از این رو و به منظور مرور ملزومات انتظار و نقش مردم در امر فرج با حجت الاسلام والمسلمین خدامراد سلیمیان، عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، عضو هیأت مدیره انجمن مهدویت حوزه علمیه قم و مؤلف کتاب‌هایی همچون «نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه)» و «درسنامه مهدویت» گفت و گو کرده‌ایم که از نظرتان می‌گذرد:
انتظار چه فایده ای دارد که به تعبیر روایات، انتظار فرج حضرت حجت خود سبب گشایش کار مؤمنان محسوب شده و به عنوان اصلی سازنده و پویا در فرهنگ شیعه جا افتاده است؟
شادابي و پويايي بشر در طول دوران زندگي فردي و اجتماعي، مرهون نعمت «اميد» و «انتظار» است. اگر انسان، به آينده اميدي نداشته باشد، زندگي برايش مفهوم چنداني نخواهد داشت. آنچه انسان را به زندگي اميدوار مي‌كند و آن را جذاب و نگراني‌ها و ناراحتي‌ها را برايش آسان مي کند، انتظار و اميد به آينده‌اي روشن و رشدآفرين است که در آن، به تمام نيازهاي روحي و جسمي او به طور کامل پاسخ داده شود.
امروزه، از نظر دانش روان شناسي ثابت شده است، اميد داشتن جایگاه بسيار مهمي در رفتارهاي اجتماعي دارد. به بيان ديگر انتظارِ آينده‌اي روشن و درخشان، سبب مي شود زندگي كنوني انسان نيز از روشنايي و پويايي برخوردار شود.
در برخي روايات مربوط به انتظار فرج، به اين حقيقت ارزشمند، اين‌گونه اشاره شده که خود انتظار فرج، نوعي فرج و گشايش است. در اين‌باره امام سجاد(علیه السلام) فرموده اند: «انتظار گشايش، خود از بزرگ‌ترين گشايش‌هاست.»
آیا انتظار صرفاً میلی قلبی برای آمدن مصلح جهانی بدون هیچ گونه اقدام و عمل است یا مفهوم و معنایی فراتر از این میل دارد؟
انتظار ظهور مصلح حقيقي و نجات بخش الهي اين نيست که مسلمانان در وظايف ديني خود دست روي دست گذاشته و در آنچه بر آن‌ها واجب است، مانند ياري حق، زنده کردن قوانين و دستورهاي ديني، جهاد و امر به معروف و نهي از منکر فروگذاري کنند و به اين اميد که حضرت حجت(عجل الله تعالی فرجه) بيايد و کارها را درست کند، از آن‌ها دست بردارند. هر مسلمان، موظف است خود را به انجام دستورهاي اسلام مکلف بداند؛ براي شناسايي دين از راه صحيح، از هيچ کوششي فروگذاري نکند و به توانايي خود از امر به معروف و نهي از منکر دست نکشد؛ همچنان‌که پيامبر(صلی الله علیه و آله) فرمودند: «همه شما رهبر يکديگر و در راه اصلاح هم مسؤول هستيد».
بر اين اساس، يک مسلمان نمي‌تواند به دليل انتظار برای ظهور مهدي مصلح(عجل الله تعالی فرجه)، از وظايف مسلم و قطعي خود دست بکشد يا کوتاه بيايد؛ زیرا انتظار ظهور، نه سلب تکليف مي کند و نه مجوز تأخير انداختن عمل را مي‌دهد و سستي در وظايف دين و بي‌تفاوتي به آن به هيچ وجه جايز نيست.
با این تفاصیل انتظار راستین باید همراه با حس و حال خاصی باشد!
بله، يکي از آثار غيرقابل ترديد در انتظار راستين، احساس حضور در محضر آن امام غايب و حس حضور ایشان در زندگي است. اين مهم، نه فقط به اصلاح فرد منجر مي‌شود که بتدریج به اصلاح و سلامت اخلاقي جامعه مي‌انجامد که خود در زمينه سازي ظهور، نقشي بس مهم و انکار‌ناپذير خواهد داشت. بنابراين، انتظار برای مصلح جهاني به طور قطع به معناي آماده باش كامل فكري، اخلاقي، مادي و معنوي براي اصلاح همة جهان است.
این حس و حال با اقدام همراه است؛ منتظران راستین چه اقدام‌هایی برای این زمینه سازی انجام می‌دهند و مهم‌ترین اعمال زمینه ساز چیست؟
هر حرکت اصلاح‌گرانه و تحول‌آفرين، زمانی به نتيجه می‌رسد که براي آن زمينه‌سازي‌هاي بايسته فراهم شده باشد و گروهي معتقد و ایثارگر آن را ياري کنند؛ افزون بر این بيشتر مردم که به جهت فراگيری و جهانی بودن اين تحول بزرگ، با پذيرش خود به نوعی زمينه سازی می‌کنند، برخی از سلسله قيامها و انقلابها بر پايه آنچه در برخی از روايات آمده، زمينه را براي حركت جهاني حضرت مهدي(عجل الله تعالی فرجه) آماده مي‌كند.
بی تردید، مهم‌ترين دغدغة انسان‌ها در آستانة قيام جهاني حضرت مهدي(عجل الله تعالی فرجه) از بين رفتن ارزش‌هاي الهي ـ انساني و جايگزيني زشتي‌ها، ستم‌ها، جنگ‌ها و افزونخواهی به جاي آن است.
