گروهی مشغول ورزش هستند، اما بخش جالب ماجرا وجود مربی آن‌هاست. خانمی که سنش کمتر از ۵۰ سال نیست، اما با نشاط و مقتدر، فرمان‌های حرکت را می‌دهد. خجالت زده از شادابی او، ما هم چند قدمی پیاده می‌رویم و ورزش می‌کنیم!
کنار یکی از وسایل ورزشی، خانمی دیگر که کم سن و سال‌تر از مربی ورزش نیست با خوشحالی حرف می‌زند. از مو‌هایش که حاضر نیست رنگ تیره بزند تا مراقبت از نوه‌هایش... دوستم می‌گوید: اینو باید با مامان من مقایسه کنن! وقتی خونه‌اش می‌ریم کاملا حکومت نظامیه!
به سالمندان بها بدهیم
همیشه از جوان‌تر‌ها می‌خواهند حرمت سالمندان را رعایت کنند و این وظیفه‌ای موکد است، اما گاه سالمندان چندان روی خوشی به اطرافیان نشان نمی‌دهند.
«الهه» ۴۸ ساله می‌گوید: «خاله همسرم بانوی خوش مشربی است و همه از همراهی و همنشینی او لذت می‌برند و علاوه بر آن کمک موثری برای همه است، اما مادر من با وجودی که از وی جوان‌تر است به هیچ وجه رغبتی به معاشرت ندارد و ترجیح می‌دهد تنها باشد و به قول خودش حوصله ندارد دورش را شلوغ کند».
دکتر نرگس تبریزچی، عضو فرهنگستان علوم پزشکی با اشاره به اینکه مهم‌ترین مساله در سالمندی ضعف بنیه جسمی است به خبرنگار ما می‌گوید: دراین دوره فعالیت‌های ذهنی محدود می‌شود و فرد بیشتر مستعد بیماری‌های مزمن می‌شود که این‌گونه عوامل سبب کاهش توانایی و افسردگی فرد می‌شود. بدین ترتیب سالمند مانند دوران جوانی مستقل نبوده و به مساعدت دیگران متکی می‌شود. ازاین رو کوچک‌ترین واکنش اطرافیان را ناخوشایند می‌داند و به عنوان سربار بودن تلقی می‌کند و زودرنج می‌شود. پس جا دارد برای جلوگیری از این مساله با رفتار‌ها و عملکرد خود حس ارزشمند بودن را به آن‌ها القا و از تجارب و توانایی‌های آن‌ها استفاده کنیم. البته این انتظارات باید هماهنگ با توانایی آن‌ها باشد، طوری که به زحمت نیفتند و تحمیل و تکلف وجود نداشته باشد.
سالمندان؛ سرمایه‌های معنوی
دکتر نرگس رخشانی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید: از اهداف حوزه سلامت در جامعه، کاهش مرگومیر‌ها و افزایش طول عمر و افزایش امید به زندگی است. این امر طی سال‌های گذشته به عنوان شاخص توسعه سلامت در جهان شناخته می‌شد، اما در سال‌های اخیر این نگاه نیز دگرگون شده و شاخص سلامت، افزایش طول عمر نیست، بلکه سالمندی سالم است. در واقع براساس این شاخصه تنها به سلامت جسمی فرد سالمند تأکید نمی‌شود و این افراد براساس سلامت از جوانب گوناگون مانند سلامت عاطفی، روانی، اجتماعی ومعنوی سنجیده می‌شوند. درکشور ما به طور میانگین افراد از۵۵ سالگی به بیماری‌هایی مانند فشارخون، دیابت و آرتروز مبتلا می‌شوند، البته این فرسودگی تنها به زمینه سلامت جسمی خلاصه نمی‌شود، بنابراین باید شرایطی را برای رسیدن به سالمندی سالم برنامه‌ریزی کنیم، زیرا سالمندان سرمایه‌های معنوی کشور هستند.
