محمد نهاوندیان رئیس اتاق بازرگانی ایران در هفدهمین همایش ملی توسعه صادرات غیر نفتی با اعلام این مطلب گفت: ما همواره به صادرات توجه می کنیم اما آیا به رشد واردات نیز دقت لازم را کرده ایم زیرا حجم واردات و صادرات تراز تجاری کشور را تشکیل می دهند.
وی افزود: از سال 78 تاکنون همواره تراز تجاری بدون احتساب صادرات نفت و گاز منفی بوده است.
وی ادامه داد: از سال 78 تا 89 به ترتیب تراز تجاری ایران 9.6- میلیارد دلار، 11.6- میلیارد دلار، 14.3- میلیارد دلار، 17.4- میلیارد دلار، 23.5- میلیارد دلار، 31.2- میلیارد دلار، 32.6- میلیارد دلار، 35.8- میلیارد دلار، 42.1- میلیارد دلار، 51.3- میلیارد دلار، 33.3- میلیارد دلار، 37.8- میلیارد دلار بوده است و این امارها نشان می دهد که روند منفی شدن تراز تجاری ایران همواره تشدید شده است تا جایی که در سال 87 رکورد تراز تجاری ایران به 51.3- میلیارد دلار رسید.
رئیس پارلمان بخش خصوصی اذعان داشت: منفی بودن تراز تجاری کشور را که یک واقعیت تلخ است را باید بپذیریم و با آن روبرو شویم.
نهاوندیان با ابراز نگرانی از تراز تجاری ایران در بخش خدمات فنی و مهندسی تصریح کرد: تراز تجاری ایران در بخش خدمات فنی و مهندسی در سال 78، 2.7- میلیارد دلار بود که این رقم در سال جاری به 8.5- میلیارد دلار رسیده است.
این فعال اقتصادی خاطرنشان کرد: با کمال تاسف بانک مرکزی آمار و ارقام تراز پرداخت ها و تراز تجاری کشور را طی 2 سال اخیر منتشر نکرده است اما اطلاعات غیرمستقیم نشان می دهد که 9 میلیارد دلار ارز مسافری وارد کشور شده است.
این کارشناس اقتصادی با تاکید بر ضرورت جدایی اقتصاد ایران از نفت گفت: اگر قرار است وابستگی اقتصاد به نفت کاهش بیابد باید رقم کل صادرات افزایش یافته و ترکیب کالاهای صادراتی نیز تغییر کند زیرا در شرایط فعلی ترکیب کالاهای صادراتی ایران موزون نیست.
به گفته رئیس اتاق بازرگانی ایران میزان صادرات میعانات گازی، پتروشیمی و سایر کالاها در سال گذشته به ترتیب 2.8 میلیارد دلار، 5.6 میلیارد دلار و 9.2 میلیارد دلار بوده که این ارقام در سال جاری به 5.5 میلیارد دلار، 8.6 میلیارد دلار و 9.7 میلیارد دلار رسیده است.
وی اظهار داشت: بررسی آمارها نشان می دهد که سهم میعانات گازی و محصولات پتروشیمی در صادرات غیرنفتی کشور به ترتیب از 15 درصد به 23 درصد و از 31 درصد به 36 درصد رسیده است تا جایی که این محصولات بیش از 50 درصد سبد صادرات غیرنفتی کشور را تشکیل می دهند.
رئیس پارلمان بخش خصوصی گفت: اگر قرار است فرموده های مقام معظم رهبری را برای توسعه صادرات غیرنفتی اجرایی کنیم و شیر نفت را ببندیم نباید از آمار پتروشیمی و میعانات گازی در ارائه آمار صادرات غیرنفتی استفاده کنیم و اجازه دهیم ملت با تکیه بر کار خود چرخ های اقتصاد کشور را بچرخانند نه اینکه از ذخایر فسیلی برای مخارج یومیه استفاده کنیم زیرا مصرف ذخایر فسیلی خلاف عدالت بین نسلی است.
رئیس پارلمان بخش خصوصی با طرح این سوال که آیا در صادرات غیرنفتی کشور به صدور خدمات فنی و مهندسی و محصولات دانش بنیان توجه کرده ایم یا خیر ، اظهار داشت: در حال حاضر هند با صادرات خدمات فنی و مهندسی خود تمامی وسایل و تجهیزات بیمارستان های آمریکا را تامین می کند حال باید دید سهم ما از صادرات این کالاها چقدر است.
رئیس اتاق بازرگانی ایران افزود: تبدیل شدن ایران از صادر کننده نفت خام به صادر کننده مواد پتروشیمی قابل تقدیر است اما آیا با این کار توانسته ایم تمامی پتانسیل خود را در ویترین صادراتی دنیا به نماش بگذاریم.
