مليحه پژمان
يکي از موضوعات مهمي که اين روزها در صدر اخبار رسانه‌ها و شبکه‌هاي اجتماعي قرار گرفته، موضوع پرداخت‌های غیرمتعارف و فیش‌های حقوقی میلیونی است. ارقامي که خيلي از مردم حتي در خواب‌هاي شبانه خود هم نمي بينند.
وقتي ماجراي پرداخت‌هاي نامتعارف اعلام شد، اين پرسش به ذهن خيلي از مردم آمد که واقعاً مگر کار اداري چقدر زحمت دارد که چنين حقوقی با ارقام نجومي در وجه افراد صادر مي‌شود؟ اما خوب است بدانيم که اعلام شدن اين ارقام نجومي تنها يک روي سکه است و آن روي ديگرش بسيار هشدار دهنده و هول انگيز است. شايد بپرسيد، چرا هول انگيز؟ پاسخ روشن است، از اين منظر که در کنار دريافت اين ارقام، همه ابعاد اخلاقي خدمت به مردم نيز بايد رعايت شود. اما نگاه اسلام و سيره معصومين(علیهم السلام) براي خدمت به مردم چگونه ترسيم شده است؟ کارشناسان اخلاق و معارف اسلامي به اين پرسش پاسخ داده‌اند که گفت و گوی قدس با آنان را می‌خوانید:
اخلاق مداري در خدمت به مردم
حجت الاسلام والمسلمين سيدکاظم ارفع با بيان اينکه يکي از مهم‌ترين ارکان خدمت به مردم، داشتن خلق نيک و حرکت بر مدار اخلاق است، مي‌گويد: اخلاق مداري و متخلق بودن به خلق ديني از مهم‌ترين توصيه‌هاي حضرت علي(علیه السلام) براي خدمت به مردم است.
وي ادامه مي‌دهد: متأسفانه گاهي در برخي اداره‌ها ديده مي‌شود که برخي کارکنان با اينکه حقوق مي‌گيرند تا کار مردم را راه بيندازند، اما وقتي ارباب رجوعی به آنان رجوع مي‌کند، به اصطلاح وي را به کارمند ديگري پاس مي‌دهند و اين رفتار براي يک جامعه ديني که بزرگان ديني اش براي خدمت به خلق خدا از هم پيشي مي‌گرفته اند، نقص بزرگي است.
مراقب حق مردم باشيم
اين استاد اخلاق و معارف اسلامي با بيان اينکه کارکنان اداره‌ها بايد مراقب حق مردم باشند، مي‌گويد:کارمندي که در مجموعه اي به کار گرفته شده، بايد مراقب حق الناس باشد، رفتارهاي وي در شأن مردم باشد و نبايد خداي ناکرده با بداخلاقي و بي‌حرمتي، حق مردم را ضايع کند.
حجت الاسلام والمسلمين ارفع تأکيد مي‌کند:حق الناس به منزله بالا رفتن از ديوار مردم نيست، بلکه انجام ندادن امور اداري و عقب افتادن کار مردم، چه بسا مشکلات بي‌شماري را بر سر راه آنان قرار دهد. کارمندي که مسبب اين مشکلات باشد، در دنيا و آخرت بايد پاسخگوي اين حق ضايع شده باشد.
دزدي از کار ممنوع!
اما در ادامه اين گزارش، دکتر محسن ميرباقري به مسأله مهمي در باب امور اداري اشاره و تصريح مي‌کند:در هر اداره و نهاد دولتي و غير دولتي افرادي به عنوان کارمند و متخصص به کار گمارده شده اند و بايد در ساعات مشخصي به امور مراجعان رسيدگي کنند؛ متأسفانه ديده مي‌شود که برخي کارکنان در اداره‌ها به جاي رسيدگي به امور مردم ساعت ورودی مي‌زنند و ميز کار خود را ترک مي‌کنند که به منزله دزديدن از زمان مفيد کار است.
وي ادامه مي‌دهد:در برخي موارد ديگر مي‌بينيم يک کارمند به جاي راه انداختن کار مردم، در شبکه‌هاي اجتماعي پرسه می‌زند و با همکار ديگرش تبادل اطلاعات می‌کند، در این میان، آنچه ديده نمي شود، زمان و وقت مردم منتظر براي رسيدگي به کارشان است.
در نکوهش رياست فروختن
اين استاد دانشگاه تأکيد مي‌کند: در مکتب اسلام دزديدن از کار نفي شده است، ضمن اينکه بيشتر اين افراد يا به عده اي ديگر رياست دارند و يا اينکه به مردم رياست مي‌فروشند و پيامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) چه زيبا و نغز و در شأن اين افراد مي‌فرمايند:«هيچ كس بر 10 نفر يا بيشتر اميرى و رياست نمى كند، مگر اينکه در قيامت در حالي که غل و زنجير به دستان وي بسته شده محشور مي‌شود؛ اگر در زمان رياستش به خلق خدا نيکي کرده باشد، غل و زنجير از او برداشته مي‌شود و اگر بدي کرده باشد، اين زنجير بر دستان وي باقي مي‌ماند.»
استقبال از جهنم
اما يکي ديگر از مشکلاتي که اين روزها گريبان بسياري از کارکنان نهادهاي اداري را گرفته، خيانت در امانت است؛ حجت الاسلام والمسلمين دکتر محمدمهدي بهداروند در اين زمينه مي‌گويد:وقتي مسؤوليتي به فردي در نهادي يا اداره اي سپرده مي‌شود، بايد بداند که آن مسؤوليت امانتي در دست اوست که ممکن است هر لحظه از دستش خارج شود. از اين جهت بايد مراقب اين امانت باشد.
