کل کل قدیمی استاد و دانشجو

زوج استاد و دانشجو در ادوار مختلف بر سر نمره همیشه به قول امروزی ها کل کل داشته و دارند. از دانشجو اصرار که استاد نمره بدهد و از استاد اصرار بیشتر که دانشجو خودش باید نمره را بگیرد و کاری از استاد بر نمی آید. داستان اینکه " استاد نمره نداد و من افتادم " همیشه در فصل امتحانات ورد زبان دانشجویان است. در حالیکه می دانیم این دانشجوست که باید زحمتش را برای نمره گرفتن بکشد و استاد این حق را بین صفر تا 20 ارایه می دهد.

هر استادی و رسمی!

اگر به عنوان یک دانشجوی کارشناسی در دانشگاه تحصیل می کنید، در طول روز حداکثر با چهار تا پنج استاد کلاس دارید. هر استاد که به کلاس می آید یک شیوه متفاوت نمره دهی در نظر می گیرد. جالب اینجاست که استادی در طول روز ممکن است دو درس را با دانشجویان یک کلاس داشته باشد که البته دو شیوه متفاوت را برای نمره دهی اختیار کرده است.

دکتر کریم اعظمی استاد دانشگاه آزاد در این باره به خبرنگار ما می گوید: هر استاد روز اول بر اساس تجارب و البته آموزش هایی که دیده است نوعی از شیوه موثر نمره دهی را در نظر می گیرد. چیزی که در تمام این روش ها مشترک به نظر می رسد سخت گیری استاد برای مشاهده تلاش دانشجو در طول یک ترم است؛ خواه یک دانشجو راضی خواه دانشجویی ناراضی است.

دانشجویان چه می گویند؟

دانشجویان به عنوان جامعه هدفی که مدل های متفاوت نمره دهی روی فعالیت های کلاسی شان پیاده می شود، نظرات بسیار متفاوتی درباره نمره دادن استادان دارند. گاه این شیوه ها از سوی دانشجویان نقد می شود و گاه از این روش ها رضایت کامل دارند.

مهدی شهبازی دانشجوی کارشناسی ارشد در رشته IT علوم تحقیقات به خبرنگار ما می گوید: دست به نمره دادن استادان برای دانشجویانی که از قبل آنان را می شناسند، بسیار خوب است؛ مثل دوران مدرسه هیچ عدالتی در نمره دادن وجود ندارد. به نظر می رسد تنها با درس خواندن نمی توان نمره گرفت و باید با استاد روابط غیر کلاسی هم داشت تا بتوان نظرش را برای نمره جلب کرد.

سهیلا طاهری دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی بر این باور است: به نظر من باید روند نمره دادن یکسان باشد چون حالت های مختلفی پیش می آید و بعضی استادان بر اساس سلیقه خود عملکرد یک ترم دانشجو را قضاوت می کنند. برخی از استادان کار کلاسی را ترجیح می دهند و بعضی دیگر امتحان پایان ترم برایشان ملاک است.

به گفته این دانشجو، همین تصمیمات مختلف برای نمره دادن باعث سردرگمی دانشجو    می شود. فکرش همیشه درگیر این پرسش است که استاد خوب یعنی استادی که نمره         می دهد یا استادی که سخت گیر است؟ همین موارد اسباب مطرح شدن قضاوت نادرست در خصوص استادان را فراهم می کند. در حالیکه اگر نمره دادن یک روال داشته باشد تکلیف دانشجویان و استادان به طور یکسان مشخص می شود.

زهرا نظری دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد هم نظر دیگری در خصوص نمره گرفتن از استاد دارد و می گوید: من به عنوان یک دانشجوی دوره ارشد که برعکس همکلاسی هایم مشغله زیادی هم ندارم نکاتی به نظرم می رسد که ممکن است دانشجوها با آن موافق نباشند. به نظر من بعضی از شیوه ها مثل سوال دادن به دانشجو قبل از شروع امتحانات پایان ترم و سپس امتحان گرفتن از همان پرسش ها خیانت به علم محسوب می شود.

وی می افزاید: استاد در جلسه اول هر ترم، شیوه ارزیابی و نمره دادن را مشخص کند، از دانشجو در طول ترم کار بخواهد که علاوه بر درگیر شدن دانشجو با درس، حجم زیاد کتاب ها و جزوه های درسی برای شب امتحان نمی ماند. چون ممکن است حداقل یک درس را بعد از اتمام تحصیل به طور کامل یاد بگیرد.

حسین مقدسی دانشجوی رشته فناوری دانشگاه صنعتی ارومیه یک پیشنهاد درباره شیوه نمره دهی استادان دارد که می گوید: ایده آل من این است که بیشترین درصد نمره به پروژه ها اختصاص داده شود اما متاسفانه این اتفاق نمی افتد. برای سخت ترین پروژه ها تنها بین پنج تا نهایت هشت نمره در نظر گرفته شده است. دو نمره برای حضور در کلاس که بیشتر دانشجویان اهمیتی به این دو نمره نمی دهند و باقی مانده را باید با امتحانات پایان ترم به دست آوریم.

به گفته این دانشجو، البته دانشجویانی هم هستند که با آگاهی و علاقه رشته تحصیلی را انتخاب نکرده اند و علاقه ای به کار عملی ندارند.

