کاملاً درست است، تقریباً شما با «هیچ» مواجه می‌شوید! جز چند سایت و وبلاگ که برنامه‌های انجمن‌های صنفی این گروه را معرفی می‌کند، دیگر هیچ نقشی از این فعالان حوزه گردشگری نمی‌بینید. این در حالی است که کشور ما موفق شده با کسب ۱۸ رأی، حق میزبانی کنوانسیون فدراسیون جهانی راهنمایان گردشگری را برای سال ۲۰۱۷ میلادی به دست آورد.

 توانمندی‌های انکارناپذیر
محسن مکرم، رئیس انجمن صنفی راهنمایان گردشگری خراسان رضوی می‌گوید: راهنمایان گردشگری به عنوان سفیران فرهنگی و محور صنعت گردشگری به حساب می‌آیند، چنانکه در تمام جهان همسو با اهمیت زیاد صنعت گردشگری، از جایگاه خاصی برخوردار هستند. در کشور ما نیز طی سال‌های اخیر با حمایت‌های سازمان میراث فرهنگی شاهد توجه بیشتر به این حرفه و جایگاه اصولی و منطقی آن هستیم که نیاز به حمایت‌های افزون‌تر مسؤولان حس می‌شود. وی با اشاره به اینکه مهم‌ترین محورهای فعالیت راهنمایان گردشگری ما در حوزه‌های گردشگری زیارتی، فرهنگی و سلامت است، می‌افزاید: کشور ما دارای جاذبه‌های بی‌شماری برای جلب گردشگر است. چنانکه تجربه ارتباط با گردشگران خارجی حکایت از آن دارد که یکی از بهترین سفر‌ها و بازدیدهای خود را از کشورما داشته‌اند. به این ترتیب از عوامل مؤثر درجلب گردشگر، بهره‌مندی از توانمندی راهنمایان تور است که با کسب دانش و مهارت‌های تخصصی به این توانمندی رسیده‌اند. در واقع شواهد حاکی از آن است که توانمندی و دانش فعالان این حوزه قابل توجه است، چنانکه درحال حاضر اعضای انجمن راهنمایان گردشگری خراسان رضوی به زبان‌های عربی و انگلیسی مسلط هستند و از آموزش‌های استاندارد برخوردارند.

 شغلی که نان‌آور نیست
منصوره محتشمی، یکی از راهنمایان گردشگری با تأیید توانمندی‌های راهنمایان گردشگری می‌گوید: فعالان در این حوزه از مهارت‌های کافی برخوردار هستند، اما بستر‌ها برای ارایه این دانش و تخصص فراهم نشده است، چنانکه با وجود قدمت این حرفه، مسؤولان و مردم از جایگاه حرفه‌ای آن مطلع نیستند.
آیین‌نامه فعالیت این گروه به سال ۱۳۵۴ می‌رسد، حال آنکه هنوز از دغدغه‌های شغلی راهنمایان گردشگری می توان به  امنیت شغلی و بیمه اشاره کرد. در حالی که چند سالی است وعده بیمه شدن این گروه را از سوی متولیان مختلف می‌شنویم، اما هنوز عملکرد مؤثری در این زمینه ندیده‌ایم. همچنین این گروه به لحاظ معیشتی و اقتصادی مشکلات جدی دارد، زیرا سازوکار مناسبی برای دستمزد‌ها وجود ندارد و دستمزد‌های حدود ۲۰۰ هزار تومان برای یک سفر، کفاف این شغل را نمی‌کند و نمی توان به عنوان یک فرصت شغلی به آن متکی بود. درحالی که در کشورهای گوناگون راهنمایان تور سالانه بیش از 30هزار دلار درآمد دارند.

 گام‌های نخست یک تشکل
نخستین انجمن صنفی راهنمایان گردشگری، هشت سال پیش شکل گرفت که به دنبال آن در سراسر کشور شاهد فعالیت این نهاد هستیم. براستی این امر در بهبود جایگاه این قشر تا چه حد می‌تواند مؤثر باشد؟
محتشمی در پاسخ می‌گوید: به هرحال وجود یک نهاد رسمی و قانونی نشانه روشنی از اهمیت بخشیدن به یک حرفه است. بنابراین وجود این نهاد را می‌توان به فال نیک گرفت.
مکرم نیز با اشاره به فعالیت‌های آموزشی و تخصصی این انجمن می‌گوید: انجمن صنفی راهنمایان گردشگری خراسان رضوی فعالیت خود را از سال ۱۳۹۱ به صورت رسمی با هدف انسجام بخشیدن و ارتقای سطح کیفی راهنمایان به فعالیت‌های راهنمایان گردشگری آغاز کرد.  وی با بیان اهداف تشکیل این انجمن ادامه می‌دهد: تعیین نرخ با تأیید سازمان مرتبط، آموزش‌های تکمیلی برای راهنمایان، برگزاری تورهای آموزشی برای راهنمایان و اشتغالزایی از جمله اهداف تشکیل این صنف است. همچنین طی چهار سال گذشته فعالیت‌های مؤثری صورت گرفته که ما به دنبال ارتقای توانمندی‌های اعضای خود با برگزاری جلسات تخصصی هستیم.

 ضرورت ساماندهی
از محورهای عمده در هشتمین نشست راهنمایان گردشگری که اسفند سال گذشته در مشهد برگزار شد، تأکید بر بوم‌گردی بود، زیرا جمعیت محلی نیز باید از آثار صنعت گردشگری بهره‌مند شوند. محسن مکرم با اشاره به این امر، به آسیب‌های غفلت از کارکرد راهنمایان گردشگری اشاره کرده و می‌گوید: تنها هنر یک راهنمای تور است که می‌تواند یک دیوار کاهگلی یا یک پل فرسوده را به یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری تبدیل کند. در حالی که اغلب نسبت به حضور راهنمایان گردشگری در این زمینه غفلت می‌شود، حال آنکه از ثمرات به کارگیری اصولی این گروه در مسأله بوم‌گردی، حفظ محیط زیست است، زیرا براساس آموزه‌های ابتدایی تورگردانی، فعالان این حوزه باید تنها از مسیرهایی که درگذشته طی شده و پاکوب به حساب می‌آید، حرکت کنند.

 نقش مفید بلدهای محلی
محتشمی نیز می‌گوید: بلدهای محلی می‌توانند نقش مؤثری در رشد صنعت گردشگری کشور داشته باشند، در حالی که با تأکید بر حوزه بوم‌گردی در این زمینه دانش و مهارت خاصی به این گروه داده نمی‌شود و نظارت چندانی نیز بر فعالیت آن‌ها از سوی نهادهای متولی به چشم نمی‌خورد. از سویی یک راهنمای گردشگری برای فعالیت رسمی خود نیاز به رعایت ضوابط و قوانین خاصی دارد که مهم‌ترین آن شرکت در بیش از ۴۰۰ ساعت آموزش تخصصی است.  وی تأکید می‌کند: البته در خصوص به کارگیری راهنمایان گردشگری نیز باید نظارت و برنامه ریزی صورت بگیرد و به ساماندهی این گروه اندیشیده شود، زیرا از۶۰۰۰ راهنمای گردشگری در کشور تنها حدود ۷۰۰نفر از کارت معتبر راهنمای گردشگری برخوردار هستند.