بر اساس مصوبه مجلس، از این پس تغییر کاربری اراضی نامرغوب کشاورزی به واحدهای صنعتی و معدنی مجاز خواهد بود.

 این مصوبه شاید به زعم خیلی از مردم کمی عجیب باشد، زیرا به زعم آنها تا کنون که تغییر کاربری اراضی کشاورزی منع قانونی داشت، زمینهای کشاورزی مرغوب در شمال کشور و ییلاقات دیگر نواحی به زمینهای جادویی که از آنها ویلاهای لوکس و گران قیمت می رویید، بدل می شد. حالا اما با این مجوز که دستاویز لازم برای سوء استفاده از قانون و بلعیدن زمینهای نیمه جان کشاورزی به کارخانه و دیگر واحدهای صنعتی را دارد، باید منتظر شرایط وخیم‌تر بود.

مدافعان این طرح، قانونمند شدن این موضوع را گامی بلند در راستای جلوگیری و حتی کاهش رشد لجام گسیخته تغییر کاربری اراضی کشاورزی در کشور می دانند. بنابراین بر همین اساس است که می بینیم پیش از نمایندگان مجلس و بویژه اعضای کمیسیون کشاورزی، این کارشناسان و نخبگان بخش کشاورزی هستند که بر تصویب تغییر کاربری اراضی کشاورزی درجه 4 به بالا در صورت ضرورت تاکید دارند.

 نظر موافقان

اگر تغییر کاربری اراضی کشاورزی یک درصد به ضرر بخش کشاورزی و محیط زیست بود، تصویب نمی شد.

این مطلب را دکتر سید راضی نوری، عضو کمیسیون آب، کشاورزی و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی می گوید و می افزاید: این مصوبه مجلس مشروط است. در واقع مجلس شورای اسلامی تغییر کاربری اراضی کشاورزی دیم درجه 4 و بالاتر به واحدهای صنعتی و معدنی را با رعایت ضوابط محیط زیستی بلامانع دانست.

وی در همین زمینه با اشاره به اینکه نمایندگان مردم در مجلس، با 150 رأی موافق، 17 رأی مخالف و 12 رأی ممتنع لایحه یک فوریتی رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور را مصوب کردند، می افزاید: در ماده الحاقی 19 این مصوبه آمده است که مرجع صدور مجوز تغییر کاربری اراضی کشاورزی موظف است برای احداث یا توسعه واحدهای صنعتی و معدنی دارای مجوز از مرجع ذی صلاح حداکثر در مدت یک سال از تاریخ تکمیل مدارک اعلام نظر نماید و در صورت پاسخ نگرفتن در مهلت مقرر، احداث یا توسعه این واحدها در اراضی دیم درجه 4 و بالاتر که امکان تبدیل آن به کشت آبی نباشد،‌ با رعایت ضوابط محیط زیست‌محیطی و پس از تأیید وزارت جهاد کشاورزی و پرداخت عوارض قانونی بلامانع است.

نماینده مردم شوش در تشریح این مصوبه می افزاید: همچنین ادامه فعالیت واحدهای تولیدی موجود و دارای مجوز از مراجع قانونی ذی‌ربط در حریم شهرها و کلانشهرها و محدوده روستاها در صورتی‌که به تشخیص سازمان حفاظت محیط زیست آلاینده نباشد، بلامانع است.

 نوری با تأکید بر اینکه مردم مطمئن باشند که این مصوبه حتی در حد یک درصد به ضرر بخشهای کشاورزی و محیط زیست نیست، تصریح می کند: اگر به جز  این بود، نمایندگان مجلس شورای اسلامی به آن رأی نمی دادند. در واقع این تغییر کاربری در اراضی ای صورت می گیرد که بایر باشند و هیچ راهی برای رساندن آب به آنها نباشد.

علی لاریجانی اظهار داشت: منتظر نظر شورای نگهبان در این مورد هستیم که این ماده واحده مراعات می‌شود.

  جای نگرانی نیست

در اینکه این مصوبه در ظاهر مشکلی ایجاد نمی کند، در آن حرفی نیست، اما بحث در اجرای آن است. جایی که تجربه ثابت می‌کند معمولاً قوانین و مصوبات مجلس شورای اسلامی و دولت به درستی پیاده نمی شوند و از این رو خسارتهای جبران ناپذیری به محیط زیست کشور وارد می کنند.

