به گزارش قدس آنلاین به نقل از الف، بعد از گذشت سال های زیادی از تشکیل مناطق آزاد در ایران، این مناطق نه تنها در تحقق اهداف خود موفق عمل نکردند بلکه زمینه بروز مفاسد اقتصادی را در کشور از طریق قاچاق کالا فراهم کرده‌اند.

به گزارش الف، در تیرماه سال جاری بود که جعفر آهنگران مشاور دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد اعلام کرد، لایحه افزایش تعداد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی باردیگر در هیأت دولت مطرح و تصویب شد و قرار است برای نهایی شدن با دو فوریت به مجلس ارسال شود و قرار است ۷ منطقه آزاد تجاری جدید و ۱۲ منطقه ویژه اقتصادی به مجموعه مناطق آزاد و ویژه کشور اضافه شود.

این موضوع موجب شد تا حرف و حدیث‌های زیادی در مورد مشکلات مناطق آزاد به وجود بیاید که برخی از آنها با تعریف واقعی منطقه آزاد فاصله زیادی دارند، مناطق آزاد در حاضر به مرکز قانونی قاچاق کالا تبدیل شده‌ که حمایت از تولید داخلی و ممنوعیت ورود کالا را با چالش های زیادی روبرو کرده است. منطقه آزاد تنها به دلیل منافع منطقه ای شکل گرفته که یکی از مهم‌ترین ایرادهای این مناطق نبود زیرساخت‌های لازم است.

افزایش تعداد مناطق آزاد اقتصادی از ۷ منطقه به ۱۴ منطقه، تصمیم شتاب زده‌ برخی از مسئولین دولت و مجلس است چراکه بعد از گذشت سال های زیادی از تشکیل مناطق آزاد در ایران، این مناطق نه تنها در تحقق اهداف خود موفق عمل نکردند بلکه زمینه بروز مفاسد اقتصادی را در کشور از طریق قاچاق کالا فراهم کرده‌اند.

اکنون بیشتر کالاهای خارجی که از این مناطق وارد کشور می‌شوند و ما روزانه شاهد مازاد تولید داخلی مشابه آن کالاها هستیم و همین امر موجب شده تا جنس خارجی ارزان به طور قانونی و غیرقانونی وارد کشور شود و تولیدکننده داخلی پا نگیرد و نتواند بهره‌وری را افزایش دهد لذا دولت باید جلوی واردات کالاهای قاچاق از طرق قانونی و غیرقانونی را بگیرد.

افزایش تعداد منطقه آزاد در کشور مشکلاتی بسیاری را رقم میزند که مهم ترین آنها افزایش قاچاق کالا و واردات کالای مصرفی، خروج ارز به جای ارز آوری است که این موضوع به اقتصاد کشور لطمه وارد میکند.

همچنین در همین راستا، احمد توکلی رییس سازمان دیده بان شفافیت و عدالت در زمستان سال گذشته در گفتگویی با اشاره به لایحه دولت برای افزایش تعداد مناطق آزاد گفت: به نظر من این اقدام در آستانه انتخابات خلاف عقل و منطق و دین است، چرا که وقتی منطقه آزاد ایجاد می شود، به اهداف آن دست پیدا نمی کنیم.

وی با اشاره به اینکه هدف این بوده است که مناطق آزاد به منطقه ای برای تلفیق سرمایه خارجی با نیروی داخلی برای تولید کالای صادراتی تبدیل شود، گفت: متاسفانه این مناطق اکنون به دروازه های واردات تبدیل شده اند، به طوری که در چهار سال اول برنامه چهارم تنها ۱۴ درصد از بازرگانی این مناطق صادرات بوده است و لذا ضد خودش عمل کرده است.

