در کشورهایی که منابع الهی بخصوص در زمینه های طبیعی مثل نفت، جنگل، معادن و آب زیاد است، فرایند ایجاد زنجیره ارزش «افزوده» کمتر دیده می شود و افزون بر آن هزینه تولید ناچیزی هم به مواد طبیعی تحمیل می شود.

تنبلی اقتصاد از درآمد خام فروشی

 این منابع بیشتر به صورت خام فروشی یا بدون ایجاد فرایند ارزشی فروخته می شود. معمولاً مواد خام درآمد سهل الوصولی دارد، در حالی که می تواند خیلی از منافع آینده را که به علت انجام زنجیره تولید است، ایجاد کند. منابع طبیعی بخصوص در صنایع پایین دستی می تواند فرصتهای شغلی ایجاد کند که با خام فروشی از بین می رود. درخام فروشی فرصتهای سرمایه ای و توسعه ای نیز از بین می‌رود و افزون بر اینها فرصتهای تأمین زیر ساختها برای یک ماده خام تا جایی که زنجیره اش اجازه می دهد که تبدیل به محصول قابل استفاده بشود، فراهم نمی شود. شاید یکی از دلایلی عمده ای که سبب شده ما کمتر به فناوری اصلی مسلط بشویم، همین بی توجهی به صنایع پایین دستی مواد خامی است که به وفور در کشور ما یافت می شود. بنابراین اغلب دو رویکرد در خام فروشی اتفاق می افتد : یکی،  تأثیر منفی بر حوزه اجتماعی و اشتغال دارد و دوم،   تأثیر منفی در حجم ارزشی که می توانیم از محل آن برای افزایش تولید ناخالص ملی کشورمان ایجاد کنیم. تأکید سیاستهای کلی چشم انداز 20 ساله ، سیاستهای اقتصاد مقاومتی، نگاه به برنامه های توسعه همه و همه کلید واژه توجه به تولید تا مراحلی است که بتواند برای ما ارزش ایجاد کند و این مورد تأکید است. اما در عمل متأسفانه این رویکرد کمتر مشاهده می‌شود؛ یعنی اکنون در معادن سنگ کشورمان، سنگها به صورت خام به کشورهای همسایه فروخته می شود و پس از تبدیل به محصول نهایی در آن کشور، تبدیل به ارزش افزوده بیشتر و بعد تبدیل به پول می شود. این معضل در مورد محصولات انرژی ما مثل نفت و گاز و میعانات گازی و نیز تولیدات جنگلی و چوب هم اتفاق می افتد. حتی صادرات دام زنده نیز نوعی خام فروشی است. در فروش دام زنده نیز بدون اینکه روی آن اشتغالزایی بشود و قصاب، صنعت چرم، روده پاک کنی و مشاغل دیگر فعال شود، دامها را به فروش می گذارند.

بنابراین باید بتوانیم فضایی ایجاد کنیم تا کسانی که وارد عرصه های صنایع پایین دستی می شوند، به قدری قدرت رقابتی بالایی پیدا کنند که نسبت به وارداتی که بی محابا بازارهای ما را تحت تأثیر خود قرار داده، سهم بری داشته باشند. امروزه بازارهای ما تحت تأثیر هجمه بزرگ کارتلهای بزرگ در حوزه برندهای مختلف چه کشورهای آسیایی و چه کشورهای اروپایی و حتی آفریقایی قرار گرفته است. اگر در حوزه خوراک مطالعه کنیم، می بینیم که کشورهای اروپایی، آمریکای جنوبی و آفریقا حضور پررنگی دارند. در حوزه تولید خودرو صنعتی، کشورهای اروپایی و شرق آسیا حضور جدی دارند. البته کشورهای شرق آسیا مثل چین هم دارند این فشارها را وارد می کنند و این نشان می دهد، ما برای اینکه بتوانیم بر افزایش زنجیره ارزش خودمان تمرکز کنیم، باید نگاه ما به حمایت از صنایع پایین دستی در محصولاتی باشد که پایه آن در کشور خودمان وجود دارد و بر آن تمرکز کنیم. بنابراین اگر برای تقویت صنایع پایین دستی منابع طبیعی سرمایه گذاری انجام نشود، به صورت جدی دچار مشکل می شویم.

برچسب‌ها

پخش زنده

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.