لطفاً از سوابق آشنایی خود با حضرت آیت الله واعظ طبسی بفرمایید.
نخستین دیدار من با ایشان در سال 1342 در خدمت امام خمینی (ره) بود. پس از آزادی امام، مرحوم واعظ طبسی از مشهد و ما نیز به همراه گروهی از طلاب یزدی به دیدار ایشان رفته بودیم. گروههای فراوان دیگری نیز از طلاب و دوستداران رهبر کبیر انقلاب حضور داشتند، به طوری که در منزل امام تجمعی عظیم ایجاد شده بود. با وجود سر و صدای فراوان به دلیل ازدحام جمعیت، ناگاه سکوتی سنگین برقرار شد و فردی خوش بیان با لحنی ممتاز و با جذبه به سخنرانی پرداخت، به نحوی که تمام جمعیت مبهوت گفتار ایشان شدند. پس از پرس و جو از سایر افراد، آگاه شدم که ایشان آیت الله واعظ طبسی، یکی از طلاب مشهد مقدس هستند که به بیان وقایع 15 خرداد و اظهار ارادت به حضرت امام میپرداختند.
البته در آن زمان شاید افراد زیادی به صحبت در محافل مختلف میپرداختند، اما شیوه گفتار و سبک بیان مرحوم واعظ طبسی موجب شد با وجود اختلاف سنی دوسال کوچکتر بودن از این مرد توانا، علاقهای قلبی و شدید نسبت به ایشان پیدا کنم. پس از آن دیدارهای ما با ایشان بویژه در مشهد، در محافل مذهبی و کلاسهای درسِ منحصر به فردِ این عالم فرزانه ادامه یافت، اما در اندک زمانی به دلیل شناسایی از سوی ساواک مبنی بر اینکه ایشان مهرهای بسیار مؤثر بر ضد نظام طاغوت هستند، به دستگیری و تحت فشار قرار دادن مرحوم طبسی پرداختند.
ایجاد این علاقه شدید قلبی علت خاصی داشت؟ بعد از انقلاب روابط شما در چه قالبی ادامه یافت؟
صد در صد علت داشت، چرا که من در همان اولین برخورد دریافتم که ایشان مردی وارسته و ارادتی ویژه به امام خمینی (ره) داشتند و این ویژگی ممتاز مرحوم طبسی مرا مبهوت خود کرد، چرا که پیوسته در خط و گفتار امام گام بر میداشتند و حتی اندک تخطی از ایشان دیده نشد. بر این اساس، روابط من با مرحوم طبسی از سال 1348 شدت بیشتری یافت و در کنار مثلث نور؛ حضرت آیت الله خامنهای، شهید هاشمی نژاد و آیت الله واعظ طبسی که جو انقلابی مشهد در دست اینان بود، بویژه از محضر آیت الله واعظ طبسی به دلیل ارادتی غیرقابل وصف، کسب فیض میکردم. البته مرحوم طبسی پیوسته از سوی ساواک در تعقیب بودند و تا آستانه پیروزی انقلاب، چندین بار مدتهای زیادی را در زندان به سر بردند که این امر دوستداران ایشان را از دیدار با این مبارز نستوه محروم میساخت.
پس از پیروزی شکوهمند انقلاب، فضایی بیمانند برای برقراری ارتباط با حضرت آیت الله واعظ طبسی ایجاد شد و تا حد بسیار زیادی خدمات انقلابی ایشان نیز نمایان گردید. چنانکه شعبه اصلی حزب جمهوری در مشهد تأسیس شد و من نیز متکی بر رهنمودهای مرحوم واعظ طبسی در یزد، مسؤولیت دفتر حزب جمهوری را بر عهده داشتم. بر این اساس پیوسته به خدمت ایشان رسیده و از رهنمودهای سازندهای که بر پایه دیدگاه اسلامی-انقلابی بود، بهره مند میشدیم، چرا که در واقع از ید طولایی از اطلاعات انقلاب برخوردار بودند. بر اساس همین شایستگی بود که در اولین حکمی که از سوی امام خمینی(ره) صادر شد، سرپرستی و پس از دو سال به دلیل مدیریت ممتاز، به تولیت آستان قدس رضوی منصوب شدند و مرحوم واعظ طبسی نیز تا آخرین لحظه حیات پر برکت خود به خدمت در زمینه مأموریت محوله از جانب امام خمینی(ره) پرداختند.
