خوش اخلاق باشید!
یکی از توصیه های امام رضا علیه السلام پرهیز از بداخلاقی و ترشرویی و رعایت اخلاق خوش و گشاده رویی است. عبد العظیم حسنی به نقل از امام جواد (ع) به نقل از امام رضا(ع) به نقل از پدران بزرگوار خویش به نقل از امیر المومنین علی (ع) می فرماید: إنکم لن تسعوا الناس بأموالکم ، فسعوهم بطلاقة الوجه وحسن اللقاء ، فانی سمعت رسول الله صلى الله علیه وآله یقول : إنکم لن تسعوا الناس بأموالکم فسعوهم بأخلاقکم ؛ شما که خیر مالی به مردم نمی رسانید حداقل با اخلاق خوش و روی باز و برخورد خوب با آنان روبرو شوید، زیرا من از رسول خدا(ص) شنیدم که فرمود: شما که نمی توانید با مال به دیگران کمک کنید پس با اخلاق نیکو با مردم رفتار نمایید.(2)

به عاقبت کارها بیندیشید!
یکی از توصیه های امام رضا علیه السلام حزم و دور اندیشی و توجه به فرجام عمل و اندیشه است و اینکه انسان باید همواره به عاقبت رفتارهای خویش بیندیشد و از سرانجام کار دیگران عبرت بگیرد. امروزه بسیاری از گرفتاریها نتیجه شتابزدگی و عدم برنامه ریزی و نداشتن چشم انداز درست و پیش بینی نکردن نقاط ضعف و قوت موضوع است. در این زمینه امام جواد علیه السلام به نقل از امام رضا علیه السلام می فرماید: التدبیر قبل العمل، یؤمنک من الندم، تدبیر و برنامه ریزی (در هر کاری قبل از اقدام) و عاقبت انیشی پیش از انجام کار انسان را از پشیمانی و ندامت حفظ و نگهداری می کند.(3)

با دیگران مشورت کنید!
یکی از توصیه های حکیمانه امام رضا علیه السلام پرهیز از تک روی و اعتماد به نفس کاذب در افراد است که معمولا عواقب خطرناکی ممکن است داشته باشد و می تواند ضمن شکست در کارها، خسارات بزرگی برای جامعه داشته باشد. امام رضا علیه السلام در این زمینه ضمن هشدار نسبت به فرجام خود بزرگ بینی و خودرأیی به نقل از حضرت امیر علیه السلام می فرماید: خاطر بنفسه من استغنی برأیه، آن کس که به رأی خود اعتماد کند و خویش را از مشورت با دیگران بی نیاز بیند جان خود را به خطر انداخته است. و در بیانی دیگر در همین زمینه می فرماید: من دخله العجب هلک، هر که به خود ستایی گرفتار شود، عاقبتش نابودی است.(4)
 

با زیردستان مهربان باشید!
یکی از توصیه های ارزشمند امام مهربان و رئوف حضرت رضا علیه السلام که حکایت از شخصیت بزرگ و الهی آن امام دارد و می تواند الگوی مدیران و مسئولان باشد نحوه تعامل و برخورد با زیر دستان و مرئوسان است. امام رضا علیه السلام ضمن آنکه خود در برخورد کریمانه و بدور از عجب و خودپسندی و غرور کاذب با زیردستان پیشگام بودند، در این زمینه می فرماید: من رضی بالعافیة ممن دونه رزق السلامه ممن فوقه ؛ کسی که موجبات رضایت زیر دستان خود را فراهم کند، خود از جانب بالادستان و زبردستان در امان خواهد بود. (5)
امام رضا علیه السلام ضمن توصیه به خوش رفتاری و تعریف از اخلاق نیکو و گشاده رویی در روایتی دیگر می فرماید: اقربکم منی مجلسا یو القیامة احسنکم خلقا ؛ در روز قیامت هر که خوش اخلاقتر و خوش رفتار تر بوده به من نزدکتر خواهد بود.(6)
پانوشتها:
1. عیون ، ج2 ، ص 386، باب 41، ح 1
2. بحارالأنوار، ج 74، ص 384
3. منتهی الامال، ج2، ص.230
4. عیون اخبار الرضا(ع)، ج2، ص 83، ح204
5. منتهی الآمال، ج 2، ص 230 ـ 231
6. عیون، ج 2، ص 40، ح108