اصولا اعمال و رفتار انسان وابسته به افکار و ارزش های اوست؛ یعنی با توجه به مبادی تصوری و تصدیقی که کسب می کند که به تعبیری می توان آن را نظام ارزشی دانست، اعمال خود را جهت دهی می نماید.
اگر بخواهیم مولفه های یک حوزوی انقلابی را بررسی کنیم، قطعا بهترین الگو بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران حضرت امام خمینی (ره) بودند. محل تأمل است که حضرت امام (ره) چگونه وظایف فردی و اجتماعی خودشان را انجام دادند که حرکت ایشان منجر به تحول عظیمی جهانی یعنی شکل گیری انقلاب اسلامی و به تبع آن، بیداری اسلامی در کشور های مختلف شد؟
شاید ذکر این مطلب خالی از لطف نباشد که ایشان در سال 1342 یعنی در زمانی که مستقیما وارد کار تبلیغی علیه دستگاه حکومتی شدند در سن 65 سالگی بودند. یعنی در زمانی که از حیث مدارج علمی در رشته های مختلف مانند فقه و اصول و فلسفه و از حیث مباحث عملی بنیه ی قوی خود را در حد بسیار زیادی  استحکام بخشیده بودند. لذا اولین مطلبی که از سیره ایشان دانسته می شود، تقویت بنیه ی علمی و عملی خودشان در طول سالیان متمادی؛ و سپس پرداختن به جامعه بود؛ یعنی به تعبیری حضرت امام (ره) ابتدا به خودسازی همت گماشتند و سپس به جامعه و مشکلات اجتماعی روی آوردند.
مقام معظم رهبری در توصیه خود به روحانیون و مبلغان دینی می فرمایند : "کسی که پیشاهنگ، پیشوا و جلودار جمعیتی می شود، اول باید خود را آماده کند. اگر بنده و جنابعالی می خواهیم صد نفر را به دنبال خود بکشانیم - چه برای کوهنوردی، چه برای بیابانگردی، چه برای یک رزمایش - اول باید قوت راه رفتن را در خودمان ایجاد کنیم؛ والّا اگر ده قدم رفتیم و بعد گفتیم آخ قلبمان گرفت، پایمان خسته شد، این صد نفر هم هرچند چهار نفرشان همت کنند و بروند، اما دیگر نمی شود اینها را به مقصد رساند. راه معنویت هم همین طور است؛ خودمان را باید درست کنیم. "[1]
و البته ذکر این نکته ضروری است که همان طور که قرآن کریم دستور به صبر و استقامت داده است، شاید بتوان توقع این مطلب را که انسان در مسائل اجتماعی و فرهنگی زود به نتیجه برسد، قطّاع طریق این مسیر دانست.
مقام معظم رهبری درباره حرکت در مسیر تمدن سازی به صورت تدریجی فرموده اند : " ما میخواهیم ببینیم روحانیت در این میان کجا قرار دارد...باید معلوم باشد که این حرکت عظیم نظام اسلامی و حرکت به سمت آن آینده‌ی آرمانی - که ایجاد تمدّن اسلامی است؛ یک حرکت تدریجی است. البته پُرهیجان است؛ اما این کار عظیم و ماندگار تاریخی، این کاری که سر و کارش با نسلها و قرنهاست، این را نباید با کارهای دفعی، جزئی و شعاری اشتباه کرد. این کاری است که باید گام به گام، هر گامی محکمتر از گام قبل، با نگاه دقیق نسبت به هر قدمی که برمیداریم و با دید نافذ نسبت به مسیری که طی میکنیم، همراه باشد" [2]
نکته ی بعدی که در زندگی حضرت امام (ره) به عنوان یک سیره ی بزرگ برای روحانیت مطرح است فکر عمیق و با قوام برخواسته از تعالیم اسلامی و پرورش انسان بود. حضرت امام با بینیه ی علمی خویش توانستند نظریه ولایت فقیه را از بطون تعالیم اسلامی استخراج کنند و شاگردان ایشان در تبیین این نظریه نقش مهمی را ایفا نمودند .
