این کتاب با هدف نگاهی موشکافانه به فرهنگ آمریکا نوشته و چاپ شده است. البته به گفته فؤاد ایزدی، یکی از مترجمان، ترجمه این کتاب 3 سال پیش به نشر سروش تحویل داده شده و این کتاب پس از وقفه‌ای 3 ساله وارد بازار کتاب گشته است .موریس برمان، نویسنده اثر، با شفافیتی خاص به تشریح محیط فرهنگی آمریکا می‌پردازد. درباره ویژگی‌های این کتاب با فؤاد ایزدی گفتوگو کرده‌ایم که حاصل آن را می‌خوانید.
چه شد که کتاب «آمریکا نگاهی از درون» توجه شما را برای ترجمه به سمت خود جلب کرد؟
از آنجا که آمریکا از کودتای 28 مرداد تا به امروز مشکلات زیادی را برای ایران ایجاد کرده است و این نکته بر کسی پوشیده نیست، درک و فهم این کشور برای ما اهمیت پیدا می‌کند. اما من به دنبال ترجمه اثری بودم تا علاوه بر شناساندن کشور آمریکا، بُعد سیاسی آن برجسته نشود. کتاب موجود با هدف بررسی حوزه‌های اخلاقی و فرهنگی آمریکا نوشته شده است. نویسنده کتاب استاد برجسته دانشگاه‌های آمریکاست و طوری به تألیف اثر پرداخته که فرهنگ آمریکایی را بهخوبی نشان می‌دهد و البته این نگاه فرهنگی، تبعات گسترده‌ای دارد . با ذکر مثالی، ضرورت ترجمه این کتاب را توضیح می‌دهم. ببینید در فرهنگ ما اگر بین دو نفر دعوایی اتفاق بیفتد و یک طرف دعوا کوتاه بیاید، طرف مقابل هم کوتاه می‌آید و اگر کوتاه نیاید، با اعتراض جماعتی روبهرو می‌شود که دعوا را می‌بینند. اما در فرهنگ آمریکایی اگر طرفی کوتاه بیاید، طرف آمریکایی فکر می‌کند او به خاطر ضعف کوتاه آمده و فشار را بیشتر می‌کند که این اتفاق در حوزه مذاکرات هسته‌ای رخ داده است خلاصه اینکه اگر ما آمریکا را آنگونه که هست نشناسیم، قطعاً در مواجهه با این کشور دچار مشکل خواهیم شد. اتفاقاً ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که بسیاری از افراد آمریکا را ندیده‌اند و نمی‌شناسند. این کتاب به این قشر کمک می‌کند تا آمریکا را در حوزه‌های فرهنگی بهتر بشناسند.
کتاب با توجه به دیپلماسی امروز ایران در مواجهه با آمریکا ترجمه شده است؟
نه، این کتاب در زمان دولت آقای احمدینژاد ترجمه شد و با هدف تحلیل مباحث سیاسی امروز ترجمه نشده است. ضمن اینکه کتاب کاملاً در زمانی منتشر شده که بی ربط به مباحث روز نیست. البته کتاب با وقفه‌ای 3 ساله منتشر شد.
به هر حال، کتاب فارغ از قضاوت و داوری نیست
این اثر، علمی است و نویسنده‌اش یک استاد دانشگاه آمریکایی. خود من 24 سال در آمریکا زندگی کرده‌ام. در شرایط فعلی این امکان برای خیلی از ایرانی‌ها میسر نیست که بتوانند حتی برای مدت کوتاهی در آمریکا زندگی کنند و از طرفی، به دلایل متعدد در ذهن مردم و مخصوصاً دانشجویان نسبت به این کشور دغدغه و سؤال وجود دارد. هدف کتاب آشنایی این قشر با فرهنگ آمریکاست.
با توجه به این خلأ و نیاز، چرا در کشور ما کتاب‌های آمریکاشناسی و شناخت حقیقت آمریکا کم نوشته و ترجمه می‌شود؟
مهم‌ترین مسأله این است که در کشور ما ترجمه، هدفمند نیست. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید در این حوزه‌ها برنامه‌ای مدون داشته باشد و به دنبال تألیف و ترجمه و هدفمندکردن آنها باشد.
هدفمندبودن به معنای نیازسنجی و پر کردن این خلأهاست. در حال حاضر، در بعضی حوزه‌ها آثاری زیاد و در بعضی حوزه‌های دیگر واقعاً آثار کمی منتشر می‌شود. آمریکاشناسی جزو حوزه‌هایی است که نیاز به توجه و حمایت بیشتری دارد. ضمناً برطرفشدن خلأ‌ها در این حوزه به صورت خودجوش و فردی فایدهای ندارد و باید سازمان‌های فرهنگی درگیر شوند.به طور کلی، هنوز در کشور ما ادبیات تولیدشده در حوزه‌های علوم انسانی و اجتماعی آمریکا رصد نمی‌شود و در این زمینه کمکاری شده است.
مسأله دیگری هم که در مورد این ترجمه‌ها وجود دارد، این است که بسیاری از آنها در راستای تأیید اسطوره‌های فرهنگ آمریکا بوده است
ببینید آمریکایی‌ها در حوزه کتاب نهتنها در ایران که در همه جای دنیا برنامه دارند و ترجمه کتاب از انگلیسی به زبان‌های هدف، بخشی از دیپلماسی آمریکاست. آنها در یک سال برای ترجمه آثارشان در ایران 2 میلیون دلار بودجه تعیین کرده‌اند. پس شک نکنید بخشی از کتاب‌هایی که در بازار ایران وجود دارد، بهصورت غیرمستقیم توسط آمریکایی‌ها حمایت شده است. قبل از انقلاب اسلامی در ایران، مؤسسه «انتشارات فرانکلین» تاسیس شد که هدف این مؤسسه تأثیر گذاری فرهنگی در حوزه کتاب بود. در نتیجه، آمریکا بر خلاف کشور ما برنامه و بودجه مدونی دارد تا اهداف فرهنگی‌اش را پیگیری کند؛ در حالی که در کشور ما این مباحث مغفول مانده است و امیدواریم مسؤولین وزارت ارشاد در این حوزه فعالتر باشند.
رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر خود با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی از آقای جنتی خواستند تا وزارت ارشاد پول بدهد و در حوزه‌هایی که خلأهایی اینچنینی وجود دارد، کتاب ترجمه شود.متأسفانه در جامعه ما به همان دلایلی که گفته شد و عدم شناخت کافی، در ذهن بعضی از جوان‌های ایرانی تصویر کاریکاتورگونه‌ای از آمریکا وجود دارد. بخش‌هایی از آمریکا بزرگ دیده می‌شود و بخش‌هایی کوچک. در شرایط فعلی، صدا و سیما و وزارت فرهنگ و ارشاد موظف هستند تا تصویری شفاف از آمریکا در ذهن مردم ایجاد کنند.البته هدف ما از ترجمه کتاب این نبود که تصویر منفی از آمریکا ارایه دهیم بلکه به دنبال این بودیم تا واقعیت این کشور را آنگونه که هست، نشان دهیم. خود ما هم می‌توانستیم در همین حوزه کتاب تألیف کنیم اما ترجمه را انتخاب کردیم چون می‌خواستیم یک آمریکایی از وضعیت فرهنگی کشورش صحبت کند.
نظر شما