حضرت امام خمینی(ره) درباره اهمیت دستگاه قضایی کشور جمله مهمی فرموده‎اند که باید به عنوان اصلی‏ترین خط‏مشی‎ دستگاه قضا همواره نصب‎العین همگان باشد: «دستگاه قضایی ملجأ مظلومان و پناه کسانی است که به آنها ستم شده است».   در تمامی جوامع، دستگاه قضایی به دلیل دادرسی بی‎طرفانه از اهمیت بسیاری برخوردار است زیرا در صورت اجحاف حقی، تمامی مردم یا نهادها، سازمان‎ها، تشکیلات و احزاب به این دستگاه پناه می‏برند. اهمیت دستگاه قضا وقتی دوچندان می‎شود که با رسیدگی موشکافانه و بی‎طرفانه به آنها تضمین دهد که حق مظلوم را از ظالم خواهد ستاند.
بی‏شک، دستگاه قضا یکی از مهم‌ترین نهادهای کشورهای پیشرفته است زیرا در صورت بروز هر گونه مشکل، این نهاد باید با بررسی دقیق مانع از رخنه آن به دیگر سازمان‎ها و جلوگیری از ایجاد آشفتگی در جامعه شود. با توجه به سوابق حقوق اسلامی و تأثیر آن بر مسأله قضاوت در ایران، اهمیت دستگاه قضا چندین برابر می‎شود.  از این رو، اگر دستگاه قضایی دچار آشفتگی و گسست در نظام دادرسی شود و صلاحیت متصدیان آن زیر سؤال برود، تمامی اهداف مهم آن نقش بر آب خواهد شد. بدون تردید، انتخاب متصدیان درد آشنا و مجرب از مهم‎ترین مسایل امروز دستگاه قضایی کشور است. یکی از مشکلات دستگاه قضایی ما انتخاب متصدیانی است که قادر به تحمل رنج‎های پرونده‎های قضایی نیستند. چنین مسأله‎ای آفت بسیار بزرگی به شمار می‎رود.  لذا انتخاب افراد باصلاحیت امر بسیار مهمی محسوب می‎شود. ضمناً در رسیدگی به مسایل قضایی، تنها فقه کارساز نیست بلکه باید از اساتید علم حقوق نیز استفاده کرد. نکته مسلم اینکه در نحوه انتخاب و گزینش قضات، کارآمدی قاضی در کنار سلامت وی  بسیار حایز اهمیت است. علی‎رغم زحمات و کوشش‏های عده‎ای از قضات بویژه آنهایی که در نقاط دور با نهایت سلامت عدالت جامعه را تأمین می‎کنند، باید به اشکالات موجود در سیستم گزینش قضات نیز بسیار توجه شود.  انعکاس رفتار تعداد محدودی از افراد فاسد در دستگاه قضا چندین برابر بیشتر از انعکاس رفتار مفسدین در سایر نهادهاست. تأکید به‎حقّ مقام معظم رهبری بر جلوگیری از افزایش فساد در قوه قضاییه با توجه به حساسیت این نهاد، بیانگر نقش‎آفرینی این دستگاه در تنظیم و تلطیف دیگر قواست که از ارکان اساسی نظام اسلامی به شمار می روند.   اولین مسأله مهم در دستگاه قضا که متأسفانه مورد بی‎توجهی و غفلت برخی از قضات قرار گرفته، بسته‎بودن در به روی مردم است. از این رو، برخی ناچار می‎شوند از راه‎های دیگر وارد این اتاق شوند که چنین مسأله‏ای فساد‎آفرین خواهد بود. رفتار فروتنانه توأم با اخلاق اسلامی بهترین رفتاری است که قاضی باید در برخورد با مراجعین و مظلومان داشته باشد. متأسفانه برخی از قضات متخلق به اخلاق اسلامی نیستند و این موضوع خود یکی از آسیب‎های مهم دستگاه قوه قضاییه به شمار می‎رود. فساد مالی  دیگر موضوع مهمی است که باید در نهاد قوه قضاییه ریشه‎کن شود. امروزه در انگلستان و برخی از کشورهای پیشرفته به قضات چک سفید‎امضا می‎دهند تا قاضی در پایان هر ماه، بر اساس نیازهای ماهیانه‎اش مبلغی را تعیین کند. به این نکته، پیش از آنکه در دنیای امروز اجرا شود، اولین بار در فرمانی از حضرت علی (ع) به مالک اشتر اشاره شده است. با توجه و وسواسی که آن حضرت در مراقبت از بیت‎المال داشته‎اند، رسیدگی به قضات تا چه اندازه اهمیت داشته که ایشان از مالک درخواست می‎کند به قضاتت هرچه می‎خواهند بده. یعنی امام علی(ع) مبتکر طرح  چک سفید‎امضا در چهارده قرن پیش بوده است.
بی‎شک، کثرت پرونده‎ها و تعجیل در رسیدگی به آنها یکی دیگر از موارد مهمی است که اگر مورد غفلت قضات قرار بگیرد، تبعات اجتماعی و فرهنگی آن گریبانگیر جامعه خواهد شد. در کنار بسیاری از دادرسی‎های موفقیت‎آمیز و بی‎طرفانه، نمی‎توان منکر فساد برخی در قوه قضاییه شد. از این رو، گزینش دقیق قضات و مدیران و عدم تکیه بر مسایل ظاهری اهمیت زیادی دارد زیرا سلامت یک جامعه به سلامت نهاد قضایی و کارکنان آن وابسته است.