در زمانه ای به سر می‌بریم که بیش از پیش نظاره گر ظهور و بروز مشکلات اخلاقی و رفتارهای نابهنجار اجتماعی و فرهنگی هستیم، بویژه با شدت گرفتن میزان حضور افراد جامعه در فضای مجازی و اختصاص وقت قابل توجهی از آنان در شبکه‌های اجتماعی، مباحث اخلاقی کمرنگ تر جلوه می‌کند.

البته این سخن به معنای نفی مطلق فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی نیست؛ زیرا در این بستر می‌توان هم به هدایتگری افراد پرداخت و هم به این طریق به تقویت ارزش‌های اخلاقی در جامعه کمک کرد، اما نمی توان از این واقعیت تلخ غافل شد که فضای مجازی در مقطع کنونی بیشتر آسیب زا بوده تا فرصت آفرین. و این به نوع استفاده از فضای مجازی بستگی دارد.

به عنوان کسی که سال هاست در عرصه تدریس و مشاوره در حوزه‌های علمیه مشغول به فعالیت هستم، باید بگویم که متأسفانه گاه این آسیب‌ها در نهاد روحانیت نیز خود را نشان می‌دهد، هر چند میزان آن به هیچ وجه قابل قیاس با کلیت جامعه نیست، اما همین میزان اندک نیز باید ما را به فکر وادارد تا در تکاپوی جدی برای یافتن راه هایی به منظور جلوگیری از تشدید آسیب‌های فضای مجازی در درون حوزه باشیم.

بویژه نسل جوان جامعه در مواجهه با فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی باید بیش از پیش مراقب باشد؛ زیرا شرایط خاص این نسل و مشکلات کنونی بر سر راه ازدواج سبب شده شاهد گرایش به عشق‌های مجازی در این فضا باشیم که در نتیجه آفت‌های خاص خود را به همراه دارد. از سویی در فضای مجازی، افراد فکر می‌کنند که چون مجازی است، می‌توانند حتی نام و جنسیت خود را نیز تغییر دهند که این وضعیت در بسیاری موارد سبب فریب عده ای در امر ازدواج و دوستی‌های اینترنتی شده که بسیاری از خانواده‌ها را به دردسرهای بزرگ انداخته است.

موضوعی که سبب نگرانی بیشتر است، بی‌توجهی افراد نسبت به این روند و به نوعی عرفی سازی آن است؛ حال آنکه شوخی‌های نامناسب بویژه با جنس مخالف در فضای مجازی و استفاده از ادبیات و تصاویر نادرست، به طور جدی آسیب‌هایی به روح و روان فرد در میان مدت و درازمدت وارد می‌کند که نمی توان براحتی از کنار آن‌ها عبور کرد.

یکی از ضرورت‌های جدی دوران ما توجه به تقویت بُعد اخلاقی در زمینه حضور در فضای مجازی است که یکی از راهکارهایش برگزاری نشست‌های درس اخلاق در حوزه و دانشگاه و دیگر نهادهای فرهنگی و آموزشی با محوریت فضای مجازی است.

اگر بتوانیم از استادان صاحب نفس و خوش بیان و با این حال آشنا با فضای مجازی برای این منظور استفاده کنیم، بی‌تردید این کار دستاوردهای زیادی در مصون سازی اخلاقی نسل جوان به همراه دارد.

در کنار این جلسات و درس‌های اخلاقی، آنچه مهم است، اینکه باید کاری کنیم که این باور و اعتقاد در فرد شکل بگیرد که حضور بیش از حد در فضای مجازی- حتی اگر در مسیر غیراخلاقی- نباشد، توجیه عقلانی و شرعی ندارد و باید از آن برحذر بود.

*استاد حوزه و مدیر مرکز مشاوره جامعه الزهرا(س)