خوابگاه ها ته کشیدند!

با افزایش تعداد دانشجویانی که در شروع هر سال تحصیلی وارد دانشگاه ها می شوند و بر تعداد دانشجویان قبلی یعنی بیش از چهار و نیم میلیون نفر می افزایند، در دسترس ترین امکانات یعنی خوابگاه و محل اسکان باید از سوی دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی فراهم شود. شاید نخستین پرسشی که به ذهن یک خانواده هنگام انتخاب رشته فرزندشان برای شهری دیگر به ذهن می آید، این است که آیا آن شهر خوابگاه دارد یا نه؟ اما معمولاً دانشگاه ها هیچ قولی برای ارایه خوابگاه نمی دهند. بحث تامین خوابگاه برای دختران از اهمیت و حساسیت ویژه ای برخوردار است، هر چند خوابگاه نشینی آن هم برای چهار سال لیسانس و دکتری همچنین دو سال فوق لیسانس به گفته بعضی از دانشجویان خیلی سخت است. با این حال خانواده ها پس از کانون گرم منزل خود هیچ جای دیگری را برای اسکان دختران شان مثل خوابگاه امن نمی دانند.

چند نفر امسال دانشجو می شوند؟

بر اساس آماری که امسال اعلام شده، تعداد 750 هزار دانشجوی ترم اولی از آزمون سراسری وارد دانشگاه ها می شوند و این یعنی بیشتر این دانشجویان باید خوابگاه داشته باشند چرا که بیشتر در شهر محل زندگی خود دانشگاه را انتخاب نکرده یا حتی پذیرفته نمی شوند. بر اساس آنچه که در دفترچه انتخاب رشته اعلام شده بیشتر دانشگاه ها با محدودیت های خوابگاهی مواجه هستند.

بی تکلیفی دانشگاه ها در اختصاص خوابگاه

برخی از این دانشگاه ها هیچ خوابگاهی به دانشجویان ارایه نمی دهند و تا لحظه تنظیم این گزارش هنوز تکلیف خوابگاه های دانشگاه های بزرگی مثل تهران و صنعتی امیرکبیر مشخص نشده است. دانشگاهی مثل خلیج فارس بوشهر در دفترچه انتخاب رشته تاکید کرده که در حد توانش به همه دانشجویان بویژه دختران خوابگاه ارایه می دهد.

چرا خوابگاه نیست؟

دلایل بسیاری در خصوص ارایه نشدن خوابگاه به تعداد دانشجویان وجود دارد. کمبود فضاهای فیزیکی در دانشگاه ها ، فرسوده بودن بلوک ها و ساختمان های خیلی قدیمی خوابگاه ها و همچنین کمبود بودجه برای ساختن خوابگاه های تازه از مهمترین دلایل کمبود ظرفیت برای پذیرش دانشجویان است. این دلایل هر سال تکرار می شوند و به نظر می رسد مشکلات مالی دانشگاه ها قرار نیست به این راحتی ها برطرف شود.

خوابگاهی که یک قرن عمر دارد!

در همین باره ستاره محمدی زاده دانشجوی دانشگاه تبریز به خبرنگار ما می گوید: به نظر می رسد دانشگاه تبریز برای سال تحصیلی جدید خوابگاهی در نظر نگرفته است که البته به نظر ما بهترین کار را کرده چرا که خوابگاه های این دانشگاه بدترین و بی امکانات ترین خوابگاه کشور را دارد، پس چه بهتر که اصلاً دانشجویان را دلخوش به ارایه خوابگاه نکنند. من فکر می کنم اگر دانشجویان خانه شخصی کرایه کنند خیلی بهتر از آن است که در خوابگاه های خودگردان یا دولتی اسکان گزینند.

این دانشجو از عدم رسیدگی و بی توجهی مسوولان دانشگاه تبریز نسبت به این خوابگاه ها گله می کند و تاکید دارد که خوابگاه های دانشگاه تبریز به یک قرن پیش تعلق دارد!