از اين‌رو، اولويت نخست در قيام مهدوی، نجات انسان از گرداب‌هاي ستم و ستمگران و بازگرداندن آنان به نهاد يگانه‌پرستی است تا در پرتو اين بازگشت بتوانند ارزش‌هاي انساني را پاية رفتار فردي و گروهی خود قرار دهند. چنانکه اميرمؤمنان(علیه السلام) بيان کرده اند: «خواهش نفسانى را به هدايت آسمانى بازگرداند، و آن هنگامى است كه ـمردم ـ رستگارى را تابع هوى ساختهاند، و رأى آنان که رسيدن به کرامت انساني (خداخواسته و خودخواسته) فراهم خواهد شد.»
به تصریح روایات در هنگام ظهور، درگیری هایی میان جبهه حق و باطل رخ می‌دهد، آیا برای موفقیت در این درگیری‌ها به توانمندی نظامی نیاز است، اصلاً کسب این توانایی در زمینه سازی ظهور تأثیر دارد یا نه؟
از مهم‌ترين وظايف دوران غيبت به عنوان زمينه سازی، آمادگي پيوسته و راستين از جهت توانمندی جسمانی است. در اين باره در کتاب‌هاي روايي روايات فراواني وجود دارد. امام محمد باقر(علیه السلام) در پی آية شريف «ای كسانی كه ايمان آوردهايد، شکيبايي كنيد و ايستادگی ورزيد و مرزها را نگهبانی كنيد.» فرمودند: «بر انجام واجبات شکيبايي کنيد و در برابر دشمنان، يکديگر را ياري نماييد و براي ياري پيشواي منتظَر، همواره آمادگي خود را حفظ کنيد.»
برخلاف پندار برخي که «رابطوا» را ممکن است بر ايجاد ارتباط و ملاقات با حضرت معنا کنند، اين واژه به معناي آمادگي براي مبارزه است و از سخنان پيشوايان معصومان(علیهم السلام) به دست مي‌آيد، مرابطه بر دو گونه است: نخست آنکه گروهي از مسلمانان در مرزهاي کشورهاي اسلامي براي دور کردن دشمنان آماده باشند و دوم آن است که مؤمنان در هر حال، منتظر فرج معصومان(عليهم السلام) باشند، و در فرمانبرداری امر آن‌ها و شکيبايي بر طول زمان ظهور و فرج و در آنچه در حال ناپيدايي آن‌ها و امر آن‌هاست، ثابت قدم و از نظر ظاهری و جسمی آماده باشند. چنانکه امام صادق(علیه السلام) می‌فرمایند: «هر يک از شما براي ظهور قائم(عجل الله تعالي فرجه) جنگ‌افزاری فراهم کنيد؛ اگر چه يک تير باشد. اميد است همين که كسي اين نيت را داشته باشد، حقّ تعالي او را از ياران و ياوران او قرار دهد.»
از این رو، به دست‌آوردن توان و قوت براي رودررويي با تهديدهاي دشمنان، همواره مورد پافشاری آموزه هاي ديني بوده است. قرآن کريم با همه صراحت بر اين مهم تأکيد کرده، پيروان خود را به فراهم کردن همة ابزارهاي ممکن در اين راه سفارش مي کند. اين آموزه‌ها اگر چه درباره همه انسان‌ها و همه دوران است، اما با توجه به حساسيت دوران غيبت و آستانة ظهور، اين آمادگي، اهميت فراواني دارد.
آیا درباره آمادگی جسمانی به عنوان یکی از راه‌های زمینه سازی ظهور هم تأکید و تصریحی در روایات شده است؟
يکي از نمودهاي زمينه‌سازي توانمند، آمادگي جسماني براي حضور در زمان ظهور است. امام صادق(علیه السلام) درباره ويژگي‌هاي ياران امام عصر(عجل الله تعالی فرجه)، توان جسماني هر کدام از آن‌ها را برابر 40 مرد نيرومند دانسته، قلب هاي آن‌ها را بسان پولادي استوار توصيف کرده که اگر بر كوه‌هاي آهن بگذرند، آن را بَر كَنند و شمشيرهاي خود را در نيام نكنند تا آنكه خداي تعالي خشنود شود.
چنين ياراني، باید پيش از ظهور فراهم شوند و اين شدنی نيست، مگر با افزايش توان و قدرت جسماني در عصر انتظار. قيام حضرت حجت(عجل الله تعالی فرجه) مبارزه‌اي است در برابر نيروهاي كفر جهاني و با سختي‌ها و ناملايمات فراواني آميخته خواهد شد، بنابراین باید زمينه‌سازان آن قيام جهاني، به بهترين صورت ممكن خود را آماده کنند.
تردید نيست كه دشمنان آن‌گاه كه نابودي خود را در قيام آن حضرت ببينند همة تلاش خود را براي بقاي خود به كار خواهند گرفت و اين گونه نخواهد بود كه براحتي تسليم شوند! و بر همة منتظران آن دوران نورانی است تا در عرصة نظامی و افزايش توانمندی‌های جسمانی خود تلاش فراوان کنند؛ نباید فراموش کرد که اين ويژگی ها، اختصاصی به برخی از انسان‌ها (ياران و ياوران) ندارد، بلکه همه کسانی که در انتظار آن انقلاب بزرگ به سر می‌برند، باید به نسبت، آمادگی مناسب را به دست آورند.
نظر شما