رئیس پارلمان بخش خصوصی با بیان این مطلب که برای توسعه صادرات غیرنفتی ایران باید نسبت به اصلاح ساختارها، سیاست ها و سازمان ها تدابیر لازم را اتخاذ کنیم، اظهار داشت: همه به این نتیجه رسیده ایم که ساختار دولت مدار اقتصاد کشور باید جای خود را به ساختار خصوصی محور بدهد زیرا سیاست های تصمیمات بخشنامه ای و تعیین قیمت های دستوری دیگر پاسخگوی شرایط اقتصادی کشور نیست بنابراین باید بازار ایران به بازار رقابتی تبدیل شود و تصمیمات مقطعی بخشنامه ای نباید به اصلاح ساختار اقتصاد کشور لطمه بزند و لازم است تا در زمینه های کالا، پول و سرمایه بازار رقابتی داشته باشیم.
وی تصریح کرد: اگر می خواهیم طرحی را اجرا کنیم نباید فشارهای اجرای آن طرح منجر شود تا بنگاه ها نتوانند دخل و خرج خود را بدهند.
این فعال اقتصادی با تاکید بر ضرورت اصلاح سیاست های پولی، ارزی، صنعتی و تجاری خاطرنشان کرد: اگر سیاست های اقتصادی کشور یک شاقول اصلی نداشته باشند با توجه به تعدد دستگاه های تصمیم گیر دچار مشکل می شویم بنابراین این شاقول باید از نوع تولید محور باشد.
رئیس پارلمان بخش خصوصی با تاکید بر ضرورت اشتغال زایی برای جوانان گفت: جوانان ایرانی نیازمند فرصت های شغلی پایدار هستند و این فرصت ها جز با تولید میسر نمی شود هر چند برخی افراد معتقدند کسانی که در طول شبانه روز یک ساعت کار می کنند نیز شاغل محسوب می شوند و این را در آمارهای اشتغالزایی محاسبه می کنند اما به طور قطع اشتغال مفید باید یک اشتغال پایدار باشد و بنگاه ها بتوانند علاوه بر حفظ مشاغل موجود نسبت به ایجاد فرصت های جدید شغلی اقدام کنند.
نهاوندیان متذکر شد: تا زمانی که سیاست های ارزی کشور اصلاح نشود و مسیر واردات کالا کنترل نشود ما نمی توانیم در مسیر اشتغالزایی گام برداریم البته باید واردات با منطق اقتصادی کنترل شود نه با منطق انتظامی زیرا با گونی گذاشتن سر مرزها نمی توان جلوی واردات را گرفت.
رئیس پارلمان بخش خصوصی با تاکید بر ضرورت مدیریت نرخ ارز اظهار داشت: با توجه به اینکه ارز حاصل از نفت در اختیار دولت قرار می گیرد بنابراین بانک مرکزی مدیریت بازار ارز را بر عهده دارد اما باید سیاست های ارزی کشور برای فعالان اقتصادی قابل پیش بینی و اعلام شده باشد نه اینکه این سیاست ها به صورت غافلگیرانه اجرایی شود.
این فعال اقتصادی با انتقاد از عدم اجرای تبصره 28 قانون بودجه کشور گفت: واحدهای تولیدی به دلیل تحریم ، خشکسالی و بدهی دولت به پیمانکاران در پرداخت اقساط خود به بانک ها دچار مشکل شده اند و قانونگذار برای رفع این مسئله تبصره 28 را مصوب کرده است اما بیش از 8 ماه از ابلاغ اجرای قانون بودجه سال 90 گذشته است اما بانک ها در این زمینه عملکرد قابل قبول و رضایت بخشی نداشته اند.
به گفته نهاوندیان باید مکانیزم بانک ها به گونه ای باشد که آنها با استفاده از ابزارهای تشویقی نسبت به اجرای قوانین اقدام کنند زیرا ما نمی خواهیم بانک ها مسلوب الاراده باشند.
رئیس پارلمان بخش خصوصی با اشاره به اصلاح سازمان ها برای توسعه صادرات غیرنفتی کشور تصریح کرد: برای تبدیل بازارهای هدف بالقوه به بازارهای بالفعل لازم است تا طرح ها و برنامه های خاصی داشته باشیم اما ورود ما به بازارهای هدف کاملا بدون سازمان و بی انضباط بوده و تعاملات نامناسب شرکت های داخلی با یکدیگر نیز منجر به این مسئله شد که ما نتوانیم حضور پررنگ و قابل توجهی در بازارهای صادراتی داشته باشیم.
نهاوندیان با تاکید بر اهمیت تشکل ها در توسعه صادرات غیر نفتی کشور خاطرنشان کرد: در دوران دفاع مقدس مردم با توصیه امام خمینی (ره) جبهه ها را پر کرده و وضعیت جبهه را دگرگون کردند بنابراین در سال جهاد اقتصادی باید بخش خصوصی عهده دار بازارگشایی شده و سیاست گذاری و نظارت را به دولت بسپارد.
وی در پایان با انتقاد از نحوه حضور فعالان اقتصادی در بازارهای صادراتی متذکر شد: علی رغم ابلاغ سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی هنوز ما برای حضور در بازارهای هدف با شیوه غلط 10 سال قبل اقدام می کنیم که باید این شیوه اصلاح شود.