در این راستا اقتصاد هر کشوری به اهرمهای گوناگونی برای ادامه حیات نیاز دارد که یکی از این اهرمها، ترانزیت کالاست، به شرطی که این کشور در منطقه‌ای استراتژیک واقع شده و از امکانات و تجهیزات مناسبی هم برخوردار باشد تا کشورهای دیگر برای عبور کالا به مرزهای آن نیاز داشته باشند. ایران یکی از کشورهایی است که می‌تواند درآمد بسیار مناسبی از ترانزیت کسب کند . با نگاهی به سابقه راه‌اندازی فرودگاه بین المللی امام خمینی(ره) متوجه می‌شویم که بسیاری از هواپیماها باید از آسمان ایران عبور کنند و به همین دلیل این فرودگاه و برخی فرودگاه‌های دیگر می‌توانند جایگاه خوبی برای فرود هواپیماها به منظور سوخت گیری و بازدیدهای اولیه و استراحت مسافران باشند. به همین دلیل در برنامه ریزی اولیه فرودگاه امام خمینی(ره) امکانات بسیاری از جمله هتل، امکانات تفریحی، مراکز خرید، صنایع دستی و بسیاری موارد دیگر تعریف شده بود که متأسفانه هنوز راه‌اندازی نشده است. بخش دیگر ترانزیت شامل دریاست که ایران به دلیل در اختیار داشتن تنگه هرمز و مرزهای آبی دریای عمان و خلیج فارس و همچنین بنادر مهمی که دارد، می‌تواند از این ظرفیت استفاده کند، اما این ظرفیت نیز نادیده گرفته شده است، به طوری که حتی امکان پهلو گرفتن کشتی ها در بنادری همچون خرمشهر مهیا نیست و کشتی ها بناچار در بنادر چابهار پهلو می‌گیرند که این مسأله هم به اقتصاد بندر بزرگ خرمشهر آسیب زده و هم هزینه مضاعفی را بر بخش حمل و نقل کشورمان تحمیل می‌کند. در زمینه ریلی هم امروزه استفاده لازم از راه آهن به عمل نمی آید؛ زیرا توسعه خطوط راه آهن به اندازه‌ای نیست که حتی پاسخگوی نیاز داخلی باشد؛ بنابراین برای آنکه بتوانیم ترانزیت کالا و مسافر از شرق به غرب و جنوب به شمال داشته باشیم، لازم است خطوط راه آهن در هر دو مسیر تعریف شود و البته این مسیرها لازم است دو خطه و سریع السیر باشد. امروزه راه آهن ایران به دلیل واگنهای قدیمی و فناوری تاریخ مصرف گذشته با استانداردهای جهانی فاصله زیادی دارد. از سوی دیگر هنوز بسیاری از مراکز استانهای کشور به سیستم راه آهن وصل نیست و همین امر سبب شده فشار زیادی به بخش حمل ونقل جاده‌ای وارد شود. اما نکته مهمتر بخش حمل ونقل جاده‌ای است؛ زیرا عبور کالا از مرزهای زمینی به دلیل مرزهای آبی شمالی و جنوبی به شدت مورد نیاز کشورهای جهان و البته کشورهای همسایه است، اما مسایلی وجود دارد که مانع استفاده از این ظرفیت می‌شود. اول اینکه قیمت سوخت در کشورمان نسبت به کشورهای همسایه بسیار پایین است و این مسأله سبب شده تا قاچاق سوخت از سوی کامیونهای خارجی اتفاق بیفتد. از سوی دیگر کامیونهای ایرانی نیز با نصب باکهای اضافی، سوخت بیشتری از کشورمان ذخیره می‌کنند تا مجبور نباشند از سوخت گران کشورهای همسایه استفاده کنند و همین امر سبب شده تا کشورهای همسایه مانع عبور کامیونهای با سوخت بیشتر شوند. بحث بعدی کیفیت خدمات گمرکی است که سبب شده تا کامیونها و حتی اتوبوسها مدتها در مرز برای انجام امور گمرکی معطل شوند. مسأله بعدی اینکه در برخی مسیرها جاده‌های ترانزیتی مناسبی نداریم و همین امر سبب شده تا شاهد تصادفات و راه بندانهای بین شهری به واسطه رفت و آمد کامیونهای ترانزیتی باشیم. به هر حال ترانزیت یکی از بهترین زمینه‌های درآمدی کشور است که باید به آن توجه بیشتری داشت و با سرمایه‌گذاری و حمایت بیشتر امکان رونق هر چه بیشتر آن را فراهم آورد.
* عضو کمیسیون اقتصادی مجلس
نظر شما