کشور ما اگر چه از تحریم‌های 33 ساله رنج می‌برد اما طی سالهای اخیر با فشارهای اقتصادی مضاعفی از سوی دشمنان مواجه شده است و طی دو سه سال گذشته شدت تحریم‌ها به دارو و تجهیزات دارویی و حتی تحریم‌های بانکی و افراد حقیقی و حقوقی کشیده شده است که خوشبختانه در سایه درایت مسؤولان و با برنامه‌ریزی صورت گرفته مبتنی بر تجربه 30 ساله - تحریم‌های جدید که با هدف به زانو درآوردن ایران و صرف نظر از خواسته بحق خود انجام شده بود- نتوانسته است آنچنان که ستیزه جویان سلطه‌گر از آن به فلج کردن اقتصاد ایران یاد می‌کنند منجر شود.
چند سالی است که مقام معظم رهبری با نامگذاری سالها با موضوعات مختلف اقتصادی، استراتژی بلندمدت کشور را طرح‌ریزی می‌نمایند. در سال جاری نیز که اوج تحریم‌های دشمنان علیه کشورمان وضع شده است ایشان در کنار نامگذاری سال 91 به نام "حمایت از تولید ملی وکار و سرمایه ایرانی"، بحث «اقتصاد مقاومتی» را که در سال 89 جرقه آن را زده بودند به صورت جدی‌تر مطرح نموده و دنبال می‌نمایند.
ایشان در یکی از سخنرانی خود در سوم مرداد سال جاری ضمن تبیین اقتصاد مقاومتی ،از مهمترین الزامات آن به «مردمی کردن اقتصاد» و پیاده‌سازی درست سیاست‌های اصل 44 اشاره می‌نمایند.
شاید بتوان مهمترین ویژگی مردمی شدن اقتصاد را انجام فعالیت اقتصادی در قالب تعاونی‌های مختلف عنوان کرد. علاوه بر این حضور مردم و بخش خصوصی در لایه‌های مختلف اقتصاد کشور می‌تواند به پرورش انسانهای کارآفرین و تولیدکننده ثروت کمک شایانی نماید.
در ملموس‌ترین وجه حضور مردم در اقتصاد می‌توان با محرم دانستن آنها و در جریان گذاشتن مسایل با مردم، همراهی آحاد مردم در دست یابی به اهداف بلند اقتصادی و خنثی سازی توطئه‌های دشمنان را کسب نمود.
بدیهی است اگر همراهی و همدلی مردم که از ابتدای انقلاب پشتوانه نظام بوده است در مسایل اقتصادی وجود نداشته باشد بسیاری از طرح‌ها با شکست مواجه می‌شود، کما اینکه همراهی آنها توانسته است طرح‌هایی همچون هدفمندی یارانه‌ها، سهمیه‌بندی بنزین و ایجاد تعادل در مصرف انرژی و... را موفق نماید و اگر پشتوانه مردمی برای طرح‌های مورد اشاره نبود این طرح‌ها به فلج کردن اقتصاد کشور و وارد آمدن صدمات و لطمات به اقشار گوناگون به خصوص اقشار ضعیف منجر می‌شد. این در حالی است که با کاهش 25 میلیون لیتری مصرف سوخت، روزانه 13 میلیارد تومان تنها از طریق سهمیه‌بندی بنزین صرفه‌جویی شده و از هدررفتن منابع ثروت جلوگیری می‌شود.
مقام معظم رهبری «کاهش وابستگی» به نفت را از دیگر الزامات اقتصاد مقاومتی عنوان می‌کنند و می‌فرمایند: «این وابستگی، میراث شوم صد ساله ماست. ما اگر بتوانیم از همین فرصت که امروز وجود دارد استفاده کنیم و تلاش کنیم نفت را با فعالیت‌های اقتصادی درآمدزایی دیگر جایگزین کنیم، بزرگترین حرکت مهم را در زمینه اقتصاد انجام داده‌ایم.»
کاهش وابستگی به نفت در دنیایی که جنگ بر سر انرژی است ، می‌توان سلاح برنده نفت را در مسیری هدایت نمود که انتفاع بیشتری را نصیب کشور کند و حتی از آن به عنوان ابزاری برای کسب امتیازات مختلف از کشورهای سطه‌گر بهره جست.
ایجاد ارزش افزوده محصولات نفتی، تقویت بخش گردشگری، تقویت حوزه IT و افزایش سهم ایران در اقتصاد اینترنتی،توجه و تاکید ویژه به محصولات غیرنفتی،تقویت بخش کشاورزی و چندین مورد دیگر می‌تواند جایگزین‌های مناسبی برای کاهش وابستگی به نفت به شمار آید.
«مدیریت مصرف» که به فرموده رهبر انقلاب «یکی از ارکان اقتصاد مقاومتی است» از چند سال پیش با نامگذاری سال 88 به نام اصلاح الگوی مصرف پیگیری شد و در سال 1390 با اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها نتایج آن به صورت ملموس‌تری مشاهده گردید.
بالا بودن برخی شاخص‌ها همچون مصرف برق، آب، نان و... که در مواردی با کشورهایی با جمعیتی دو یا سه برابر جمعیت کشورمان برابری می‌نماید در تضاد کامل با اقتصاد مقاومتی است. در اقتصاد مقاومتی تأکید بر «مدیریت مصرف، به صورت متعادل و پرهیز از اسراف و تبذیر» است. که البته برخی با تکیه بر همین بخش از اقتصاد مقاومتی به اشتباه تصور می‌کنند منظور ریاضت دادن مردم است و سخن از اقتصاد ریاضتی اروپایی‌ها را به میان می‌آورند. در اقتصاد مقاومتی علاوه بر مقاوم ساختن بنیه‌ها و زیرساخت‌های کشور، مصرف شکل متعادلتر و واقعی تری به خود می گیرد؛ حال آنکه در اقتصاد ریاضتی داشته و درآمد مردم کم می‌شود و در عوض داده‌ها به دولت اعم از مالیات و... افزایش می‌یابد.
در مجموع و در یک کلام می توان اقتصاد مقاومتی را اقتصادی تعریف نمود که در آن به تقویت زیرساخت های اقتصادی -اجتماعی ،توسعه متوازن در همه بخشها، شناخت ظرفیت های جدید اقتصادی در داخل وخارج کشور باهدف تامین درآمد وتولید ثروت برای جامعه، توجه ویژه می شود.دو رکن اساسی این اقتصاد کارآفرینان و تولیدکنندگان ثروت و مردم در شکل عام تر آن هستند که با حمایت خود از اقتصاد داخلی می توانند شکوفایی اقتصادی و وابستگی کمتر اقتصاد به سایر کشورها را به ارمغان بیاورند.