مقوله‌ای که در شکل‌گیری مرحله نوینی از تصمیم سازی و برنامه‌ریزی مدیران و متولیان نظام راهبردی کشور، نقشی کلیدی ایفا خواهد کرد. اما از آنجا که روند مقاوم سازی فرهنگی بدون بهره گیری از منابع دینی و معرفتی بخصوص قرآن کریم، ابتر و بی‌اثر است باید پرسید چگونه می‌توان با گسترش «جامعه قرآنی» به غنای فرهنگی دست یافت؟
خانواده؛ خاستگاه معنویت
زیربنای آموزش و تربیت، از خانواده آغاز می‌شود. «حسینی» مادر یکی از خانواده‌های قرآنی کشور با تأکید بر این مسأله می‌گوید: در زندگی ما پایبندی به آموزه‌های قرآنی محوریت دارد و سعی کرده‌ایم اخلاق اعضای خانواده بخصوص فرزندانم قرآنی باشد، به گونه‌ای که اطرافیان معتقدند این بچه‌ها اخلاقمدار و مهربان هستند. به باور من آموزه‌های قرآنی پشتوانه تربیت سالم فرزندان است و خدا را شکر می‌کنم که این مسیر را پیش‌روی خانواده‌ام گذاشت. به همین دلیل، من نسبت به آینده آنها و در مواجهه با مشکلات و آسیبها احساس امنیت بیشتری دارم.
کار‌شناس ارشد علوم قرآنی نیز معتقد است: بی‌تردید بهره گیری از معنویت در غنای ذاتی افراد مؤثر است، اما چگونگی فراگیری و فضای آن نیز اهمیت دارد. چنانکه برای تقویت جامعه قرآنی باید ابتدا انسانهای قرآنی بپرورانیم که اینها حاصل خانواده‌های قرآنی است. خانواده قرآنی نیز ثمره جامعه‌ای است که معرفت و معنویت را یک ارزش به شمار می‌آورد و بسترهای بروز و ظهور آن را فراهم می‌کند.
«راحله کبیری» می‌افزاید: خانواده‌ای بسترساز فعالیت قرآنی خواهد بود که معنویت در تمام شؤون آن جاری باشد و در آن به ادبیات مؤثر بر فرزندان توجه شود. از این رو باید از ابزارهای نوین آموزشی و ارتباطی بهره برد. البته زیربنای آموزش این مفاهیم، وجود بنیه قوی دینی در والدین است.
جوانه‌های بوستان معنویت
چندی پیش شاهد برگزاری سی و سومین دوره مسابقات قرآنی دانش آموزی کشور در مشهد بودیم. «امیدرضا رحیمی» از برگزیدگان این دوره از رقابتها در رشته حفظ، درباره آثار معنوی این آموزشها می‌گوید: به نظرم قرآن مایه آرامش انسان است و می تواند مسیر زندگی را هموار کند و این برای من اثبات شده، چنانکه از برکات آموزش قرآن افزون بر همنشینی با بزرگان؛ سفر به اماکن دینی مانند مشهد بوده است که شاید اگر در این وادی وارد نمی‌شدم، این توفیق کمتر نصیبم می‌شد.
این حافظ روشندل قرآن با اشاره به اینکه نخستین مشوق من خانواده‌ام بودند، می‌افزاید: به باور من هر فردی در هر زمینه‌ای به موفقیت می‌رسد، خانواده نقش مهمی در موفقیتش داشته‌اند. در مورد من نیز چنین است و دیگر اعضای خانواده نیز بی‌بهره از انس به قرآن نیستند و برادرم هم حافظ قرآن است.
روزی یک صفحه قرآن بخوانید
رحیمی، به جوانانی که مایلند در این مسیر پا بگذارند توصیه می‌کند: برای آموزش قرآن ابتدا هر روز حتی اگر شده یک صفحه بخوانید. البته به نظرم افراد، با مطالعه معنای فارسی آیات می‌توانند رغبت خود را به آموزش صد چندان کنند.
