قدس ‌آنلاین/نويد فاضل بخششي: زیارتگاه‌ها و بقاع متبرکه به عنوان مکانی با پایگاه معنوی- اجتماعی، از جنبه‌های گوناگون تاریخی، فرهنگی و اجتماعی همواره مورد توجه سياحان خارجي بوده است. زیرا اماکن مقدسه در ارتباط مستقیم با فرهنگ یک قوم قرار دارند و فرهنگ نیز زاییده ابعاد گوناگون اجتماعی، مذهبی و تاریخی همان مردم است. بنابراین می‌توان با بررسی کارکرد فرهنگی ـ اجتماعی زیارتگاه‌ها، به کیفیت و چگونگی وضعیت فرهنگی آن قوم در اعصار تاریخی پی‌برد.

  نگین سبز شیراز

يكي از این پایگاه های معنوی- سنتی که در طول قدمت خود همواره برای مردم شهر از جایگاه و اهمیت بسیاری برخوردار بوده است و همچنان به عنوان محلی برای اجتماعات مردم به شمار می آید، مرقد سيد احمد معروف به شاه چراغ در شيراز مي باشد، كه برادر امام رضا(ع)، امام هشتم شيعيان مي باشد كه از نگاه سياحان غربي كه در دوره قاجاريه به ايران سفر كرده اند دور نمانده و از شكوه و تقدسيآن نزد شيعيان، در سفرنامه ها ياد شده اند.

«فرانكلين» سياح انگليسي که در اوايل سلطنت آغا محمدخان قاجار در ايران بود، با سفر به شيراز و مشاهده دقيق اين شهر در سفرنامه خود مي نويسد: «ساختمان خيلي بزرگي وجود دارد كه آن را (شاه چراغ ) مي نامند و يكي از مقدس ترين اماكن محدوده شيراز است. اين جا بقعه  برادر يكي از ائمه است و يكي از آثار باستاني به شمار مي آيد.»

وي توانست از روي نوشته هايي كه در اين محل وجود داشته است خلاصه اي از مطالبي كه راجع به اين بنا وجود دارد را پيدا كند و ترجمه و شرح مفصلي از آن را در سفرنامه خود ارائه دهد. ( سفرنامه،صص 29تا25)

باستان شناس فرانسوي مادام ديولافوا در زمان ناصرالدين شاه در شيراز بوده، از عظمت و بزرگي اين حرم و نوع ساختمان منحصر به فرد آن در سفرنامه خود گزارش تهيه كرده و مي نويسد: « قبل از مراجعت به منزل از بازار وكيل عبور كرده و به تماشاي مقبره سيد مير احمد كه گنبد پيازي مانند آن بر تمام بناهاي شهر تسلط دارد رفتيم.» (سفرنامه، ص517)

«جكسن» زبان شناس آمريكايي كه در زمان مظفرالدين شاه قاجار از شيراز بازديد کرده و با عكس گرفتن از اين حرم و توضيح در مورد معماري و كاشيكاري اين بنا، در سفرنامه خود مي نويسد: «در زير سقف اين گنبد معظم يكي از پسران امام موسي كاظم (ع) آرميده و ارزش معماري شاه چراغ قابل مقايسه با ابنيه  مشابه در چند شهر ديگر ايران نيست. (سفرنامه، ص 376)

«ادوار بروان» انگليسي از حرم شاه چراغ به عنوان معروف ترين بناي مذهبي شهر شيراز ياد مي كند و از روشن كردن شمع هاي نذري در سكوي مخصوص توسط مؤمناني كه به زيارت اين حرم مي شتابند ياد مي كند و از اينكه به وي اجازه ورود نمي دهند تا از داخل، بناي زيبا را ببيند ناراحت مي شود. (يك سال در ميان ايرانيان، ص311)

در همين مورد «تويوكيچي» سياح ژاپني مقيم آمريكا در سفرنامه خود مي نويسد:«زيارتگاه شاه چراغ را توانستم از بيرون ببينم اما چون مسلمان نيستم نتوانستم اجازه وارد شدن به شبستان اين زيارتگاه را كه مرقد يكي از نوادگان پيامبر اسلام است بگيرم.» (سفرنامه در ايران و آناطولي، ص83)

از سياحان بزرگ دستگاه ديپلماسي انگليس، كه مأموريت هاي زيادي در ايران داشته، در كتاب مفصل خود كه راجع به ايران نوشته با توضيح از سبك معماري اين حرم و شهرت جهاني آن اين طور بيان مي كند: «بزرگترين گنبد در شيراز كه همه  آن ها بلند و كشيده است گنبد شاه چراغ است كه در حوالي ارگ واقع و مقبره يكي از فرزندان امام موسي (ع) است و ضريح نقره دارد.»

وي در ادامه متذكر مي شود كه در سال 1816م قصر سلطنتي با كينگهام انگليس آن را زيبا ترين بناي شيراز معرفي كرده است.( ايران و قضيه ايران، ج 2، ص 126)

«موريس پرنو» سياح فرانسوي كه در زمان احمد شاه به ايران سفر كرده بود در مورد شهر شيراز و جاذبه حرم شاه چراغ، در كتاب خود مي نويسد: « گنبد مينا سبزي كه از لحاظ موزونيت و رعنايي قابل تحسين است در ميان سبزي باغ ها و برفراز يك آسمان صاف و شفاف برجستگي خاصي دارد؛ اين نخستين تأثيري است كه شيراز در من داشته است.» ( در زير آسمان ايران، ص 89)

برچسب‌ها

پخش زنده

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.