موضوعی که  از سال 1354 و پیش از انقلاب اسلامی، به عنوان دغدغه مسؤولان و قانونگذاران کشور مبنای تصمیمات خرد و کلان بوده  و پس از انقلاب نیز به صورت جدی از سال 1374 مطرح و در برنامه های توسعه ای کشور در قانونگذاری ها مدنظر قرار گرفته است.

بررسی ها نشان می دهد، مهمترین عامل آلودگی هوای تهران و کلانشهرها  وسایل نقلیه موتوری هستند؛ وسایلی که از موتور سیکلتهای بنزینی  گرفته تا هواپیماهایی که فراز و فرودشان به اندازه هزار ماشین فرسوده آلودگی ایجاد می کنند .

در این شرایط روزانه بیش از یک‌ هزار و ۱۹۲ تن مواد آلاینده در هوای تهران منتشر می‌شود و بیشترین آلاینده‌ها مربوط به اکسیدهای گوگرد با انتشار ۶۹۵ تُن  است که پس از آن به ترتیب اکسیدهای نیتروژن، منواکسید کربن و هیدروکربنهای سوخته نشده است.

 براین ارقام باید ۱۶ تن ذرات لاستیک و هفت تن آزبست لنت ترمزها را در سال اضافه کرد. همچنین اگرچه بیش از ۸۰۰ هزار واحد صنعتی مستقر در تهران سهم بزرگی در آلودگی این شهر دارند، اما 70 تا 75 درصد آلودگی هوای تهران ناشی از آلایندگی وسایل نقلیه موتوری است.

بی شک یکی از راهکارهای عمده مقابله با آلودگی هوا، کنترل و مدیریت سوخت مصرفی خودروها و نصب کنترل کننده بر روی وسایل نقلیه موتوری است؛ موضوعی که نهادهای متولی باید با دقت نظر بیشتری به آن توجه کنند.

امروزه در ایران دغدغه مسؤولان و رسانه ها بنزین یورو چهار است؛ بنزینی که در کشورهای اروپایی و آمریکایی با استاندارد بیشتری یعنی یورو پنج در حال پس دادن امتحان زیست محیطی است.

از طرف دیگر متأسفانه خودروسازها با حذف و یا تقلیل قطعات کنترل کننده آلودگی هوا، نه تنها به تعهدات زیست محیطی به درستی عمل نمی کنند، بلکه نظارت و بازرسی دقیقی هم بر رعایت مبانی زیست محیطی بر آنها  وجود ندارد.

نکته قابل تأمل اینکه میانگین طول عمر خودروها در اروپا  و آمریکا پنج سال است، اما در کشور ما خودروهای فرسوده با عمر پنج و 6 برابر استانداردهای جهانی به  فعالیت مشغول هستند، این درحالی است که مطابق قانون باید در سال 1391 تمامی خودروهای تولیدی با استاندارد یورو چهار تولید می شد که این تولیدات خودرویی الان با استاندارد یورو دو به مردم تحویل می شوند.

بر اساس بررسی های به عمل آمده از تصمیمات اتخاذ شده، با اقدامهای صورت گرفته می توان اعلام کرد که متأسفانه اجرا از قانون عقب مانده ومجریان نیز نتوانسته اند تصمیمات اتخاذ شده را به طور دقیق اجرایی کنند. البته اجرا نشدن مطلوب قوانین بیشتر به خاطر دلایل حاشیه ای صورت گرفته است، اما بی شک پایبند بودن به قوانین ابلاغی در مورد آلودگی هوا و تلاش همه جانبه برای اجرای بی کم و کاست این قوانین نقش بسیار حساس و کلیدی در این زمینه خواهد داشت، نقشی که  نباید صرفاً با شعارهای سیاسی و تبلیغاتی پیش برود؛ چراکه شعار سیاسی و تبلیغات پاسخگوی بحران آلودگی هوا نیست و تمامی نهادهای درگیر در امر آلودگی هوا باید نقش آفرینی بهتری داشته باشند.

در این زمینه سازمان استاندارد باید تمام توان خود را صرف استانداردسازی وسایط نقلیه موتوری و بنزین مصرفی آنها کند؛ از سویی دیگر وزارت نفت به عنوان تأمین کننده اصلی سوخت مصرفی خودروها، باید تلاش خود را صرف تولید سوخت باکیفیت تر کند و وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز لازم است با تمام توان در تولیدات خودرویی نظارت داشته باشد. از سویی دیگر تمام نهادهای متولی حتماً باید با دقت بیشتری به وظایف سازمانی خود در امر مقابله با آلودگی هوا گام بردارند تا موضوع آلودگی هوا بهتر مدیریت و شاهد روزهای پاک بیشتری در کشور باشیم.