در تقویم شیعی «روز زیارت مخصوص ثامن الحجج(علیه السلام)» عنوان گرفته، بنابراین به مناسبت فرا رسیدن این روز با حجت الاسلام والمسلمین سیدطه موسوی هشترودی، استاد حوزه و عضو مجمع عمومی جامعه مدرسین درباره ابعاد گوناگون زیارت امام رضا(علیه السلام) به گفتو گو پرداختهایم که مشروح آن به حضورتان تقدیم میشود:
چرا بیست و سومین روز از ذی القعده به عنوان روز زیارت مخصوص امام رضا(علیه السلام) شناخته میشود و مردم از دور و نزدیک به زیارت ایشان میآیند؟
بنابر نقل علامه مجلسی در بحارالانوار، طبق برخی روایات امام رضا(علیه السلام)
در این روز به شهادت رسیدهاند، نه در پایان ماه صفر؛ از این رو، این روز به روز زیارت مخصوص ایشان شهرت دارد.
باید توجه داشت، به دلیل تحریفات و تنگ نظریهای تاریخی، بسیاری از اقوال مرتبط با سالروز ولادت و شهادت ائمه(علیهم السلام) و امامزادگان قطعی نیست، چنانکه برای شهادت حضرت زهرا(سلام الله علیها) دو دهه عزاداری میشود؛ درباره شهادت امام رضا(علیه السلام)
نیز بیست و سوم ذی القعده در کنار انتهای ماه صفر به عنوان روز شهادت و زیارت مخصوص ایشان معرفی شده؛ زیارتی که ثواب یک هزار حج را دارد.
برکاتی که برای زیارت امام رضا(علیه السلام) در روایات برشمرده شده است نظیر «برخورداری از ثواب هزار حج» آیا شامل هر زائری میشود یا بهرهمندی از آنها شرایطی دارد؟
باب کرامت رضوی به روی همه باز است و هر زائری از هر جا و در هر حال و شرایطی، امام را زیارت کند، ثواب میبرد، اما بیگمان ثواب کسی که سختی راه را به جان خریده و با معرفت به زیارت ایشان مشرف شده، متفاوت است.
باید بدانیم منظور از زیارت افزون بر حفظ کرامت و بزرگی آن شخص، وسیله ای است برای ارتباط با خداوند؛ زیرا ائمه(علیهم السلام) وسیله قُرب به خداوند هستند و زیارت در صورتی این نتیجه را دارد که ما به مقام و جایگاه امام معرفت داشته باشیم و این معرفت را از خدا طلب کنیم.
نقل است که از امام رضا(علیه السلام) پرسیدند: قسیم النار والجنه بودن امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) به چه معناست آیا ایشان بنابر میل شخصی، کسی را به بهشت و دیگری را به جهنم میفرستند؟ حضرت فرمودند: «این یعنی امیرالمؤمنین(ع) معیارند؛ چون اعمالشان مرّ قرآن است، اعمال ما را به عنوان شیعه امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) میسنجد، آنکه اعمالش موافق باشد، وارد بهشت و او که اعمالش مخالف است، وارد جهنم میشود.»
بنابراین هدف از زیارت آن است که با معرفت از گناهان توبه کنیم و متحول و سبکبال به خداوند نزدیک شویم.
برکات زیارت امام رضا(علیه السلام) شامل چه چیزهایی میشود و چگونه میتوان استفاده حداکثری از آنها را داشت؟
هیچ کس از زیارت ایشان دست خالی باز نمیگردد، حتی آنها که صرفاً برای حوائجشان امام رضا(علیه السلام) را زیارت میکنند، نه کسب معرفت، حضرت ثامن الحجج(علیه السلام) خود نیز فرمودهاند: «هر که من را زیارت کند، گویی پیامبر(صلی الله علیه و آله) را زیارت کرده است.»
با توجه به آنکه بزرگان توصیه کردهاند، هنگام دعا از خداوند طلب خیر کنیم که او آگاهتر به خیر انسان است، بهتر است در زیارت امام رضا(علیه السلام) نیز از خدا و ایشان خیر خود را بطلبیم.
باید توجه داشت، دعا در زیارت بسیار اهمیت دارد و به تعبیر پیامبر
(صلی الله علیه و آله) سلاح مؤمن است، افزون بر این، دعا در دوران خفقان اموی و عباسی وسیله عرضه معارف دینی به مسلمانان و شیعیان بوده است، بنابراین توجه به آداب دعا هم معرفت را در
دل هایمان افزایش میدهد و هم اعتقاداتمان را تثبیت میکند.
