به گزارش قدس آنلاین  به نقل از  ایرنا از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، حفاظت و نگهداری از آثار تاریخی و فرهنگی امری بسیار مهم و ضروری است، این آثار ارزشمند با گذشت زمان تخریب پذیر می شوند لذا برای بقا، نیاز به بکارگیری روش های حفاظتی پیشگیرانه دارند.

هدف این محققان طراحی و ساخت محفظه های نگهداری مناسب برای نمایش این آثار تاریخی در موزه ها و کتابخانه ها بوده است.

مریم افشارپور در خصوص اهداف دنبال شده در این طرح گفت: تلاش ما بر این بوده تا روشی نوین در امر حفاظت و نگهداری آثار تاریخی معرفی شود، به ترتیبی که دخل و تصرف مستقیمی بر روی آثار انجام نگیرد.

وی افزود: برای این منظور صرفا شرایط جدیدی برای نگهداری و نمایش آثار طراحی شده است، جلوگیری از عواملی مانند آسیب های شیمیایی و فیزیکی ناشی از نور، آسیب های ناشی از اکسیداسیون سلولز و رنگ پریدگی در دراز مدت و آسیب های ناشی از حمله قارچ ها و باکتری ها، مد نظر بوده است.

وی ادامه داد: طراحی محفظه ها به گونه ای صورت گرفته که با بهینه کردن شرایط محیطی و مقابله با عوامل آسیب رسان، به نگهداری و حفظ آثار کمک می کند، برای این منظور از خواص منحصر به فرد نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم بهره گرفته شده که به صورت لایه بیرونی بر روی سطح شیشه قرار گرفته اند.

افشارپور افزود: این محفظه ها کاملا شفاف بوده و به دلیل دارا بودن خواصی همچون فیلتر کردن اشعه UV، خواص ضد قارچی و تجزیه ی آلاینده های هوا ‎باعث کاهش آسیب های محیطی و افزایش طول عمر اثر( به ویژه کتب و دست نوشته های تاریخی) می شود.

وی گفت: نتایج حاکی از توانایی این سیستم در جلوگیری از تخریب ناشی از اکسید اسیون سلولز، رنگ پریدگی، تخریب ناشی از قارچ برای مدت طولانی است، از نتایج این طرح، که به شماره 72004 ثبت اختراع شده است؛ می توان در مخازن و سالن های نمایش موزه ها، کتابخانه ها و گالری ها استفاده کرد.

افشارپور سایر مزیت های این روش را بیان کرد و افزود: صرف نظر از آسیب های وارده به آثار تاریخی، مرمت و درمان این آثار نیازمند زمان و هزینه بسیاری است، از آنجایی که حجم آثار در کتابخانه ها وموزه ها بسیار زیاد است، متاسفانه تا قبل از مرمت دچار تخریب های بسیاری می شوند.

وی ادامه داد: با استفاده از این سیستم می توان سرعت تخریب را به میزان قابل توجهی کاهش داد و به غیر از حفظ اثر، در زمان و هزینه مرمت این آثار نیز صرفه جویی کرد.

وی گفت: جهت دستیابی به اهداف مد نظر ابتدا نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم به روش سل- ژل سنتز شد. پس از لایه نشانی نانو ذرات به روش افشانه پیرولیز بر روی سطح شیشه و ساخت ویترین، آزمون های پیر سازی تسریع شده حرارتی - رطوبتی، نوری و بیولوژیکی بر روی نمونه کاغذ استاندارد صورت گرفت، برای مقایسه ، این آزمایش ها بر روی نمونه های موجود در ویترین معمولی نیز صورت گرفت.

در این گزارش آمده است که نمونه کاغذی نگهداری شده در ویترین طراحی شده با کمک فناوری نانو، در مقایسه با ویترین معمولی، فرایند اکسیداسیون سلولز را در طی دوره پیرسازی به شدت کاهش داده است.

استحکام فیزیکی کاغذ نیز بعد از پیر سازی همچنان حفظ شد، به علاوه رشد قارچ و باکتری در این سیستم به میزان قابل توجهی کاهش یافته و رنگ پریدگی ناشی از نور در پیر سازی نوری مشاهده نشده است.

به طور کلی اثر در یک دوره صد ساله پیرسازی به خوبی در برابر عوامل آسیب رسان مختلف شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی حفاظت می شود.افزودن قابلیت های بیشتر و ارتقا ی کیفیت فعلی این سیستم در دستور کار این گروه تحقیقاتی قرار دارد.

این تحقیقات حاصل همکاری مریم افشارپور- عضو هیات علمی پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران و محمد حدادی- دانشجوی دکترای مرمت آثار دانشگاه هنر اصفهان است که نتایج آن در مجله Journal of Cultural Heritage (جلد 15، شماره 5، سال 2014، صفحات 569 تا 574) به چاپ رسیده است.