به گزارش قدس آنلاین ،در حدود یک قرن پیش که خانه های قدیمی از لوله کشی آب تصفیه شده برخوردار نبودند ،چیزی به نام زیرآب در انتهای مخزن آب خانه ها تعبیه شده بود که از آن برای خالی کردن آب استفاده می شد ،در حقیقت این زیرآب به چاهی راه داشت و روش باز کردن زیرآب نیز به این روش بود که کسی درون حوض می رفت و زیر آب را باز می کرد تا لجن ته حوض از زیر آب به چاه برود و آب پاکیزه شود،اما مصیبت هنگامی رخ می داد که مالک خانه دشمنان و رقبایی می داشت ،آنها آنگاه به قصد دشمنی و انتقام و ضربه زدن ،زیر آب حوض خانه اشان را باز می کرد ند تا تمام موجودی آب تمیزی را که ذخیره داشت از بین ببرند،صاحبخانه وقتی از ماجرا خبردار می شد آه از نهادش بر میخواست که ای ووووووای زیر آبم را زدند!!!
اما این ضرب المثل در محیط های اداری و حتی خانوادگی نمود دیگری یافته است.آنچه در محیط های اداری تعبیر به زیرآب زنی می شود در مواردی مصداق عینی تهمت،افترا و غیبت محسوب می شود که در آموزه های دینی مجازات سختی برای آن در نظر گرفته شده اما این روزها هستند افرادی که برای ارتقای پست وسمتی متوسل به حربه زیرآب زنی همکار خود می شوند تا یا خود به سمتی بالاتر راه یابند یا فردی مسوول را از چشم دیگران بیاندازند .
دکتر مصطفی اکبریان جامعه شناس و استاد دانشگاه درباره علل و عوامل پدیده نامطلوب زیرآب زنی با ارائه راهکارهایی برای غلبه بر رفتارهای ناپسند این دسته از افراد در گفت و گوی پیش رو میهمان قدس آنلاین است
-به نظر شما عمده دلائل استفاده از روش خودشیرینی و تخریب دیگران با عنوان(زیرآب زنی)در افرادی که به این وسیله توسل می جویند چه مواردی قابل ذکر می باشد؟
-یکی از دلائلی که زمینه ظهور و بروز این پدیده غیر اخلاقی و نامتعارف را فراهم می کند یک دست بودن محیط کار می باشد ،معمولا در محیط های شغلی که هم امکان حضور خانمها و آقایان با رعایت موازین شرعی باشد پدیده زیرآب زنی کمتر اتفاق می افتد،دلیل دگر به تملق و حس رضایت از شنیدن چاپلوسی در برخی از افراد و مدیران باز می گردد چرا که برخی از افراد چون در سطوح شغلی و مراتب پایین اداری هستند برای دست یابی به موقعیت بهتر شغلی دیگران را پله ترقی خود نموده و متاسفانه با بدگویی،تهمت و افترا قصد تخریب افراد را داشته و از طریق تملق و چاپلوسی قصد دارند خود را در دل مدیر یا رییس مجموعه خود جا کنند ،متاسفانه مشاهده چنین عملکردهایی به ساختار نظام اداری یک کشور آسیب های جبران ناپذیری وارد می کند،چرا که در ساختار نظام اداری جوامع توسعه یافته وظایف افراد کاملا تعریف شده است و هر فردی بنا به شرح وظایفی که برایش تعیین شده می بایست به امور مربوط به حیطه شغلی خود بپردازد،پدیده زیرآب زنی به معنای ارائه یک گزارش یا عدم ارائه گزارش در خصوص یک موضوع می تواند به وقوع بپیوندد،حال این اطلاعات راست یا دروغ باشد،این پدیده اجتماعی مرسوم که بیشتر درمحیط های کاری مشاهده می شود برروابط افراد تاثیر می گذارد ،زیرآب زنی در هر شکل به معنای بدگویی از فردی در مقابل دیگران است که درنتیجه آن فرد مذکور موقعیت اجتماعی،کاری و یا محبوبیتش را ار دست بدهد.هم چنین حسادت،نداشتن تخصص و رنگ باختن ارزشها و هنجارهای عمومی و ناامنی در محیط کار از دلائل توسل به این فعل ناپسند می باشد
-در محیط اداری و کاری افراد با توسل ب چه رهکارهایی می توان از بروز پدیده زیرآب زنی جلوگیری نمود؟
-معمولا در هر سازمان یا نهاد و ارگان حتی کارگاه کوچک، افرادی هستند که بر حسب توانایهایشان مورد حسادت دیگران قرار می گیرند و بخشی از این موضوع به تربیت خانوادگی و زندگی اجتماعی افراد مربوط می شود و بخشی نیز به عملکرد سازمان ها و افرادی مربوط می شود که این گونه گزارش ها راپذیرفته وبه چنین گزارشهای بها می دهند،متاسفانه این رذیله اخلاقی در کشورهایی مشاهده می شود که کنترل و نظارت دقیقی بر عملکرد کارکنان وجود ندارد،و از سوی دیگر نظام اداری به شکل ضابطه مند و قانونمند نبوده ،معمولا در نظامهای اداری که روابط به جای ضوابط بر آنها حاکم است و به جای عمل کردن به قانون مدام سعی می شود که قانون را دور زد، این