علیرضا محرمی دانشجوی دانشکده خبر هم به روش های مختلف نمره دادن استادان در کلاس های مختلف اشاره می کند: یک استاد هر 20 نمره را بر اساس کار کلاسی اختصاص    می دهد. استاد دیگر پنج نمره برای کنفرانس، 5 نمره میان ترم و 10 نمره هم برای امتحان قرار داده است. یکی دیگر از استادان هشت نمره برای کنفرانس و 12 نمره برای امتحان، استاد بعدی 20 را تقسیم بر دو 10 کرده است یعنی 10 نمره کار کلاسی و 10 نمره امتحان. یک استاد هم پنج نمره را به کار کلاسی و 15 نمره را برای پایان ترم در نظر گرفته است.

علیرضا تاکید می کند که دانشجویان از این شیوه های نمره دهی راضی هستند و تاکنون ندیده است دانشجویی به این ملاک نمره دادن اعتراضی کند.

محمد جندقی دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد هم با اعلام رضایت از شیوه نمره دادن استادان تاکید می کند که به طور میانگین پنج نمره ارایه درسی، پروژه ها و ‌فعالیت های کلاسی و  ۱۵ نمره هم به امتحانات پایان ترم بستگی دارد که البته تکیه بیشتر دانشجویان روی 15 نمره است چون معمولاً نمی توانند یا فرصت ندارند پنج نمره کار کلاسی را بگیرند.

تصمیماتی که عملی نشد

استرس دانشجویان در گرفتن نمره و البته پایین آمدن میانگین نمرات مناسب، وزارت علوم را طی سال های گذشته بر آن داشت تا تغییراتی در آیین نامه کارشناسی اعمال کرده و سقف نمرات را دستکاری کند تا اگر دانشجویی به واسطه امتحانات پایان ترم و فعالیت های کلاسی نتوانست درسی را بگذراند با شیوه های دیگر بالاخره این درس را پاس کند. یک نظریه این بود که اگر دانشجو در درسی افتاد اما ترم بعد آن را پاس کرد، نمره افتاده از کارنامه حذف شود که در این صورت آمار مشروطی ها به شدت کاهش می یافت. نظریه بعدی این بود که برای جلوگیری از افزایش تعداد نمرات افتاده، اگر درسی را دو بار پاس نکند برای سری سوم باید جریمه نقدی پرداخت کند. نظریه بعدی که از سوی وزارت علوم دولت دهم مطرح شد این بود که نمره صفر از کارنامه دانشجویان حذف شود. اما در نهایت با استقرار دولت یازدهم این تصمیمات به آن صورت در دانشگاه ها بازخوردی نداشت و روال پاس نکردن درس ها همچنان با سرعت بیشتری ادامه دارد.

عملکرد دانشجو مهمتر از امتحان

به جرات می توان گفت به تعداد 70 هزار استادی که در کشور داریم 70 هزار روش نمره دهی در دانشگاه ها وجود دارد. سردمداران کلاس های درس بهتر از هر فرد دیگری در دانشگاه می دانند که باید چه ملاکی برای نمره داد به دانشجو در نظر بگیرند. تجربه دانشجویی هم نشان داده که استادان معمولاً هر روشی را برای نمره دادن انتخاب می کنند تا حدی مورد نقد قرار می گیرد اما در نهایت دانشجو باید به آن عمل کند.

آنا سبحانی استاد دانشگاه آزاد در گفت و گو با خبرنگار ما ضمن تاکید بر اهمیت فعالیت کلاسی دانشجو، بر این باور است که فعالیت دانشجو، مطالعه هفتگی کتابی که به او معرفی شده و آمادگی توضیح دادن در خصوص مباحث فصل های گذشته و پیش رو از اهمیت زیادی برخوردار است و نشان دهنده میزان فعالیت و پیشرفت علمی دانشجو است.

این استاد دانشگاه تاکید می کند که امتحانات پایان ترم سهم زیادی در نمره دادن برایش ندارد و دانشجو باید در طول یک ترم خودش را به استاد ثابت کند.

نمره دادن یک استاد آمار

آمار درسی است که معمولاً دانشجویان هیچ فعالیت کلاسی در آن ندارند مگر آنکه تکالیف هفتگی را حل کنند. بنابراین تکلیف نمره دادن مشخص است. سیمین رجبی استاد درس آمار به خبرنگار ما می گوید: از این درس نمی توان توقع زیادی در نمره دادن داشت. حضور در کلاس هم بر عهده دانشجو است چون اگر در کلاس حاضر نباشد در نهایت به نمره نگرفتن خودش کمک کرده است. بنابراین بیشتر استادانی که می شناسم نمره آمار را از 20 حساب   می کنند و کمتر استادی را دیده ام که نصف نمره را برای حضور در کلاس اختصاص داده باشد.

شیوه صحیح مساوی با رضایت بیشتر

نمره های پایان نیمسال تحصیلی دانشجویان در تصمیم گیری استادان، مسوولان دانشگاه و کارفرمایان آینده برای موارد مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد؛ بنابراین برخی استادان نمرات را بر اساس میزان شایستگی دانشجو، توانایی ها و پیشرفت ها در طول ترم یا مقایسه با سایر دانشجویان تعیین می کنند. پس ضروری است سیاست های نمره دهی با دقت تدوین شده و به طور متناوب مورد بررسی قرار گیرد.