دکتر نوری می گوید: در اجرای این مصوبه پیش بینی های لازم زیست محیطی شده است، بنابراین از این لحاظ جای نگرانی نیست. ضمن اینکه کارشناسان و نخبگان کشاورزی هم برای این طرح کار کرده اند. حتی امور اراضی وزارت جهاد کشاورزی بر تصویب آن اصرار داشت. در واقع کمیسیون کشاورزی مجلس در ابتدا چندان موافق تغییر کاربری اراضی کشاورزی دیم و درجه 4 به بالا به واحدهای تولید و صنعتی نبوده است، اما پس از استماع استدلالهایی که کارشناسان و نخبگان این حوزه ارایه کردند، با آن موافقت کرده اند.

  تغییر با ضابطه اراضی کشاورزی بهتر است

دبیرکل خانه کشاورز نیز با مثبت ارزیابی کردن این مصوبه می گوید: اگر به صورت قانونی راهی برای تغییر کاربری اراضی وجود نداشته باشد، این کار به طور غیرمجاز انجام می شود، همچنان که تاکنون این اتفاق افتاده است. در واقع تغییر غیرمجاز اراضی کشاورزی، این بخش را با عمل انجام شده روبه رو می کند، پس چه بهتر که این کار به صورت قانونی انجام شود.

 دکتر عیسی کلانتری با تأکید بر اینکه به عنوان یک کارشناس بخش کشاورزی مخالفتی با تغییر کاربری اراضی کشاورزی دیم درجه 4 ندارد، می افزاید: البته به این شرط که بر اساس ضوابط صورت گیرد و هیچ مشکلی از لحاظ زیست محیطی ایجاد
 نکند.

وزیر اسبق جهاد کشاورزی با تأکید بر اینکه تغییر اراضی کشاورزی در جایی که ضرورت دارد باید انجام شود، می افزاید: در واقع همان طور که یک شهروند حق دارد زمین خود را تجاری و مسکونی کند و این گونه بر ارزش ملکش بسیار افزوده می شود، کسی هم که در خارج از شهر زندگی می کند و به رغم داشتن زمین محتاج یک لقمه نان است، در جایی که ضرورت دارد تا زمینش را تغییر کاربری بدهد، باید این کار بشود، اما در جایی که ضرورت ندارد، باید جلویش گرفته شود.

وی می گوید: در مجموع اگر راه قانونی باز باشد و این اقدام بر اساس ضوابطی صورت بگیرد، بهتر است تا بی ضابطه بروند به جای یک متر هزار متر تغییر کاربری بدهند.

 نظر یک مخالف

البته  تغییر کاربری اراضی کشاورزی دیم و درجه 4 به بالا منتقدانی هم دارد .

نماینده مردم زنجان در جلسه علنی  مجلس بشدت نسبت به این موضوع انتقاد  می‌کند و می‌گوید: اگر پرونده‌های قضایی زمین‌خواری در کشور را پیگیری کنیم، خواهیم دید که منشأ آن تغییر کاربری است. نگاه کنید به اراضی شمال کشور و ببینید چه بر سر آن زمینها آورده‌اند.

محسن علیمردانی با بیان اینکه  طبیعت به اندازه کافی نابود شده و زبان دفاع ندارد تا از خود دفاع کند، می‌افزاید: در شرایط کنونی تصرفات اراضی ملی و منابع طبیعی به دلیل نبود نظارت  و برخورد قاطع دستگاه‌های متولی تبدیل به عرف شده و هر روز حجم زمین‌خواری بیشتر می‌شود، همچنین اتفاقاتی در کوه‌های اطراف تهران می‌افتد که همه مربوط به تغییر کاربری اراضی هستند.   

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه  ما برای ایجاد شهرکهای صنعتی هزینه‌های زیادی صرف کرده‌ایم و باید صنایع کوچک و متوسط در این شهرکها مستقر شوند،  تصریح می‌کند: نمی‌شود به بهانه حمایت از تولید در هر جایی به آنها زمین اختصاص دهیم.  

وی تأکید می‌کند: سالانه کاربری10هزار هکتار زمین کشاورزی تغییر می‌کند، از این رو ما هشدار می‌دهیم در دهه های آینده در اطراف تهران و بسیاری از استانها، زمینی برای کشاورزان وجود نخواهد داشت.