وقتی خوابگاه ها برای دانشجویان ناز می کنند

اما نکته جالب اینجاست که دانشگاه ها برای کم متقاضی کردن خوابگاه های خود که اغلب فرسوده هم هستند، شرایط خیلی خاصی می گذارند. شرایطی که شامل حال همه دانشجویان نمی شود و به نظر می رسد تنها رتبه های برگزیده می توانند از خوابگاه های دو تا چهار نفره و حتی بیشتر بهره مند شوند. به عنوان مثال در دفترچه انتخاب رشته امسال قید شده که دانشگاه صنعتی اصفهان بر عکس همه دانشگاه ها تنها به 15 درصد دختران و 35 درصد پسران خوابگاه می دهد! در حالی که بیشتر دانشگاه ها اسکان دختران را در اولویت قرار می دهند تا پسران.

دانشگاه شهرکرد تنها به 30 درصد از دانشجویان خوابگاه می دهد که اصلاً مشخص نیست کدام دسته از دانشجویان ورودی جدید را شامل می شود. این موضوع دنیایی از استرس و نگرانی را برای دانشجویان و خانواده هایی به دنبال دارد که فرزندشان در شهرکرد درس خواهد خواند.

گول ظاهر دانشگاه را نخورید!

سپهر هادی خانی دانشجوی رشته برق در مقطع کارشناسی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به خوابگاه خود در تهران به خبرنگار ما می گوید: تنها کلاس های دانشگاه ها و استادان شان امتیاز برتری دارند وگرنه غذا و خوابگاه دانشگاه های بزرگ هیچ کیفیتی ندارد. به جرات می توانم بگویم در دانشگاه های کوچکتر کیفیت غذا خیلی بهتر از دانشگاه خودمان است. با این حال خوابگاه ها در نداشتن کیفیت فصل مشترک دارند.

سحر میرزایی دانشجوی دانشگاه یزد است که از شیراز به این شهر آمده تا چهار سال تحصیل را در خوابگاه این دانشگاه زندگی کند. به گفته سحر، بیشتر خوابگاه ها به دانشجویانی خوابگاه می دهند که رتبه زیر هزار دارند یا دانشجویان المپیادی و نخبه هستند.

سحر بر این باور است که سایر دانشجویان با رتبه های متفاوت هیچ تفاوتی با دانشجویانی که صاحب رتبه بهتری شده اند، ندارند و همه از یک حق مساوی برای خوابگاه دار شدن بهره می برند اما بحث اختصاص خوابگاه به برگزیده ها فقط حربه دانشگاه هاست که بتوانند دانشجویان کمتری را اسکان دهند چون مشکلات فیزیکی و امکانات خوابگاه ها فراتر از حل کردن آن با بودجه های میلیونی و میلیاردی است.

بررسی خوابگاه دانشجویان ارشد در سال 95

شرایط اسکان دانشجویان کارشناسی ارشد در سال تحصیلی جدید تفاوت زیادی با دانشجویان آزمون سراسری ندارد. پیگیری ها در دانشگاه های دولتی حاکی از آن است که دانشجویان کارشناسی ارشد هم تنها به شرط رتبه برتر می توانند خوابگاه داشته باشند. جالب اینجاست که در برخی دانشگاه ها مثل تهران اصلاً تکلیف خوابگاه مشخص نیست و این دانشگاه هنوز در خصوص ارایه خوابگاه به دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد همچنین دکتری اعلام وضعیت نکرده است.

تهرانی ها خوابگاه نمی دهند

دانشگاه تفرش به 70 درصد دانشجویان روزانه و نوبت دوم خوابگاه اختصاص می دهد در حالیکه دانشگاه بزرگی مثل خوارزمی یا صنعتی شریف تنها با اولویت دانشجویان را در خوابگاه می پذیرد. در بیشتر دانشگاه های دولتی، امکان اسکان دانشجویان نوبت دوم وجود ندارد و سایر دانشجویان با داشتن شرایط خاصی می توانند روی خوابگاه های خودگردان دانشگاه ها یعنی خوابگاه هایی که شهریه های بیشتر دارد، حساب کنند.

برخی دیگر از دانشگاه ها از جمله رازی کرمانشاه فاقد خوابگاه متاهلی بوده و دانشگاهی مثل زابل قول نمی دهد که بتواند خوابگاه بیشتر دانشجویان را فراهم کند. دانشگاه شهید باهنر کرمان به دانشجویان کارشناسی ارشد خوابگاه نمی دهد و دانشگاه شیراز هم تنها به 200 دانشجوی دختر و 200 دانشجوی پسر خوابگاه می دهد.