بعد از انقلاب گاهی شاهد این بودیم که افرادی که در انقلاب فعالیت بسیاری داشتند، تغییر خط و منش فکری دادند، اما مرحوم آیت الله واعظ طبسی بر عقاید اسلامی- انقلابی پایدار بودند، دلیل این موضوع به نظر شما چه بود؟
باید به این نکته دقت شود که مرحوم واعظ طبسی تنها یک مبارز علیه رژیم پهلوی نبود، بلکه ایشان ذاتاً فردی انقلابی و دارای افکاری نهادینه شده در زمینه اسلام بود. کسی که فطرت و ذات او انقلابی باشد براحتی تغییر مسیر نمی دهد، چراکه ایشان ماهیتی انقلابی و تعصبی خاص نسبت به امام خمینی(ره) داشتند و بسیار شجاعانه در این مسیر فعال بودند. پس از رحلت امام نیز با وجود دوستی دیرینه مرحوم واعظ طبسی با آیت الله خامنه ای، پس از انتخاب ایشان به رهبری جامعه، با ایشان بیعت و به اطاعتی مثال زدنی از ولایت فقیه پرداختند. میتوان یکی از ویژگیهای بارز ایشان را ولایتمداری دانست، که بسیار بهتر و زودتر از دیگران این مسأله را درک کرده و بر آن اهتمامی ویژه داشتند.
بنا به گواهی اسناد و روایت شاهدان عینی، حضرت آیت الله واعظ طبسی از ویژگیهای ممتاز و منحصر به فردی برخوردار بودند، به نظر شما کدام یک از آنها تأثیری چشمگیر بویژه برای قشر جوان داشته است؟
مرحوم آیت الله واعظ طبسی نسبت به آستان قدس رضوی از تعصبی عجیب برخوردار بود وعمر خود را در راه خدمت به این نهاد وقف کرد. چنانکه گاهی با وجود کسالت و بیماریهای سخت باز هم در دفتر خود حاضر شده و به بررسی و نظارت بر امور میپرداختند. توجه ایشان به آستان قدس را با اهتمام مرحوم آیت الله کنی نسبت به دانشگاه امام صادق (علیه السلام) شاید بتوان مقایسه کرد. بنابراین یکی از ویژگیهای ممتاز مرحوم واعظ طبسی بیشک مدیریت ممتاز ایشان بود. چنانکه تمامی خصوصیات یک مدیر از دیدگاه اسلامی از جمله منش رفتاری، آگاهی علمی گسترده و غیره مثال زدنی بود. امام خمینی(ره) و حضرت آیت الله خامنه ای به دفعات به مدیریت پاک و استوار ایشان اشاره و تأکید داشته اند. یکی دیگر از ویژگیهای ایشان، اخلاص بی مانند در زمینه خدمت به امام رضا (علیه السلام) بود که در سیره رفتاری این مرد یگانه نمایان بود، چنانکه با وجود ناراحتی شدید در ناحیه پا و کمر، حتی یک روز نیز از فعالیت در راه خدمت به حریم رضوی خودداری نورزید.