مقام معظم رهبری در این باره فرموده اند : " آن‌قدر آدم‌سازی و پرورش انسانهای والا و باایمان مهم است که اگر یک روحانی همّت خود را صرف کند و در طول زمان بتواند تعدادی انسانِ مناسب و استوار را بسازد، کار بزرگی را انجام داده است " [3]
امروزه دشمن در صدد آسیب زدن به بدنه ی اجتماعی ملت عظیم ایران، با استفاده از هر ابزاری و بالاخص رسانه نهایت تلاش خود را به کار می برد؛ حضور روحانیت در فضاهای مجازی جهت تبیین و تبلیغ، از اموری است که به روشنی به چشم می خورد که باید نوآوری در روش ها نیز به آن ضمیمه شود. امروز مرزهای فرهنگی کشور اسلامی و عزیز ایران، مرزهای قاره ای را نیز درنوردیده است، به نحوی که در آمریکای جنوبی و شمالی و همچنین بسیاری از کشورهای اروپایی، علیرغم فعالیت های بسیار زیادی که در راستای اسلام هراسی و ایران هراسی دُوَل منفور غربی انجام می دهند، دیگر ایران کشوری در حاشیه و دور افتاده نیست. جذب نیرو و پرورش آنها از طریق رسانه های مجازی، یکی از اموری است که نباید مغفول واقع شود.
از دیگر مطالبی که در زندگی حضرت امام (ره) محل تامل است این نکته می باشد که ایشان مرد زمانه ی خودشان بودند؛ در جریان کاپیتالیسیون در سال 1343، بیانات مهمّ و تارخی امام خمینی که با نگرشی همه جانبه به بررسی رژیم کاپیتولاسیون پرداخته نشانگر این مهمّ است که ایشان با یک شناخت کامل، به معرفی این قضیه پرداخته و در پیام خود موضوع را تنها از یک بعد بررسی نکرده بلکه تمامی ابعاد این قضیه را مورد تحلیل قرار داده است و عوامل تصویب این قانون را چه داخلی و یا خارجی مورد حمله قرار داده و بی پروا به افشاگری پرداخته است.[4]
مقام معظم رهبری نیز در توصیه های شان به طلاب و فضلای حوزوی این مطلب را ذکر نموده اند که: "شرط اوّلِ کسی که میخواهد در این راه حرکت کند، این است که بداند با چه کمینها و موانعی روبه‌رو خواهد شد؛ خودش را آماده کند العالم بزمانه لا تهجم علیه اللّوابس؛ عالمِ به زمان فقط این نیست که انسان با تعدادی از مردم ارتباط دوستانه داشته باشد، یا خبرهایی از این‌جا و آن‌جا به گوش او برسد. عالمِ به زمان کسی است که بداند در کجای دنیا زندگی میکند؛ صف‌بندیهای مقابل او چیست؛ انگیزه‌های مخالفت با او کدام است؛ طرحهایی که این انگیزه‌ها به وسیله‌ی آنها تحقّق پیدا میکند، چیست؟ این عالم ِ به زمان است."[5
]بدون شک، در فراز و نشیب های زندگی حضرت امام (ره)، مطالب بسیاری هست که به عنوان مانیفست زندگی طلبه انقلابی بایستی مطالعه شود؛ ما در این نوشتار به طور بسیار مختصر به چند مورد از آنها اشاره کردیم که عبارتند از خودسازی که مقدم بر جامعه سازی است؛ توکل به خداوند و عدم توقع از نتیجه گیری سریع در امور فرهنگی و اجتماعی، تقویت بنیه ی علمی و تربیت نیروی انسانی متعهد و ارزشی، و در نهایت آگاهی و بصیرت از فضای جامعه و جهان.
آنچه که گفته شد قطره ای از اقیانوس زندگی پر تلألو حضرت امام (ره) می باشد و برای بصیرت افزایی و گرفتن الگو، مطالعه زندگینامه و سلوک اجتماعی و سیاسی ایشان، بسیار حائز اهمیت است.