دوران پیری و کوری!
براساس پژوهش‌ها، میزان ابتلا به افسردگی در دیگر رده‌های جمعیت 8 تا 15 درصد است که این رقم در سالمندان به 30 درصد می‌رسد. دکتر مهین السادات عظیمی، رئیس اداره سلامت سالمندان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، می‌گوید: شاخص امید به زندگی در زنان ایرانی 76 سال و در مردان 74 سال برآورد می‌شود. این درحالی است که براساس بررسی‌های انجام شده، ده سال از این زمان همراه با ناتوانی و معلولیت است.
وی می‌افزاید: بیماری‌های قلبی و عروقی و همچنین اختلالات روانی به ترتیب بیشترین عامل این مشکلات به حساب می‌آیند، با این تفاوت که بیماری‌های قلبی وعروقی بیشترین عامل مرگ و میر و اختلالات روانی بالاترین عامل معلولیت‌های سالمندان به حساب می‌آیند.
عظیمی با تأکید بر اینکه امروزه ارایه خدمات به سالمندان ناتوان در کشور با چالش‌های بسیار روبه‌روست در حالی که بسیاری از خانواده‌ها با این موضوع درگیر هستند، اضافه می‌کند: خدمات سلامت سالمندان در کشور همسو با بار هزینه‌ها و ناتوانی‌های این دوران باید توسعه یابد و توان مقابله با این چالش‌ها را داشته باشد.
یک لشگر سالمند
همه ما در حالی به مشکلات دوره سالمندی واقف هستیم که باید منتظر خیل عظیم سالمندان در آینده باشیم. اما جامعه تا چه حد خود را آماده این حضور پرهزینه کرده است؟ آیا سالمندان آینده مشکلاتی کمتر از امروز خواهند داشت؟
اکبر عزیزی، پژوهشگر حوزه سالمندی می‌گوید: به طور طبیعی دوره سالمندی مشکلاتی را در پی دارد؛ کاهش مشارکت‌های اجتماعی و مراوده‌ها، ابتلا به بیماری‌ها و ناتوانی‌ها و اختلالات روانی از مسایل اجتناب‌ناپذیر این دوران زندگی است. همچنین شرایطی در دوره سالمندی رخ می‌دهد که پیش از این نبوده است. همانند بازنشستگی که به دلایل وضعیت خاص خود نیازمند این است که فرد بازنشسته برای غلبه بر احساسات ناخوشایند خود در این مرحله، به بازتعریف هویت خود بپردازد. این در حالی است که نسلی که امروز سالمندان ما را تشکیل می‌دهند، با مسایل و چالش‌هایی که جوانان امروز ما با آن مواجه هستند، روبه‌رو نبودند.
روزهای پیری برای نسل جوان
براساس آمار رسمی، یک میلیون و ۳۰۰ هزار معتاد و مطابق آمارهای غیررسمی، دو میلیون و ۴۰۰ هزار معتاد داریم که تعداد آن‌ها طی سال‌های گذشته، افزایش هم داشته و رشد مواد مخدر صنعتی طی پنج سال از چهار به ۲۴ درصد رسیده است. همچنین براساس آخرین آمارها هرساعت 18 طلاق رخ می‌دهد و هر سه دقیقه یک خانواده از هم می‌پاشد.
عزیزی کارشناس ارشد پژوهشگری اجتماعی نیز با تأکید بر بروز آسیب‌ها در جامعه جوان امروز تأکید می‌کند: برای تأمین سلامت سالمندان آینده یا همین جوان‌های امروز، باید مداخله‌های بهنگام و مؤثری را انجام داد و چنانچه سلامت این گروه مورد غفلت قرار گیرد با توجه به روند پرشتاب سالمندی در جامعه تا چند دهه آینده با بحران مواجه خواهیم شد چرا که در حال حاضر با توجه به سیمای سالمندی در جامعه امروز، 10 درصد جمعیت را سالمندان تشکیل می‌دهند. بنا بر بررسی‌های انجام شده 10 درصد این افراد نیاز به حمایت و مدیریت زندگی خود دارند. این درشرایطی است که پیش بینی می‌شود، طی کمتر از سی سال شاهد رشد جمعیت سالمندان به بیش از 25 درصد باشیم. همچنین امروزه 6 تا هفت میلیون نفر از جمعیت ما را سالمندان بالای 65 سال تشکیل می‌دهند که تا سال 2050 میلادی این رقم به بالای 25 تا سی میلیون نفر خواهد رسید.