روزهای پربار بازنشستگی
تبریزچی، دکترای پزشکی اجتماعی می‌گوید: از آنجا که سالمندی دورانی اجتناب‌ناپذیر است، افراد باید خود را برای مواجهه با آن آماده کنند و در این زمینه به تقویت روابط اجتماعی خود بپردازند. البته گسترش روابط را می‌توان از جمع خانوادگی با شرکت در برنامه‌های مختلف و آموزش مهارت‌های زندگی فراگرفت، زیرا در سنین جوانی و فعالیت‌های گوناگون انگیزه‌ای برای همراهی ومعاشرت با دیگران چندان حس نمی‌شود، اما در سالمندی و با کاهش توانایی‌های جسمی دیگر فرد به تنهایی قادر به انجام امور خود و تأمین نیاز‌هایش نیست و نیازمند مشارکت وحمایت دیگران خواهد بود.
رخشانی، عضو پیوسته فرهنگستان علوم پزشکی نیز می‌گوید: به طور مسلم افراد با افزایش سن با یکسری تغییرات مواجه می‌شوند، برای نمونه بازنشستگی را تجربه می‌کنند. درحالی که شاهدیم برخی افراد با رسیدن به این مرحله دچار تغییرات خلقی چشمگیری می‌شوند. این‌ها افرادی هستند که فقط به دنبال کار بودند و برنامه‌ای برای خود نداشتند. درحالی که دوران بازنشستگی و سالمندی روزهای پرباری است که حق بهره‌مندی از آن را داریم، زیرا اغلب ما در سنین جوانی ومیانسالی که روزهای طلایی عمر ما به شمار می‌آید گرفتار مسؤولیت‌های مختلف و وظیفه نان آوری بودیم. این درحالی است که در تفکر بیشتر افراد زمانی که سن و سال بالا می‌رود باید جدی‌تر بود و حتی لباس‌های شاد و روشن نپوشید. درحالی که باید برای اصلاح چنین تصوراتی، تلاش کرد.
این متخصص بهداشت می‌افزاید: وقتی بر «خودمراقبتی» تاکید می‌شود منظور ما خود مراقبتی در زمینه‌های گوناگون مانند عرصه‌های اجتماعی، روانی، اقتصادی و حتی معنوی است که در جامعه ما بخش معنوی بیش از دیگر موارد مشهود است.
پیش به سوی سالمندی شاد
دکتر رخشانی تأکید می‌کند: خلق و خوی افراد با هم متفاوت است، چنانکه در افراد جوان نیز گروهی هستند که با نشاط هستند و عده‌ای دیگر منزوی و بد اخلاق و این تفاوت‌ها تنها در سالمندان نیست. اما با گذشت زمان وکسب تجربیات، رویه رفتاری سالمندان متفاوت از جوان‌تر‌ها به چشم می‌آید. چنانکه بر اساس شواهد سالمندان محافظه کار‌تر و محتاط هستند که رفتارهای نامطلوبی به شمار نمی‌آید. اما چنانچه سالمندان توان ارتباط و حفظ تعامل را داشته باشند، می‌توانند با نشاط و سرزندگی خود، همانند آهن ربا به جذب اطرافیان بپردازند و همبستگی‌های خانوادگی و اجتماعی را نیز افزایش دهند.
این استاد دانشگاه می‌گوید: در سالمندی که توان افراد کاسته می‌شود و آن‌ها بیش از گذشته به حمایت اطرافیان نیازمند هستند دراین شرایط چون تجربه وابستگی به دیگران را نداشتند تصور می‌کنند این وضعیت به معنای سربار و ناتوان بودن است. پس وقتی درآستانه سالمندی قرار داریم، باید با تغییر رویه رفتاری خود بیش از گذشته با دیگران تعامل داشته باشیم و درخود این باور را تقویت کنیم که «سالمندی» و نیاز به حمایت دیگران، نشانه ضعف نیست.
با این نگاه، این دوران دیگر روزگار افول به شمار نمی‌آید، بلکه می‌تواند فرصتی برای حضور مؤثر سالمندان برای تقویت روابط خانوادگی و اجتماعی باشد.
نظر شما