اما بی شک تأثیرگذارترین ویژگی ایشان در حوزه خدمات فرهنگی بوده است که قشر جوانان نیز از آن بهرهمند شدهاند. از لحاظ فرهنگی مرحوم واعظ طبسی اهتمام ویژه ای داشتند تا فرهنگ اسلامی بویژه در محیط علمی مشهد ایجاد شود که ثمره آن شامل حال تمامی طالبان علم در سراسر ایران شد. گواه این امر تأسیس دانشگاه علوم اسلامی رضوی و دانشگاه بین المللی امام رضا(علیه السلام) و همچنین حمایت گسترده از حوزههای علمیه و مدارس بود. از این رو مبتنی بر فرهنگ اسلامی، در سنتی حسنه، دانشگاه امام رضا (علیه السلام) را از حالت اختلاط خارج ساختند و با اینکه چهار سال از این اقدام منحصر به فرد در مشهد میگذرد، تمامی مسؤولان اذعان دارند که کاری مثال زدنی با بازتابی غیر قابل توصیف در راستای فرهنگ اسلامی بوده است. همچنین برپایی کنگره امام رضا(علیه السلام) در سالهای اولیه انقلاب که پس از آن نیز ادامه یافت، از دیگر اقدامهای فرهنگی این عالم جلیل القدر است، به نحوی که سالانه در آن خیل عظیمی از پژوهشگران حوزه و دانشگاه به ارایه دستاوردهای خود مبتنی بر سیره رضوی میپردازند که تا پیش از آن هرگز سابقه نداشته است که این امر خود گامی بی مانند در زمینه انتشار معارف رضوی محسوب میشود.
محل این هزینهها از کجا بود؟
شاید خیلیها باورشان نشود که مرحوم واعظ طبسی هیچ وقت توجهی به حقوق مالی تولیت خود یا همان «حق التولیه» نداشتند، گواه این امر زندگی بسیار ساده ایشان بود. این مرد خَیِر تمامی درآمدهای مالی خود را صرف فعالیتهای عام المنفعه در راستای خدمت به حضرت علیبن موسی الرضا (علیه السلام) و پژوهشگران نمود. چنانکه مدارس، دانشگاهها، کتابخانهها، حسینیهها و حتی بازسازی قسمتی از حرم همچون صحن قدس از حقوق حاصلِ ایشان از تولیت آستان قدس بود، اما فقط ایشان در حد امرار معاش از آن استفاده و بقیه را در راه خیر و حسنه وقف میکرد. این در حالی است که اگر فردی ضعیف النفس بر این جایگاه قرار میگرفت؛ تنها در فکر منافع شخصی میبود، اما ایشان با این چنین سلوک رفتاری، به یقین ثابت کردند که فردی با اخلاص در راه خدمت به حریم رضوی هستند.
شیوه برخورد ایشان با مدیران و سایر مسؤولان دولتی به چه صورت بود؟
مرحوم واعظ طبسی در کنار اینکه از حسن معاشرتی ممتاز و اخلاقی بسیار رئوف و مهربان برخوردار بودند، با مدیران به صورتی بسیار رسمی برخورد میکردند و به عبارتی با هیچ یک از افراد رو دربایستی نداشته و با قاطعیت به بیان کلام خود میپرداختند. چراکه ایشان به صورت جدی در پی آن بودند تا آستان مقدس حضرت رضا (علیه السلام) به امر خدمت رسانی به زائران بپردازد و کوچکترین خطای عمدی را پذیرا نبودند. همچنین ایشان در برخورد با مقامهای دولتی با کمال صراحت به بیان نظرات خود میپرداختند. چنانکه در جلسه ای، یکی از کاندیداهای ریاست جمهوری به خدمت مرحوم واعظ طبسی رسیده و کسب تکلیف کرد و ایشان با صراحتی ویژه بیان داشتند که شما بنا به دلایلی صلاحیت این حوزه و توانایی فعالیت در آن را ندارید و بهتر است در مسیری دیگر برای خدمت رسانی به مردم اقدام کنید، که این امر نشانگر بینش عمیق و شجاعتی مثال زدنی در بیان آرا و عقاید ایشان بود که با گذشت زمان ثابت میشد که کلام ایشان حق و درست بوده است. بر این اساس اگر هم امروزه شاهد این هستیم که گروهی به بیان مطالب سراسر کذب درباره این عالم وارسته میپردازند، نشأت گرفته از این موضوع است که ظرفیت شنیدن حقیقت را نداشته اند.
از حضور جناب عالی در این گفتوگو سپاسگزاریم
نظر شما