اربعین حسینی در حقیقت پاسداشت ارزش‌های دین و ولایت علوی است و عاشقان امام حسین(ع) که پای پیاده خودشان را به کربلا می‌رسانند، بار دیگر بر ولایتمداری و تجدید پیمان با ولایت علوی تأکید می‌کنند و این عهد هر سال و پرشور تکرار می‌شود.

امام حسن عسکری(ع) نشانه‌های مؤمن را چنین تبیین فرموده اند: نشانه‌های مؤمن و شیعه، پنج چیز است: اقامه  نمازِ پنجاه و یك ركعت، زیارت اربعین حسینی، انگشتر در دست راست كردن، سجده بر خاك و بلند گفتن بسم الله الرحمن الرحیم.

اما چرا زیارت اربعین علامت مؤمن است؟ پاسخ روشن است؛ زیرا مؤمن، همیشه به دنبال ولایت است و هرگز قدمی دورتر و یا جلوتر از ولی خدا بر نمی‌دارد، بلکه در امتداد مسیر نورانی امام معصوم(ع) حرکت می‌کند و این حقیقت زیبا مختص شیعیان است.

فقط شیعه است كه سجده  بر خاك دارد و نیز غیرشیعه است كه یا بسم الله الرحمن الرحیم را نمی‌گوید یا آهسته تلفظ می‌كند. همچنین شیعه است كه انگشتر به دست راست كردن و نیز زیارت اربعین حسینی را مستحب می‌داند.

مراد از زیارت اربعین، زیارت چهل مؤمن نیست؛ زیرا این مسأله اختصاص به شیعه ندارد و نیز «الف و لام» در كلمه  «الاربعین»، نشان می‌دهد مقصود امام عسكری (ع) اربعین معروف و معهود نزد مردم است.

اهمیت زیارت اربعین، تنها به این نیست كه از نشانه‌های ایمان است، بلكه طبق این روایت در ردیف نمازهای واجب و مستحب قرار گرفته است. برپایه  این روایت، همان گونه كه نماز ستون دین و شریعت است، زیارت اربعین و حادثه  كربلا نیز ستون ولایت برشمرده شده است.

به دیگر سخن، براساس فرموده  رسول خدا (ص) عصاره  رسالت نبوی (ص) قرآن و عترت است؛ «إنى تارك فیكم الثقلین... كتاب الله و... عترتى أهل بیتى» عصاره  كتاب الهی كه دین خداست، ستونی دارد كه نماز است و عصاره  عترت نیز ستونش زیارت اربعین است كه این دو ستون در روایت امام عسكری(ع) در كنار هم ذكر شده است.

زیارت اربعین نیز انسان را از جزع و فزع  برای دنیا باز می‌دارد، چنانکه هدف اساسی سالار شهیدان نیز تعلیم و تزكیه  مردم بوده است و در این راه، هم از طریق بیان و بنان اقدام كرد و هم از راه بذل خون جگر كه جمع میان این راه ها از ویژگی‌های ممتاز آن حضرت (ع) است.

رسالت رسول اكرم (ص) تعلیم كتاب و حكمت از یك سو و تزكیه  نفوس مردم از سوی دیگر بود تا هم جاهلان را عالم نماید و هم گمراهان را هدایت كند و در نتیجه، جهل علمی و جهالت عملی را از جامعه جدا سازد. همین دو هدف در متن زیارت اربعین سالار شهیدان (ع) تعبیه شد؛ چنانكه منشأ ددمنشی منكران رسالت و دشمنان نبوّت، حبّ دنیا و شیدایی زرق و برق آن بود و عامل مهمّ توحّش منكران ولایت و دشمنان امامت نیز همان غَطْرَسه  دنیا و دلباختگی به آن بود، كه در بخشی از زیارت اربعین به آن اشارت رفته است: «و تَغطْرَس و تَرَدّی فى هواه». امید که اربعین حسینی در تمام زندگی ما جاری و ساری باشد و تا قیامت از اقامه کنندگان زیارت اربعین باشیم.