رعایت آداب زیارت چطور؟ آیا به زیارت بامعرفت و بهره مندی از ثواب آن کمک میکند؟
بله، اگر امام را بشناسیم، هنگام زیارت غسل کرده و لباس نو میپوشیم و با آداب خاص به زیارت مشرف میشویم، چنانکه نقل شده برخی از بزرگان برای آنکه حال زیارت بیابند و از حضرت اذن دخول بگیرند، حتی تا یک ماه در مشهد متوقف شدهاند یا درباره زیارت حضرت سیدالشهداء(علیه السلام) آمده اگر اشک زائر جاری شد، اذن دخول گرفته است.
بنابراین باید افزون بر رعایت آداب ظاهری، پیش از زیارت درپی کسب معرفت باشیم، روایات و اخبار زندگی امام را مطالعه کنیم و با شناخت برخی زوایای شخصیت ایشان در کنار توبه و استغفار به حرم رضوی مشرف شویم؛ زیرا نمیشود واجبی را ترک کرد و بعد به حرم ایشان مشرف شد.
با این نگاه و توصیههای روایات و بزرگان، زیارت مفهومی فراتر از حضور فیزیکی و بیان حوائج به محضر ائمه(علیهم السلام) دارد.
بله، اصل زیارت برای قطع نشدن ارتباط با امام است و زمینه ارتباط با امام عصر
(عجل الله تعالی فرجه) و تلاش برای زیارت ایشان حتی اگر به ظاهر نباشد، تسهیل میکند؛ مگر میشود در نامه اعمال ما که شبهای جمعه به محضر امام عصر(عجل الله تعالی فرجه) عرضه میشود، گناه باشد و آن گاه ما طالب زیارت ایشان باشیم؟
زیارت، خدا و دین را به انسان متذکر میشود تا از استکبار دوری کند، چنانکه به رغم شکوه خلفای اموی و عباسی، وقتی مردم، ائمه(علیهم السلام) را در مراسم حج میدیدند، اطراف آنان جمع شده و ابراز محبت میکردند. در چنین شرایطی بود که ترس تاریخی طاغوت از امامان(علیهم السلام) شکل گرفت؛ زیرا به برکت خون سیدالشهدا(علیه السلام) دهها قیام و جنبش شکل گرفت که قیام مختار یکی از آنها بود، بنابراین آنها درصدد مخالفت با امر زیارت برآمدند و راهها را بستند، حتی متوکل عباسی دستور داد قبر مطهر سیدالشهدا
(علیه السلام) تخریب شود، به خیال باطل که عشق و معرفت ایشان در دل مردم از بین میرود.
آیا ریشه دشمنیهای وهابیت و داعش با اهل بیت(علیهم السلام) و کارشکنیهای آنها علیه زیارت را نیز باید در این ترس تاریخی جستوجو کرد؟
بله، مصداق عینی این جریان، امروز در اندیشه و رفتار وهابیت دیده میشود، با روی کار آمدن فرقه ضاله وهابیت این دشمنی آشکار و با حمله به بقیع، نجف، کاظمین و... مصادیقش ظاهر شد، جالب آنکه استکبار جهانی و صهیونیستها نیز از زیارت ائمه (علیهم السلام) وحشت دارند و در جنگ نرم و سخت خود به مقبره ائمه(علیهم السلام) حمله میکنند، اصلا فلسفه خلق و حمایت از داعش و امثالهم از بین بردن این نشانههاست؛ زیرا زیارت به معرفت افزایی در مردم و تهییج آنها برای مقابله با ظلم و استکبار میانجامد.
آنها که امکان زیارت نزدیک و حضور در مشهدالرضا را ندارند، چطور در 23 ذی القعده زیارت مخصوص ایشان را به جا آورند؟
درباره امام رضا(علیه السلام) مستحب است پس از نمازها و در هر شرایط دیگر، رو به مشهد کرده و به آن حضرت عرض ادب کنیم، همان طور که در زیارت سیدالشهدا(علیه السلام) آمده، محبان میتوانند در جایی که سقف ندارد، بایستند، سلام گفته و ایشان را زیارت کنند؛ زیارت امام رضا(علیه السلام) به اندازه ای اهمیت دارد که امام هادی(علیه السلام)
در پاسخ پرسشی فرمودند: «به زیارت امام رضا(علیه السلام) بروید، چون ایشان در جایی هستند که شیعیان کم هستند.» و عبدالعظیم حسنی(علیه السلام) از جوادالائمه(علیه السلام) نقل کرده که فرمودند: «هر که پدرم را زیارت کند و از باران یا سرما یا گرما به او آزاری رسد، خداوند آتش را بر بدنش حرام کند.»
۴ شهریور ۱۳۹۵ - ۰۸:۱۵
کد خبر: 416109
قدس آنلاین/ آمنه مستقیمی: اگرچه مشهدالرضا همواره ملجأ و مأوای ما ایرانی هاست و در هر فرصتی به پابوسی حضرتش روانه میشویم، اما هستند ایامی در سال که مختص دخیل بستن دل به ضریح امام مهربانیهایند که بیست و سوم ذی القعده جزو آنهاست .
نظر شما