خبرها حاکی از آن است که شمار کارکنان دولتی و افراد تعلیق‌شده در ترکیه به 60 هزار نفر رسیده است. با این حال، اردوغان می‌گوید پس از کودتای نافرجام تا کنون 10 هزار و 400 نفر در این کشور دستگیر شده‌اند که 103 نفر از آنها ژنرال‌های ارتش هستند.
اعلام حالت فوق‌العاده به رئیس‌جمهور و دولت ترکیه امکان می‌دهد تا اقدامات امنیتی را بدون دخالت پارلمان یا اخذ مجوزهای لازم انجام دهند و حقوق و آزادی‌ها را در صورت لزوم تعلیق کنند. هرچند اردوغان در فضای موجود و با اعمال فشار توانست حتی مصونیت نمایندگان پارلمان را هم لغو کند، علیه بیش از 50 نماینده این کشور به اتهام حمایت از کردها -که آنها را تروریست می‌نامد- پرونده قضایی تشکیل دهد و قصد محاکمه آنها را داشته باشد، اما بعید به نظر می‌رسد که نمایندگان پارلمان بخواهند در مقابل موج بازداشت‌ها و تغییرات مد نظر اردوغان مقاومت کنند.
پاکسازی مخالفان در پساکودتا
اردوغان می‌گوید حالت فوق‌العاده در ترکیه می‌تواند پس از این 3 ماه هم ادامه داشته باشد. وی همچنین طرفداران فتح‌الله گولن، اصلی‌ترین مخالف خود، را «یک مشت تروریست» خطاب نموده و بر عزم خویش برای مبارزه با آنها تأکید کرد. اردوغان به تصمیمات اتخاذ‌شده در سایه این کودتای نافرجام هم پرداخت و گفت: از این به بعد، هوشیارتر خواهیم بود. ساختار نیروهای مسلح هم به‌زودی از نو چیده خواهد شد.
رئیس‌جمهور ترکیه درباره ضعف‌های اطلاعاتی دستگاه‌های امنیتی کشورش گفت: واضح و مشخص است که کمبودها و خلأهای فراوانی در دستگاه اطلاعات خود داریم که نمی‌توان آن را پوشاند یا رد کرد.
وی درباره مورد اختلافی ترکیه و اتحادیه اروپا یعنی حکم اعدام هم صحبت کرد و گفت که بدون در نظر گرفتن عوامل کودتا در ارتش، برای 246 نفر مجازات اعدام درخواست شده است.
ابعاد گسترده و غیرعادی بازداشت‌ها و ایجاد محدودیت‌ها در ترکیه از جمله تعلیق 50 هزار کارمند، منع خروج استادان دانشگاه، تعلیق و بازداشت بیش از 2 هزار قاضی و دادستان و افسر نظامی و حالا اعلام حالت فوق‌العاده برای مجازات احتمالاً سخت این افراد، صدای جامعه بین‌المللی را نسبت به رفتارهای اردوغان بلند کرده است.
کشورهای اروپایی و آمریکا نگران سوء‌استفاده دولت ترکیه از وضعیت فوق‌العاده برای اعمال محدودیت‌ها در این کشور هستند. زیرا اردوغان گفت که کشورهای اروپایی حق انتقاد از تصمیمات ما را در موارد اضطراری ندارند. مولود چاووشاوغلو، وزیر خارجه ترکیه، هم روز گذشته با ادعای اینکه خطر کودتا هنوز منتفی نشده، صراحتاً گفت که هیچ کسی حق ندارد به خاطر بازداشت حامیان گولن از دولت ترکیه انتقاد کند. وی افزود: طرفی که هدف کودتا قرار گرفت ترکیه بود، نه آمریکا و اتحادیه اروپا.
با این حال، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در عین اذعان به متحدبودن کشورش با ترکیه، نتوانست در برابر خبرنگاران «نگرانی» واشنگتن از اقدامات پساکودتایی دولت اردوغان را مخفی کند. جان کربی گفت که دموکراسی ترکیه برای آمریکا مهم است و واشنگتن دوست دارد که حقوق اساسی انسان‌ها که در قانون اساسی ترکیه هم محترم شمرده شده است، توسط دولت اردوغان رعایت شود.
فدریکا موگرینی، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، سریعاً به این تحول واکنش نشان داده و از زیر پا گذاشته‌شدن حقوق قانونی مردم ترکیه در خلال این 3 ماه ابراز نگرانی کرده است.
از سوی دیگر، کشور آلمان، از متحدان قدیمی ترکیه که حالا روابطش با این کشور دچار تنش شده، به تصمیم‌های دولت آنکارا واکنش نشان داد و خواستار لغو حالت فوق‌العاده در این کشور شد. فرانک والتر اشتاین‌مایر، وزیر خارجه آلمان، اظهار داشت: با اعلام وضعیت فوق‌العاده مشخص شد که این کودتای نافرجام آثار عمیقی بر سیاست و جامعه ترکیه باقی خواهد گذاشت که باید از این امر جلوگیری شود.
طلبکاری اردوغــان از متحدان غربی
یک کارشناس مسایل بین‌الملل در تشریح این وضعیت، بیان میدارد که اردوغان با نمایش خیابانی قدرت و کشاندن حامیان خود به صحنه و ناکام‌گذاشتن کودتا با وارد کردن مردم (هرچند همه مردم حامیان وی نبودند اما بخش عمده آنها مخالف حکومت نظامیان و شکست دموکراسی در ترکیه بودند) توانسته بر شهرت و هژمونی خود بیفزاید. به همین دلیل، اکنون او احساس می‌کند که می‌تواند هر کاری را انجام دهد و برنامه‌هایی را که سال‌ها برای اجرایش به زمان و زمینه‌سازی نیاز داشت، با فوریت محقق سازد.
دکتر بخشایش اردستانی با اشاره به فرضیه‌های مختلفی که درباره احتمال حمایت آمریکا و عربستان از حامیان گولن در کودتا وجود دارد، می‌افزاید: اردوغان خود را در این ماجرا از آمریکا و اروپا و حتی عربستان طلبکار می‌داند و به خودش حق می‌دهد مخالفان خود (که آنها را مظنون به حمایت این دولتها می‌داند) را سرکوب کند. از این رو، بعید است که اردوغان گوشش بدهکار انتقادها و فشارهای بیرونی باشد و در چند ماه آینده موج سرکوب و تسویه‌حساب‌ها در ترکیه ادامه خواهد داشت. زیرا تا وقتی جو ناشی از کودتا و بحران در ترکیه داغ است، او هم می‌تواند از آن استفاده کند و متحدان قدیمیاش در واشنگتن و اتحادیه اروپا هم به جز انتقادهای لفظی برای حفظ وجهه خود، کاری نخواهند کرد.
نظر شما