به گزارش قدس انلاین هر چند ایشان در آن زمان کتابهایی تاریخی همچون حبیب السیر و روضه الصفا را دیده و خوانده بودند، اما در این میان کتاب های رمان، دنیای تازه ای بود که ایشان را شگفت زده کرده بود.
کتابخانه ی پدری ایشان، کتاب های زیادی داشت و حضرت خامنه ای از آنها بهره درسی می برد، اما از رمان، عنوانی در آن پیدا نمی شد. از این روی آقای خامنه ای که در نزدیک خانه شان، کتاب فروشی کوچکی بود، بدانجا مراجعه می نمودند و از آن جا کتاب های رمان کرایه می کردند و کتابخانه ی آستان قدس نیز جایگاه مطالعه ی اکثر مواقع ایشان بود، به نحوی که خودشان بازگو می کنند که: «گاهی روزها آنجا می رفتم و مشغول مطالعه می شدم. صدای اذان با بلندگو پخش می شد. به قدری غرق مطالعه بودم که صدای اذان را نمی شنیدم. خیلی نزدیک بود و صدای خیلی شدیدی داخل قرائت خانه می آمد و ظهر می گذشت. بعد از مدتی می فهمیدم که ظهر شده است».

ایشان قدر کتابخانه آستان قدس را خوب می دانستند؛ هم به دلیل وفور کتب و هم کرایه نکردن کتاب ها، که روزی یک ریال برای آن باید می پرداختند، از همین رو، «بینوایان» را در همین کتابخانه خواندند. خوانندگان کتاب های رمان، پس از خواندن کتاب، در حاشیه آن، کتاب خوان بعدی را به خواندن رمان دیگری سفارش می کردند و عنوان آن را می نوشتند. آیت الله خامنه ای هم در حاشیه کتاب هایی که می خواندند چنین توصیه هایی می نوشتند به نحوی که ایشان در خاطراتشات می گویند: «شاید الآن در حواشی آنها (کتاب های رمان) اگر بریده نشده و پاک نشده باشد، خط من در اغلب آنها باشد.»

ایشان بسیاری از رمان های منتشر شده خارجی را در نوجوانی مطالعه کردند و با زوایای این دنیای ریزبافت، پیوندی یافتند که دوام آن همیشگی بود. شگفتی ها جهان داستان ایشان را چنان به سوی خود کشانید که هر رمانی به دست می آوردند، به مطالعه آن می پرداختند، به نحوی که خود ایشان می گویند: «اشتباه کردم که هرجور رمان هایی را خواندم (چرا که) رمان مثل آبی که در خاک نرم نفوذ می کند و همه جا را می گیرد؛ وقت را پر (می کند)».
اما رفته رفته ایشان به شناخت و جست و جوی انسان ها، تمدن ها، فرهنگ ها و مناسبات نهفته در این داستان ها پرداختند و به سوی رمان هایی که زمینه تاریخی داشتند، کشیده شدند و آشنایی ایشان با تاریخ برخی سرزمین ها از طریق همین رمان ها بود.

کتاب هایی چون جنگ و صلح نوشته لی یف نیکلا یوویچ تولستوی، بینوایان اثر ویکتورماری هوگو، برخی آثار رومن رولان مانند ژان کریستوف، هرآنچه از الکساندر دومای پدر و پسر ترجمه شده بود، کتاب های میشل ژواگو، دُن آرام نوشته میخاییل شولوخف، کمدی الهی اثر دانته آلبگیه ری و... را در این دوره و نیز دهه ی چهل خواندند و گاه چون بینوایان را دوباره خواندند و درباره ی آن در خاطراتشان می نویسند: «بینوایان یک معجزه است در عالم رمان نویسی، کتاب جامعه شناسی است، کتاب انتقادی است، کتاب محبت و عاطفه و عشق است».

آیت الله خامنه ای با ورود به آموزش های فقهی در پایان دوره سطح و ابتدای درس خارج، از شدت مطالعه و گرایششان به رمان کاسته شد، اما قطع نگردید. درباره آن دوره که در حدود پنج سال بوده است، ایشان فرموده اند: «کمتر رمانی بود که آن وقت ها اسم آورده بشود و من نخوانده باشم »، و خود ایشان همچنین بیان می کنند، احتمال دارد تعداد رمان هایی که در مشهد و پیش از حرکت به قم (1337 ش) خوانده بودم، بیش از هزار عنوان بوده باشد.

منابع:
1ـ بهبودی، هدایت الله. شرح اسم، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی،1390.
2ـ خامنه ای، سیدعلی. من و کتاب، تهران: سوره مهر، 1386.
3ـ خاطرات سیدعلی خامنه ای؛ مرکز اسناد انقلاب اسلامی، شماره بازیابی: 1230.