پس از شهادت حسین‌بن علی (ع) در كربلا، حقیقت قیام و چیستی و چرایی آن را اهل بیت (ع) در قالب زیارتنامه‌های متعدد در مناسبتهای متفاوت تبیین نموده‌اند. متن این زیارتنامه‌ها، منبع بی‌نظیر و مرجع معتبر و اصلی برای شناخت ابعاد گوناگون انقلاب عاشورا و حماسه حسینی است. دقت در محتوای زیارتنامه‌های مأثوره حسینی و درنگ و تأمل در الفاظ و واژه‌ها و جملات زیارتنامه‌هایی كه از امامان برای زیارت سیدالشهدا(ع) صادر شده، راه كشف رازهای قیام امام حسین(ع) است.
«زیارت اربعین» كه در روز اربعین قرائت می‌گردد یكی از همین زیارتنامه‌های معتبر با ارزش و راهگشا و راهنماست. اربعین، روز زیارتی سیدالشهدا(ع) است و زیارت اربعین نشانه ایمان و تشیع است. امام صادق(ع) به صفوان جمال، زیارت اربعین در روز اربعین را آموزش دادند و صفوان جمال نیز متن زیارت اربعین را به درستی آموخت و برای عاشورائیان و پیروان اهل بیت(ع) نقل كرد. متن زیارت اربعین سند معتبر گویای فلسفه شهادت امام حسین(ع) است. در این زیارتنامه حقایق حماسه حسینی در ابعاد مختلف بیان شده است. اهداف قیام امام حسین(ع) بخش اصلی ماهیت نهضت حسینی را تشكیل می‌دهد. پرسش اساسی و مهم در ارتباط با نهضت حسینی مسأله هدف شناسی و علت و انگیزه قیام است. پرسش اصلی درباره حوادث عاشورای سال 61 هجری این است: چرا حسین‌بن‌علی (ع) قیام كرد و شهید شد؟
امام صادق(ع) در متن زیارت اربعین پاسخ این پرسش را داده‌اند. ایشان در قسمتی از زیارت اربعین درباره انگیزه و هدف امام حسین(ع) فرموده‌اند: فاَعذَرَ فی‌الدعاء و منح النّصح و بذل مُهجَتَهُ فیك لیستنقذ عبادَك مِن الجهاله و حیره الضلاله ( تهذیب الاحكام شیخ طوسی، ج6، ص 113 - مصباح المتهجّد شیخ طوسی، ص 788- بحارالانوار، ج101، ص 331) حسین بن‌علی در دعوت مردم جای عذر و بهانه‌ای برای هیچ كس باقی نگذاشت و بی‌دریغ خیرخواهی و نصیحت نمود و جان خود را در راه تو داد تا بندگانت را از جهالت و نادانی و سرگردانی و گمراهی برهاند.
دعوت به سوی خدا
حركت اباعبدا... الحسین(ع) برای دعوت مردم به راه خدا بود، خطابه‌ها و نوشته‌ها و هشدارهای امام حسین(ع) از آغاز قیام در مدینه تا مكه و كربلا، موجبات بیداری مسلمانان را فراهم ساخت. گفتار و رفتار سیدالشهدا(ع) به گونه‌ای بود كه جای هیچ عذر و بهانه‌ای را برای دعوت به سوی خدا و جهاد در راه خدا باقی نگذاشت. «كلام» و سرانجام شهادت امام حسین(ع) حجت را بر پیروان رسول خدا(ص) تمام كرد. امام با« سخن» و «خون» جهانیان را به راه خدا و صراط مستقیم دعوت كرد و عذرها از بین رفت و تكلیف روشن شد.
خیرخواهی و نصیحت كامل
سیدالشهدا(ع) با گفتار و رفتار، بالاترین خیرخواه و ناصح بشر بود. امام صادق (ع) در تبیین فلسفه كار اباعبدا...الحسین (ع) فرموده‌اند: مَنَحَ النُّصْحَ، او بی‌دریغ و منت خیرخواهی نمود. در واقع نصیحت را به مردم داد و خیرخواهی را بخشید. آری امام حسین (ع) با زبان و خون خیرخواهی نمود. راغب اصفهانی درباره نصیحت نوشته است: النُّصح تحرّی فِعل او قول فیه صلاح صاحبه (المفردات، ماده نصح، ص 494). نُصح خواستن و انجام دادن كار یا سخنی است كه صلاح صاحبش در آن است. امام حسین(ع) با قول و فعل و كلام و خون بی‌چشمداشت و صادقانه و با اخلاص آنچه را صلاح انسانها در آن است نشان داد و در درجه عالی خیرخواهی بشر قرار گرفت. پیام خون پایدارترین پیامهاست، امام حسین(ع) با خون خود راه خدا را آشكار ساخت و طریق خیر و صلاح را به بشریت نشان داد.
رهایی از جهالت و ضلالت
نیم قرن پس از رحلت پیامبر خدا(ص) جهالت و ضلالت جهان اسلام را فرا گرفت. غفلت و فراموشی و تحریف و انحراف و تبلیغات ناروا و پیروی هوای نفس و وسوسه‌های شیطانی و دنیاگرایی و رفاه‌طلبی و تنبلی و بی‌حالی، مسلمانان را در نادانی و سرگردانی قرار داد. فلسفه جانفشانی ابا عبدا... الحسین(ع) نجات بندگان خدا از جهالت و ضلالت بوده است. بنابراین معرفت و آگاهی بشر آن‌قدر ارزش دارد كه فرزند پیامبر خدا در راه آن شهید می‌شود. «استنقاذ» به معنای رهاندن و نجات دادن و به سلامتی رساندن است. به بیان امام صادق(ع) خون سیدالشهدا(ع) برای آگاه‌سازی بشر و رهایی از نادانی و نجات از گمراهی بر زمین ریخت. آری كلام و خون امام حسین(ع) مسلمانان را از جهالت و ضلالت رهانید. خون سیدالشهدا(ع) بصیرت‌آفرین بود و پیروان رسول‌ا...(ص) را آگاه كرد و بیدار ساخت. درنگ در رفتار و گفتار سیدالشهدا(ع) تا روز قیامت عامل بیداری و آزادی و آزادگی و رستگاری و سعادت است. آموزههای انقلاب عاشورا جامع و جهانی و جاویدان است. عوامل رهایی از ظلم و جهل و فساد و راه نجات از شر طاغوتها و پادشاهان تبهكار، در گفتار و رفتار امام حسین(ع) نهفته است. «زیارت اربعین» گنجینه بزرگی است كه باید عاشورا پژوهان و تحلیلگران انقلاب عاشورا به آن روی آورند و درسها و پیامهای آن را بیابند و آن را پایه و زیربنا و اصول نوشتار خویش قرار دهند. زیارت اربعین بیانگر ابعاد گوناگون معارف عاشورا برای اهل تقوا و اهل ایمان و عمل است. انقلاب عاشورا و پدیده بزرگ الهی در سرزمین كربلا برای همیشه، خورشید روشنایی‌بخش منتظران ظهور قائم آل محمد (عج) است. بصیرتی كه با كلام و خون سیدالشهدا(ع) تاكنون پدید آمده است و در آینده پدیدار خواهد شد که در متن زیارت اربعین پیش‌بینی گردید.
نظر شما