توکلی با اشاره به اینکه برخی از کارهای ما «گز نکرده بریدن است» گفت: مناطق آزاد در واقع آزاد از پرداخت مالیات هستند و همه چیز برای ورود سرمایه گذار خارجی آمده است اما چون ما هزینه بسترسازی در این مناطق و مدیریت لازم را نداریم این مناطق به واردات و فروش زمین روی می آورند و به جای کار اصلی خود یعنی صادرات اسیر حواشی و واردات کالا می شوند که به نوعی خیانت به کشور و ملت است. البته در مورد برخی از مناطق توجیه و استدلال لازم وجود دارد اما برای برخی از مناطق که حتی یک پارکینگ هم ندارند منطقه آزاد ایجاد کردند به صلاح نیست.

پیش تر، جواد معصومی مدیرعامل اسبق منطقه آزاد اروند طی گفتگویی در مورد افزایش تعداد مناطق آزاد اقتصادی از ۷ منطقه به ۱۴ منطقه و ضرورت‌های این کار اظهار کرده بود که یکی از مهمترین ایرادهای مناطق آزاد ما نبود زیرساخت‌های لازم برای یک منطقه آزاد است. به عنوان مثال باید پرسید زیرساخت بندری مناطق ما چقدر با مناطق همجوار از جمله جبل علی قابل رقابت است و چند پایانه صادراتی در مناطق آزاد ایجاد شده، چقدر راه‌آهن و چند فرودگاه و چقدر ظرفیت انبارش کالا داریم، تا انگیزه را برای ورود و خروج کالا فراهم کند.

مدیرعامل اسبق منطقه آزاد اروند با اشاره به اینکه معافیت‌های مالیاتی و ورودی کالا نه تنها مشکلی را برای افزایش جذابیت مناطق آزاد ما حل نمی‌کند، افزود: این کار تنها دولت را از منابع درآمدی برای ۲۰ تا ۳۰ سال محروم می‌کند و اگر قرار بود تاثیری در جذب سرمایه‌گذار خارجی داشته باشد، باید پرسید اکنون چقدر سرمایه‌گذاری در این مناطق طی سالهای اخیر انجام شده است.

همچنین محمدرضا مهدیار اسماعیلی، تحلیلگر اقتصادی در کانال تلگرامی اش نوشت:
مناطق آزاد هفتگانه ایران به گواهی اقتصاددانان ما، همواره مهمترین بستر قاچاق کالا در ایران بوده اند. به طوری که می توان گفت عمده کالاهای قاچاقی که اکنون در داخل کشور است، ابتدا خیلی شیک و مجلسی به مناطق آزاد می آید و سپس از آنجا به داخل کشور قاچاق می شود!

ما سالیانه ۲۲ میلیارد دلار قاچاق به داخل داریم که از این مقدار حدود ۲۰ میلیارد دلار آن از مناطق آزاد وارد شده اند! اگر هر دلار را ۳۵۰۰ تومان در نظر بگیرید، ما سالیانه ۷۰ هزار میلیارد تومان خروج ارز از کشور بابت قاچاق داریم که متوسط تعرفه آن اگر از مبادی رسمی می آمد نزدیک به ۱۵ هزار میلیارد تومان میشد!

من نمیدانم اگر دولت بجای دوبرابر کردن مناطق آزاد در صدد کنترل قاچاق باشد، این ۱۵ هزار میلیارد تومان کدام درد مملکت را حل نمیکند که بجای آن دولت اصرار دارد مناطق آزاد را به ۱۴ نقطه در کشور برساند؟!

در واقع باید گفت که عملکرد ضعیف مناطق آزاد موجود و نبود زیرساخت لازم، موجب تعطیلی کارخانجات، گسترش واردات رسمی شده که دروازه های کشور را برای قاچاق کالاهای لوکس باز گذاشته است.

گفتنی است؛ در حال حاضر ۷ منطقه آزاد تجاری ارس، ماکو، انزلی، قشم، کیش، چابهار و اروند فعال هستند و قرار است مناطق آزاد بوشهر، جاسک، اینچه‌برون، اردبیل، بانه و مریوان، مهران و زابل به تعداد مناطق آزاد کشور افزوده شوند.