رفتارها رایج می باشد،از این بابت باید نظام اداری را به سمت و سویی سوق داد که رابطه سالاری از آن حذف شده و به حداقل برسد،همچنین اگر کارها به صورت اتوماسیون انجام شود و تاثیر گذاری افراد در نظام کاری کمتر باشد و ملاقات های حضوری کمتر انجام شود می توان متصور شد که رفتارهای غیر اخلاقی در نظام اداری کمتر مشاهده می شود ،امروزه رشته ای با عنوان روانشناسی صنعت و مدیریت وجود دارد که متخصصان این رشته سعی در شناسایی چنین افرادی در محیط های کاری دارند تا به صورت مشاوره ای و بهداشت روانی به انها کمک کنند تا به جای ایجاد مزاحمت برای همکاران به رقابت سالم بیندیشند
-وظیفه مدیران توانمندی که به شایسته سالری بیش از تملق و چاپلوسی بها می دهند در شناساییو خارج نمودن چنین افرادی از محیط کاری چیست؟
-ارائه گزارش نادرست در خصوص یک همکار که فرد زیرآب زن سعی می کند تا کاری که از او سر نزده را با ساختن شواهد و مدارک به او نسبت داده و اتهامی به او وارد کند،و همچنین ارائه گزارش صحیح درباره یک عمل نادرست می تواند به گونه ای گزارش داده شود که بسیار بزرگ نمایی شده و واقعیت آن پنهان شود ،متاسفانه گزارشهایی که این افراد به مدیران بالا دست خود می دهند فقط در راستای تضعیف موقعیت افراد و همکاران و حتی سلب موقعیت از آنها می باشد،اما یک مدیر توانمند در حیطه کاری خود می بایست به حفظ کرامت انسانها ارزش نهاده و از پارتی بازی و رشوه و بی توجهی به قانون دروی کند و برای ارزیابی عملکرد کارکنانش از شیوه های مناسب تری استفاده نماید ،اگر مدیری به معنای واقعی کلمه مدیر باشد و با نظارت صحیح و ریز بین بودن مجموعه تحت نظر خود را هدایت کند نباید با دهان بینی به حرفهای دیگران توجه زیادی نشان دهد و افراد زیر نظرش را به جاسوسان و مراقبت از یکدیگر وادار کند ،یک مدیر توانمند و مسول می داند که اگر پدیده زیرآب زنی در محیط اداری و کاری مجموعه اش فراگیر شود به فرهنگی ناپسند تبدیل خواهد شد که هر کس گمان می کند اگر زیرآب دیگری را نزند زیرآبش را خواهند زد،مدیری موفق خواهد بود که با اجرا و تشریح وظایف و فعالیت کارکنانش از آنها مسولیت های واگذار شده را به نحو احسن طلب کند و هرگز اجازه ندهد چاپلوسی جای شایستگی را بگیرد و با پایین نشان دادن شایستگی های افراد لقمه حلالی از دست کسی خارج شده و لقمه حرامی به کسی داده شود که از شایستگی داشتن آن منصب برخوردار نبوده است
-متاسفانه پدیده زیرآب زنی علاوه بر تخریب شخصیت و موقعیت شغلی فرد ممکن است به از دست دادن کار فرد و لطمه به آبروی مومنی بینجامد،آموزه های اسلامی حفظ آبروی مومن را چگونه به ما متذکر شده اند؟
-یکی از آموزه های مهم تربیتی که مورد تاکید مکتب انسان ساز اسلام قرار دارد ضرورت حفظ حرمت آبروی دیگران و زود قضاوت نکردن درباره هیچ فرد یا اتفاقی است،موضوع آنقدر مهم است که تجاوز به آبروی دیگران جزء بزرگترین گناهان محسوب شده و از طرف خداوند وعده عذاب الیم داده شده است،پیامبر مکرم اسلام(ص)در این باره فرموده اند:همه چیز مسلمان از مال ،آبرو و خونش بر مسلمان دیگر حرام است،توجه به این حدیث به ما یادآور می شود که بردن آبروی افراد با ریختن خون آنها مساوی می باشد زیرا آبروی فردی برده شده و حیات اجتماعی اش را زیر سوال برده ایم ،متولیان فرهنگی در هر نهاد یا رسانه ای می بایست به این مبحث بسیار مهم هم توجه نشان دهند و به مردم آگاهی دهند که هیچ کس از انجام این شیوه ناپسند سود نمی برد چرا که اگر این رفتار ضد اخلاقی در جامعه نها دینه شود همه از این ابزار را علیه رقبای خود استفاده می کنند و در این صورت تبدیل به شمشیر دو لبه ای می شود که روزی با ما و روزی هم علیه ما خواهد بود.در پایان باید گفت اگر کسی با تخریب جایگاه مومنی بتواند کسب و شغل او را از دستش خارج کند یقینا مال حرامی را وارد زندگیش کرده و بداند که از مال حرام نسلی سالم به وجود نمی آید و مال حرام به دست آوردن فقط با دزدی به دست نمی آید، هر کاری که خلاف واقعی در آن وجود داشته باشد و حقی ناحق شود یقینا به حرام آلوده شده و مشکلاتی را د ردنیا و آخرت به دنبال خواهد داشت.
نظر شما