ژانری که اگرچه کم، ولی همچنان دغدغه تعدادی از کارگردانهای سینماست. هرچند مشکل تأمین هزینههای تولید چنین آثاری و البته یکسری مسایل دیگر باعث شده این روزها کمتر شاهد تولید فیلمهایی از این دست باشیم. به این انگیزه و همزمان با هفته دفاع مقدس تلاش کردیم علل و چرایی کمرنگشدن این ژانر را در تلویزیون در طول این چندساله اخیر، اینبار نه از نگاه مسؤولان صدا و سیما، که از منظر هنرمندانی که سالها در این زمینه فعال بودهاند بررسی کنیم.
عبدالله باکیده کارگردان سینما و تلویزیون با اشاره به تولید آثار دفاع مقدسی در سینما در طول این سالها میگوید: درست است که جنگ سالهاست که تمام شده، ولی تولیدات این سالهای تلویزیون نشان داده که سینما در زمینه جنگ در زمانیکه لازم بوده، توانسته کاربرد خودش را نسبت به جنگ نشان بدهد. اما الان که دیگر از زمان جنگ گذشته است، دولتمران ما احساس میکنند نیازی به پرداختن درباره موضوع جنگ وجود ندارد. اینکه میگویم دولتمردان منظورم مسؤولان فرهنگی هستند، آنها باید این ذوق و اشتیاق را برای فیلمسازان بهوجود بیاورند تا آنها دوباره بهسمت ساخت موضوعات دفاع مقدس کشش پیدا کنند.
بازدارندگی زیاد شده است
این کارگردان ادامه میدهد: وقتی این ژانر از آثار تلویزیونی دارای هزینههای زیادی است و از حساسیتهای زیادی هم برخوردار است و از طرفی هم بازدارندگیهای زیادی که بهلحاظ موضوع از طرف مسؤولان وجود دارد نتیجهاش میشود اینکه این نوع فیلمسازی بهدست فراموشی سپرده شود. هرزمان موانع بیشتر شود، حرکت کندتر شده و رسیدن به نقطه پایان سختتر میشود. این است که این نوع آثار کمتر ساخته شده و کمتر در معرض دید قرار میگیرند و اگر هم تعدادی از این آثار ساخته شدهاند، خیلی کم بوده است. سینما و تلویزیون به همه نوع ژانری نیاز دارند و ژانر دفاع مقدس هم از این قاعده مستثنا نیست.
باکیده اضافه میکند: بحث دومی که در این خصوص مطرح است، موضوع و سوژه است. موضوعاتی که تابهحال بهصورت فیلم یا سریال درآمده، دیگر تمام شدهاند و ته کشیدهاند. یعنی نویسندگانی تازه یا نگاههای جدیدی نیامدهاند که به موضوعات مختلف جنگ نگاهی نو داشته باشند، اگر هم کاری ساخته شده، درست حمایت نشده است. نمونهاش فیلم «چ» ابراهیم حاتمیکیاست که حتماً میدانید با چه سختیها و مرارتهایی ساخته شد و بعد چه واکنشهایی نسبت به آن شد. گاهی مواقع حتی سریال زیبایی مثل «وضعیت سفید» هم که با نگاه جدیدی ساخته میشود، متأسفانه خیلی زود به فراموشی سپرده میشود. پس میبینید که همه اینهاست که یک فیلمساز را نسبت به ساخت اینگونه آثار دلسرد میکند.
به یک همت ملی نیاز داریم
وی ادامه میدهد: من میگویم ما برای ساخت اینگونه آثار به یک همت ملی نیاز داریم و این همت هم زمانی بهوجود میآید که نگاهها همه یککاسه شده باشد؛ درحالیکه وقتی فیلمنامهای را ارایه میدهیم، از سربازی که دم در ایستاده تا آن مدیر بالادستی، همه و همه برای ساخت یک اثر دفاع مقدس نظر میدهند. همه اینها هست، بعد یک چیزی به نام بودجه هم که مزید بر علت میشود.
صدا و سیما و سینمای ما این روزها پولی شده و ما باید برای یک پوکه، برای یک اسلحهای که خوب هم کار نمیکند، پول بدهیم. این میشود که تولیدات در این زمینه روزبهروز کمتر میشود و فیلمساز یا به فکر ساختن یک چنین تولیداتی نمیافتد، یا در حد نگارش یک فیلمنامهای که سالها باید روی میزش باشد، میماند.
دل همراه ساخت این ژانر نیست
در ادامه شفیع آقامحمدیان نویسنده و کارگردانی که عوامل مختلفی را در کمرنگ شدن و عدم تولیدات دفاع مقدس دخیل میداند میگوید: همه میگویند کمبود بودجه، ولی کمبود بودجه فقط یکی از این عوامل است، اما به اعتقاد من دلیل اولویتداری هم برای عدم تولید اینگونه آثار نیست، چون اگر قرار باشد به دفاع مقدس بها بدهیم، بودجهاش به هر شکل تأمین خواهد شد. چون مراکز زیادی هستند که اگر دست به دست هم بدهند و به این نتیجه برسند که یک فیلم تأثیرگذار دفاع مقدس باید ساخته شود، طبیعتاً بودجهاش را هم فراهم میکنند. بحث اینجاست که متأسفانه دل همراه ساخت این ژانر نیست.
آقامحمدیان تصریح میکند: من معتقدم در این زمینه مسؤولان با خودشان درگیری خاصی دارند؛ یعنی اینکه مدیران جدیدی که آمدهاند با مدیران قدیمی بهلحاظ فکری همخوانی ندارند و یکی از مشکلات بزرگی که باعث عدم تولید آثار دفاع مقدس میشود همین نگاه است.
وی ادامه میدهد: از طرفی هم نیروهایی جوانی وارد کار شدهاند که با مقوله دفاع مقدس انس چندانی ندارند و گاهی حتی شرایط آن دوران را هم نمیشناسند. اینها نیاز دارند که مسؤولان ارشدشان اینها را هدایت کنند که به اعتقاد من این مسؤولان بهخاطر یکسری مسایل حاشیهای قادر به انجام این کار نیستند؛ چون گاهی پیش میآید که نگاههای سیاسی این مسؤولان باهم فرق میکند و بالطبع درگیریهای جدی هم بینشان بهوجود میآید و زمانی هم که این درگیریها پیدا میشود، در تولید اینگونه آثار مانع ایجاد میکند.
این کارگردان در پایان میگوید: درست است که در سینما در این چندسال گذشته بهلحاظ کیفی تولیدات خوبی داشتهایم، ولی به اعتقاد من کمیت تولید اینگونه آثار برروی کیفیت آنها هم تأثیر میگذارد. ما نیاز داریم که همچنان حداقل برای توجه جوانان هم که شده به کمیت تولید اینگونه آثار توجه کنیم. ما باید در این زمینه حداقل در سال ده اثر تولیدی داشته باشیم که سه تای آنها تأثیرگذار باشد و این فقط با کمیت جواب میدهد. در یک کلام اینکه عدم اتفاق فکری که بین مسؤولان جاری است، باعث بروز این اتفاقات شده است.
نظر شما