازگشت آن به نقطه صفر به مدت زمانی طولانی و شاید در حدود همین صد سال نیاز داشته باشد.
*حقوق چند صد میلیونی رانت ایجاد می‌کند
وی ادامه داد: اگر بخواهیم به صورت عاجلانه یا کوتاه مدت این قضیه را بهبود ببخشیم، باید تمرکز خود را بر خصوصی سازی، آزادسازی، کاهش مداخلات دولتی و ایجاد انضباط مالی قرار دهیم، در حالی که انضباط مالی مشاهده نمی شود و متاسفانه شاهد افزایش حقوق در دولت اخیر بودیم.
فاتحی افزود: افزایش حقوق چند صد میلیونی سبب ایجاد بی‌نظمی مالی، عدم اطمینان، کاهش مشارکت اجتماعی و ایجاد رانت خواهد شد که این امر در کشورهای دارای نفت به وفور یافت می‌شود و هر کس تلاش می‌کند اتصال بیشتری به دولت نفتی داشته باشد، چرا که صاحب قدرت، ثروت و رانت است و از طریق آن رانت کسب درآمد می‌کند، یعنی رقابت قیمتی و کیفیتی وجود ندارد، بلکه رقابت رانتی است.
این کارشناس اقتصادی در پایان متذکر شد: این مشکلات هم در دولت قبلی و هم در دولت فعلی مشاهده شده است که نیاز به اصلاح دارد و باید یک عزم جدی وجود داشته باشد که البته با این شرایط بسیار بعید است که این مشکلات رفع شوند.
نظر شما