هزینه‌های مضاعفی که باید پیش‌بینی کرد
وی می‌افزاید: در دهه 50 و60 باروری در کشور رشد چشمگیری داشت چنانکه جمعیت جامعه را نیز دچار چالش کرد. مدارس چند نوبتی، ازدحام برای ورود به دانشگاه، موانع موجود بر سر کسب و کار این عده و حتی ازدواج آن‌ها همواره مسأله‌ساز است، چراکه در یک دوره طولانی سی ساله این جمعیت پر شمار به سالمندی می‌رسد و بنا بر شرایط این دوره، هزینه‌های مضاعفی را به جامعه تحمیل خواهد کرد. چنانکه پیش‌بینی می‌شود، نسبت افراد دارای 60 سال سن و بالاتر به 5/14 درصد در سال 1415 و به 22 درصد در سال 1425 شمسی برسد. گرچه چند سالی است که به سالمندان و مسایل آن‌ها اهمیت بیشتری داده می‌شود، چنانکه شاهد تشکیل شورای عالی سالمندی در کشور هستیم، اما شواهد نشان می‌دهد، به اهدافی که در اسناد این شورا در نظر گرفته شده، هنوز به طور جدی پرداخته نشده است.
سهم سالمندان از طرح تحول سلامت
چند سالی است که شاهد اجرای طرح تحول نظام سلامت در کشورهستیم. طرحی که اقشار مختلف امید بسیاری به نتایج آن بسته‌اند. اما آیا این طرح می‌تواند، گره‌گشای زندگی سالمندان آینده باشد؟
دکتر علی اسدی با تأکید برافزایش خشونت‌ها علیه سالمندان در سال‌های اخیر می‌گوید: غفلت و رهاشدگی از جلوه‌های این پدیده هستند. چنانکه خانواده‌ها به مسایل جسمی، درمان و کنترل بیماری‌های سالمندان توجه ویژه‌ای دارند، اما نسبت به مسائل روحی و روانی آن‌ها غفلت می‌کنند، به همین دلیل سالمند طرد شده و خود را اضافی می‌داند و دچار افسردگی می‌شود.
معاون دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت با اشاره به اینکه اجرای طرح تحول سلامت یک انقلاب بزرگ در نظام سلامت کشور به شمار می‌آید، به گزارشگر ما می‌گوید: با اجرای این طرح رویکرد سلامت‌نگر جایگزین رویکرد درد و بیمارنگر می‌شود که این رویه در تأمین درمان و پیشگیری از بیماری‌های جسمی و روانی افراد جامعه از جمله سالمندان مؤثر خواهد بود.
هزینه سنگین دوران سالمندی
این کارشناس ارشد سلامت روان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ادامه می‌دهد: گرچه به طور قطع نمی توان پیش‌بینی کرد، در آینده جمعیت سالمند با چه مشکلات مضاعف و خاصی مواجه خواهد شد، چراکه اختلال‌های روانی و آسیب‌هایی مانند اعتیاد پدیده‌هایی چند عاملی به شمار می‌آیند، اما اگر همین رویه توجه به سالمندی سالم ادامه پیدا کند، می‌توان به شرایط پیش رو خوشبین بود.
دکتر اسدی در حالی به اجرای این طرح در حوزه سالمندی خوشبین است که برخی کارشناسان در این باره تردید دارند و معتقدند، در سال‌های 1365 تا 1375 هزینه نگهداری یک سالمند نزدیک به 800 هزار تومان در سال بود، اما به دلیل مشکلات کنونی، این هزینه به 9 میلیون تومان در سال رسیده است. بنابراین نمی‌توان خیلی خوشبین بود، چرا که اجرای این طرح با این گستره، نیاز به بودجه‌های هنگفتی دارد تا ثمرات مطلوب خود را داشته باشد.
به همین دلیل باید از امروز به فکر فردای سالمندان آینده بود تا آن‌ها با چالش کمتری مواجه باشند.
نظر شما