اعتياد يك بيماري مزمن و عودكننده جسمي، رواني، اجتماعي و فرهنگي است كه ريشه در تاريخ دارد. استفاده از مواد مخدر شبه مورفيني، ابتدا براي مصارف درماني و پزشكي و ضد دردي چندين هزار سال پيش در يونان، مصر باستان، چين و ايران آغاز شد و به دنبال آن جنبه اعتياد و عادت به خود گرفت و با افزايش مصرف و ايجاد وابستگي شديد، كنار گذاشتن آن براحتي ميسر نبود.
وسوسه‌هاي شديد ناشي از نياز به مصرف دوباره، سبب عودهاي مكرر مي‌شود و ساير عوامل رواني و اجتماعي و دسترسي به مواد بر اين بازگشت مجدد به مواد دامن مي‌زند. متأسفانه در دهه اخير، تغيير الگوي مصرف در كشور و گرايش به سمت موادمخدر صنعتی، درمان بيماران را مشكل‌تر و عود مجدد را زيادتر كرده است. از ديگر سو، افغانستان به عنوان بزرگترين منبع توليد مواد مخدر در دنيا در مجاورت ايران دسترسي به مواد را به عنوان يكي از عوامل مهم گرايش به مصرف، بسيار آسان کرده است.
افزايش توليد مواد مخدر در افغانستان از 200 تن در سال ورود نيروهاي ناتو، به حدود هفت هزار تن در سال‌جاري عمق فاجعه را نشان مي‌دهد. جمهوري اسلامي ايران به عنوان تأثيرگذارترين كشور در مبارزه با مواد مخدر در جهان، جنگ بي امان، نفسگير و مجاهدانه خويش را با مواد مخدر آغاز كرده است. تقديم چند هزار شهيد و چند برابر آن جانباز، سند روشن تعهد نظام اسلامي به اين مبارزه مقدس است. با اين مبارزه قاطع و در كنار آن گسترش خدمات پيشگيري از اعتياد، درمان، كاهش آسيب و صيانت و حمايت‌هاي اجتماعي- با وجود دسترسي بسيار آسان به مواد- شاهد نتايج معناداري هستيم.
براساس آخرين نتايج طرح ارزيابي سوء‌مصرف مواد، هم اکنون 65/2درصد از جمعيت 15 تا 65 سال كشور وابسته به مواد هستند و بايد یادآور شويم مصرف مواد مخدر سنتي در كشور ما ريشه در تاريخ دارد و در عهد صفويه و دوران ستمشاهي جنبه همه‌گيري پيدا کرده بود، اما در كشورهاي همسايه مانند افغانستان كه بزرگترين توليدكننده مواد در دنياست و تا يك دهه پيش مشكل مصرف مواد نداشت و استفاده از مواد مخدر نيز در فرهنگ و سنت آن‌ها جايي نداشت، به علت بي برنامگي و عدم مهار و كنترل و بي توجهي به برنامه‌هاي پيشگيرانه به وضع بحراني رسيده و براساس آمار مستدل و مستند حدود سه ميليون نفر (يعني 10 درصد جمعيت این كشور) داراي سوء‌مصرف مواد هستند. ديگر كشور همسايه ما پاكستان نيز وضعيت مطلوب و بهتري ندارد.
از ديگر سو، مداخلات كاهش آسيب و توسعه مراكز DIC و تيم‌هاي گذري و توزيع لوازم كاهش آسيب، سبب شد روند گسترش ايدز و بيماري‌هاي بازپديد و نوپديد در گروه معتادان تزريقي، مهار و روند معكوس و نزولي پيدا کند. از نظر درمان نيز شبكه اي بسيار بزرگ با نزدیک به هفت هزار مركز در كشور، تمامي خدمات درماني اعم از سرپايي، بستري، اقامتي، كوتاه مدت و ميان مدت و همچنين مداخلات دارويي و غير دارويي را ارایه مي‌کتند.
اين شبكه درماني كه 88 درصد بار آن روي دوش بخش غير دولتي است، در نوع خود در دنيا بي نظير است.متأسفانه برخی دوستان و همكاران كه خود در اين زمينه صاحب منصب بوده و در حساس‌ترين ادارات تخصصي مشغول بوده‌اند چشم خويش را بر اين واقعیت بسته و تنها با فرافكني و سياه‌نمايي قصد دارند اين ادله روشن و نتايج درخشان را انكار کنند.
از اين بزرگواران می‌خواهم در اولين فرصت سري به كشورهاي همسايه و مجاور بزنند و از نزديك شاهد وضعيت اسفبار اعتياد و گسترش چند برابري آن تنها در ظرف زماني كمتر از يك دهه باشند و با كم‌انصافي و بي تقوايي، خدمات بزرگي را كه زماني خود در آن حوزه مشغول بوده‌اند، به سخره نگيرند. جاي بسي تعجب است كه ما تا خود بر مسنديم همه چيز را عالي مي‌پنداريم، اما به محض ترك مسند، همه چيز را به باد انتقاد می گیریم.
* سخنگوي ستاد مبارزه با مواد
نظر شما