اين جامعه شناس و استاد دانشگاه ادامه مي‌دهد: اين روزها استفاده از وسايل و امکانات نهادهاي اداري باب شده و مديراني که به راحتي از اين امکانات براي امور شخصي خود بهره برداري مي‌کنند، بايد بدانند کار آن‌ها خيانت در امانت است و اين عمل، آنان را تا آتش جهنم سوق مي‌دهد.
حرمت تصرف اموال عمومي
وي تصريح مي‌کند:قرآن کريم همواره به حفظ امانت مردم و بيت المال تأکيد کرده و رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) در مذمت تصرف اموال عمومي فرمودند: «پنج گروه هستند که من و هر پیامبر مستجاب الدعوه‌ای، آنان را لعنت کرده است؛ آن کس که در کتاب خدا، آیه ای را زیاد گرداند، کسی که سنت و روش مرا رها کند، کسی که قضا و قدر خدا را تکذیب کند، کسی که حرمت اهل بیت مرا که خدا واجب فرموده، نگه ندارد و کسی که اموال عمومی را، به خود منحصر کند و تصرف در آن را به نفع خود، حلال شمارد.»
حقوق نجومي در منافات با معارف ديني
در ادامه حجت الاسلام والمسلمين ارفع در پاسخ به اين پرسش که دريافت‌هاي نجومي چه جايگاهي در جامعه اسلامي دارد، مي‌گويد: پرداخت‌هاي نجومي نفي انصاف و عدالت در جامعه اسلامي است، ائمه هدي(علیهم السلام) همواره در مقابل مردم کمترين حقوق را براي خود در نظر مي‌گرفتند.
وي اضافه مي‌کند: ائمه (علیهم السلام) همواره در کنار مردم کار مي‌کردند، چاه حفر مي‌کردند، زراعت و درختکاري داشتند و از عوايد دسترنج خود نيز به مردم هديه مي‌کردند؛ در حکومت ديني دريافت‌هاي نجومي از سوي يک عده از مسؤولان به منزله تحت فشار قرار گرفتن مردم جامعه و به خصوص اقشار کم درآمد و ضعيف است.
حقوق مردم را برگردانيد
اين استاد اخلاق و معارف اسلامي با بيان اينکه يکي از ارجمندترين شخصيت‌هاي تاريخ هستي حضرت علي(علیه السلام) به عنوان رهبر جامعه اسلامي همواره بر حفظ بيت المال و حقوق مردم اهتمام داشت، تأکيد مي‌کند: عدالت ديني ايجاب مي‌کند که حقوق مردم به بيت المال برگردد. افرادي که حقوق نجومي گرفته اند؛ اين پول را برگردانند، چنانکه مولي الموحدين در تأکيد بازگرداندن حقوق مردم به بيت المال فرمود: «به خدا سوگند! اگر ببینم آنچه را بیهوده از بیت المال، به این و آن بخشیده شده، به مهر زنان یا بهای کنیزان شده باشد، آن را باز می‌گردانم؛ زیرا عدالت، گشایش می‌آورد و آن کسي که عدالت بر او گران آید، ظلم و ستم، بر او گران تر خواهد بود.»
انتصاب مديران بر اساس توانمندي
حجت الاسلام والمسلمين بهداروند نیز با اشاره به اينکه انتصاب مديران بايد مبتني بر توانايي آنان انجام شود، تصريح مي‌کند:اين روزها برخي مديران در مناصب بالاي مديريتي بر اساس پارتي بازي و رفاقت انتخاب مي‌شوند. اين مسأله نيز با اصول مطرح شده حضرت علي(علیه السلام) براي انتصاب زمامداران و کارگزاران در تضاد است.
اين استاد دانشگاه تأکيد مي‌کند:حضرت در برنامه خود، انتصاب مديران و کارگزاران را مبتني بر معیارهای ارزشی و صلاحیت‌های اداره آن منصب انجام مي‌دادند. طی نامه‌های گوناگون به کارگزاران خود و یا در خطبه‌های عمومی، دستورالعمل‌ها و توصیه‌های لازم را در حوزه مسؤولیت آن‌ها و اخلاق اجتماعی و نحوه برخورد و تعامل با مردم جامعه ارایه می‌کردند که عمل به آن‌ها مي‌تواند بسياري از حق و ناحق شدن‌هاي احتمالي را از بين ببرد.
پول خود را حلال کنيم
دکتر ميرباقري در ادامه با بيان اينکه هر مدير و کارمندي بايد براي کسب روزي حلال تلاش کند، مي‌گويد: همه ما در هر رده و مقامي که هستيم، بايد با خدمت مؤثر به خلق خدا و پيگيري مطالبات مردم، حقوق دريافتي ماهانه خودمان را حلال کنيم و همه تلاشمان اين باشد که گرهي از کار خلق باز کنيم.
وي با بيان اينکه خدمت به مردم خدمت به خداست، تأکيد مي‌کند:حضرت امیر در اين زمينه به مالک اشتر نخعي فرمود: « از جمله خدمت‌رسانی تو این است که نیازهای مردم را هنگامی که به تو مراجعه می‌کنند، برآورده کنی، آن خدماتی را که معاونان تو از انجام آن، ناتوانند.» اگر همه ما به اين توصيه‌ها توجه کنيم، ديگر هيچ فردي بيش از حق خود از بيت المال حقوق مطالبه نخواهد کرد.
نظر شما