وضعیت خوابگاه های دکتری در مهرماه 95

رفته رفته که مقاطع تحصیلی بالاتر می روند شرایط ارایه خوابگاه ها نیز متفاوت تر می شود. به عنوان مثال دانشگاه سمنان تنها در سال نخست تحصیلی خوابگاه خود را در اختیار دانشجویان دکتری قرار می دهد و مشخص نیست در ترم های بعدی دانشجویان دکتری که باید در دانشگاه حضور دایمی داشته باشند، کجا اسکان می گزینند. عکس این نکته هم وجود دارد؛ به عنوان مثال دانشگاه صنعتی شاهرود اعلام کرده که به همه دانشجویان خوابگاه می رسد.

از خوابگاه متاهلی هم خبری نیست

شگفت انگیز اینکه دانشگاه های برتر تهرانی مثل شهید بهشتی و خواجه نصیرالدین طوسی به هیچ عنوان خوابگاه در اختیار دانشجویان نمی گذارند مگر اینکه دانشجویان ممتاز باشند.

باز هم دانشجویان متاهل در سال تحصیلی جاری باید به دنبال خوابگاه متاهلی باشند چرا که بیشتر دانشگاه ها مثل شیراز خوابگاه متاهلی ندارد. دانشگاه تربیت مدرس نیز تنها بر اساس ضوابط صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم وام ودیعه مسکن به دانشجویان دکتری ارائه می دهد.

زینب دلگشا دانشجوی کارشناسی ارشد بیولوژی دانشگاه تربیت مدرس به خبرنگار ما می گوید: قرار بود این دانشگاه وام ودیعه مسکن را به من و همسرم برای سال تحصیلی گذشته اختصاص دهد اما آنقدر تعلل کردند که خودمان انصراف دادیم و مجبور شدیم در دورترین نقطه تهران یک اتاق 40 متری اجاره کنیم. دانشگاه ها حتی در قبال ساده ترین وعده خود که در دفترچه انتخاب رشته به آن اشاره کرده اند، عمل نمی کنند. در حالیکه شرایط دانشجویان دکتری بسیار حساس تر از دانشجویان مقاطع پایین تر است.

عدم پاسخ مسوولان

خبرنگار ما برای پیگیری بیشتر وضعیت خوابگاه ها در سال تحصیلی جدید به روسای برخی دانشگاه ها از جمله شهید بهشتی، صنعتی شریف، تهران، علامه طباطبایی در تماس بود اما متاسفانه مسوولان دانشگاه ها هنوز در تعطیلات تابستانی به سر می برند.

چه کسی مقصر است؟ دانشگاه؟ دولت؟ دانشجو؟

گفتنی است که به یک دلیل خیلی موجه نمی توان تمام تقصیرهای نداشتن خوابگاه های بزرگ و پر ظرفیت را برگردن دانشگاه ها انداخت چرا که کسری شدید بودجه دست دانشگاه ها را از مجهز کردن و گسترش خوابگاه ها کوتاه کرده است. تنها کاری که در این شرایط از توانشان بر می آید اطلاع رسانی در خصوص وضعیت خوابگاه ها قبل از انتخاب رشته است.

مسوولان آموزش عالی ما وظایف سنگینی در زمینه تربیت دانشجو بر عهده دارند، وظایفی که هر چند تحمل وزنه چند هزار کیلویی آن بسیار سخت است و نمی توانند پاسخگوی نیاز نزدیک به پنج میلیون دانشجو در کشور باشند اما لازم است نمایندگان خود را برای رسیدگی به وضعیت دانشجویان در دور افتاده ترین شهرها تا دانشگاه های برتر گسیل دارند که دانشجویان این مملکت کمترین نگرانی و دغدغه را حین تحصیل داشته باشند چون نمی توان به آن ها گفت دانشجو نشوید به این دلیل که خوابگاه نداریم! در سال تحصیلی جدید، بیشتر دانشجویان از امکانات خوابگاه بی بهره هستند و با توجه به اینکه درصد کمی از آن ها شانس تحصیل در دوره های روزانه را دارند بنابراین مقتضی است که تصمیمات تاثیرگذارتری در خصوص اسکان دانشجویان به خصوص دختران داده شود.