«سیدطاها حسینی» دیگر دانش آموز برگزیده در رشته قرائت قرآن نیز از برکات این تعالیم در زندگی خود می‌گوید: ثبات شخصیت و یافتن هویت از برکات زندگی با قرآن است. تجربه خودم این بوده که با این آموزشها توانستم جایگاه و نقش مثبتی بین مردم داشته باشم و با افتخار در جامعه ظاهر شوم.
سیدطاها که ساکن روستای قرآنی چارک در بوشهر است، ادامه می‌دهد: وجود محیط قرآنی بر تعلق خاطر به آموزه‌های دینی مؤثر است، اما گاه دیده می‌شود خانواده‌ای مقید به اصول معرفتی هستند، ولی در جامعه این پایبندی دیده نمی‌شود. همین مسأله فعالیت در این عرصه را بخصوص در بین جوانان با مشکل روبه رو می‌کند و اثربخشی را کاهش می‌دهد.
تقویت آموزش زیربنایی
از شگفتی‌های روزگار است که با وجود رونق تکنیکهای نوین، اقبال به معنویات نیز رشد چشمگیری یافته، به طوری که شاهد حضور جنبشهای نوین معنوی با گرایشها و نگرشهای گوناگون هستیم. ما چگونه می‌توانیم در این عرصه با یاری گرفتن از مفاهیم غنی دینی خود در این روند اثرگذار باشیم؟
«سیدمجتبی سادات فاطمی» از استادان بنام آموزش قرآن کریم کشور به خبرنگار ما می‌گوید: بیش از ۴۰ سال است به لطف خانواده قرآنی خود از محضر قرآن بهره‌مند شده‌ام. طی 25 سال گذشته نیز به طور تخصصی به آموزش قرآن به جوانان پرداختم که بیش از ۱۲ نفر آنها صاحب نام در رقابتهای جهانی هستند.
وی می‌افزاید: اثرگذاری مفاهیم قرآنی در نونهالان آشکار است. از این رو حضرت علی (ع) بر آموزش در این سنین تأکید دارند و از آموزش در کودکی به «نقش بر سنگ» یاد می‌کنند. از این رو معتقدم باید این آموزشها را از سنین خردسالی با تقویت مهدهای قرآنی آغاز کرد. همچنین با تأکید بر معنویات در نظام آموزشی می‌توان مانع بروز آسیبها و ضعفها در جامعه شد که به باور من راهکار اصولی آن تکیه بر آموزه‌های دینی و بخصوص قرآنی است.
عصر تخصص‌گرایی
بی‌تردید پس از پیروزی انقلاب اسلامی تلاش برای گسترش فرهنگ قرآنی فزونی گرفت، اما ثمره این تلاشها در جامعه تا چه حد نمود داشته است؟
استاد سادات فاطمی در پاسخ می‌گوید: اگر امروز در نشستهای قرآنی شاهد حضور کودکان و جوانانی هستیم که توان و دانش قابل توجهی دارند، دستاورد همین تلاشهای پس از انقلاب اسلامی است، چنانکه می‌توان نسبت به اثربخشی این فعالیتها نیز خوشبین بود، اما همچنان ضعفهایی در این عرصه وجود دارد که می‌توان با برنامه ریزی، این تاثیرگذاری‌ها را افزایش داد. البته گاه مشاهده می‌شود برخی نقل قولها و گزارشهایی که در زمینه فعالیتهای قرآنی مطرح می‌شود کار‌شناسی و تخصصی نیست و از دانش افراد توانمند بهره‌مند نشده‌اند.
کبیری، کار‌شناس ارشد علوم قرآنی نیز می‌گوید: به طور قطع فعالیتهای قرآنی از عرصه‌های پر افتخار جامعه ماست، اگرچه هنوز با ضعفهایی روبه روست. از مهمترین مسایل در این زمینه می‌توان به کمبود اعتبارات اشاره کرد. مساله دیگر وجود نهاد‌ها و مؤسسات دولتی و خصوصی گوناگون در این زمینه است که به نظر می‌رسد فعالیت برخی از آنها بدون مجوز است و نظارتی بر آنها نیست.
نظر شما