به گزارش قدس آنلاین به نقل از تبیان:

مهاجرت، پدیده ای جهانی است

اسلام دین حرکت و جنبش است؛ قرآن هجرت را مایه آسایش و امنیت می داند، بر این اساس دین اسلام به مسلمانان دستور می دهد اگر در هر زمان، در محیطی نتوانستید به وظایف دینی خود عمل کنید، پیوندهای افراطی به زادگاه را برای رسیدن به حیات معنوی گسسته و به سرزمین دیگری مهاجرت کنید. امروزه بسیاری از انسان ها در سرتاسر جهان، با امید آینده ای بهتر، محل زندگی خود را ترک می کنند و راهی مناطق توسعه یافته تر می شوند. بیش تر افرادی که سرزمین خود را ترک می کنند و البته در این راه سختی های زیادی نیز متحمل می شوند، با یک هدف دنبال آرزویی پرمشقت می روند: «زندگی بهتر».

مهاجرت باید برای خدا باشد

از دیدگاه اسلام، روح هجرت، فرار از ظلمت به سوی نور، از کفر به سوی ایمان و از گناه به سوی اطاعت از فرمان خداست. اگر نمی توان قیام کرد هجرت شایسته ترین راه است. «أَ لَمْ تَکنْ أَرْضُ اللَّهِ واسِعَةً فَتُهاجِرُوا فِیها» مگر زمین خدا وسیع نبود؟ پس از بعضی قسمت های آن به بعضی دیگر هجرت کنید. (نساء، 97)

لازم است تا باسیاست گذاری و اتخاذ تدابیر صحیح در راستای توسعه ی جامعه و کشور، از این پدیده استفاده کنیم، و به جای مهاجرت نخبگان کشور، فضای مهاجرت نخبگان دینی و علمی کشورهای دیگر را در ایران اسلامی، فراهم کنیم.

هجرت از نظر اسلام تنها هجرت مکانی و خارجی نیست بلکه باید قبل از آن، هجرت از درون را آغاز کرد. هنوز کلام مولای متقیان علی علیه السلام، به گوش جان مسلمانان طنین انداز است که: «اِنَّمَا الْمُهَاجِرُونَ الَّذِینَ یهْجُرُونَ السَّیئَاتِ وَ لَمْ یأْتُوا بِهَا.» مهاجرین واقعی کسانی هستند که از گناهان دوری می کنند و مرتکب معصیت نمی شوند. مهاجرانی که جسمشان هجرت کرده، اما در درون و روح خود هجرتی نداشته اند، در صفمهاجران نیستند، و به عکس آنها که نیازی به هجرت مکانی نداشته اند، اما دست به هجرت در درون وجود خود زده اند، در زمره مهاجرانند. امیر مومنان علی علیه السلام می فرماید:

«وَ یَقُولُ الرَّجُلُ هاجَرْتُ، وَ لَمْ یُهاجِرْ، اِنَّمَا الْمُهاجِرُونَ الَّذِیْنَ یَهْجُرُونَ السَّیِّیاتِ وَ لَمْ یَاْتُوا بِها»؛ بعضی می گویند: مهاجرت کرده ایم در حالی که مهاجرت واقعی نکرده اند، مهاجران واقعی آنها هستند که از گناهان هجرت می کنند، و مرتکب آن نمی شوند.

رهبران الهی هم مهاجرت می کردند!

رهبران الهی، هنگامی که رسالت خویش را در یک نقطه به اتمام می رساندند، و یا محیط را آماده برای گسترش دعوت خویش نمی دیدند، دست به مهاجرت می زدند. تاریخ اسلام نیز از نظر ظاهر و معنا بر محور هجرت پیامبر صلی الله علیه و آله دور می زند، و اگر هجرت نبود، اسلام در باتلاق بت پرستان «مکّه» برای همیشه فرو رفته بود. همچنین هنگامی که فساد- مخصوصا فساد عقیدتی- محیطی را فرا گیرد و مومنان نتوانند با آن مقابله کنند باید از آن محیط هجرت کنند و فلسفه هجرت مسلمانان نیز، درست همین معنی بود.

فواید هجرت از دیدگاه امام علی علیه السلام

شعری در دیوان منسوب به امام علی علیه السلام، هست که می گوید:

تغرب عن الاوطان فی طلب العلی *** و سافر ففی الاسفار خمس فوائد

تفرج هم واکتساب معیشة *** و علم و آداب و صحبة ماجد

هجرت کن، ولی هدف تو از سفر، طلب علوها و کمالات، باشد. و در مهاجرت پنج فایده نهفته است:

1- تفرج؛ در سفر اندوه ها از دلت برطرف می شود، تفرج پیدا می کنی.

2- و اکتساب معیشة؛ اگر باهوش باشید می توانید با مسافرت کسب معیشت کنید.

3- و علم؛ غیر از کسب معیشت، کسب علم کنید.

4- و آداب؛ همه آداب و اخلاق ها، آداب و اخلاقی نیست که مردم شهر یا کشور تو می دانند. وقتی به جای دیگری سفر می کنید با یک سلسله آداب دیگر برخورد می کنید و متوجه می شوید که عادت های آنها بهتر از عادت مردم شماست.

اگر نمی توان قیام کرد هجرت شایسته ترین راه است. «أَ لَمْ تَکنْ أَرْضُ اللَّهِ واسِعَةً فَتُهاجِرُوا فِیها» مگر زمین خدا وسیع نبود؟ پس از بعضی قسمت های آن به بعضی دیگر هجرت کنید. (نساء، 97)

5- و صحبة ماجد؛ غیر از مسئله کسب علم، صحبت است. یعنی همنشینی. در سفر به همنشینی با مردمان بزرگ توفیق پیدا می کنید. تغرب عن الاوطان فی طلب العلی؛ در طلب فضیلت ها و علوها و کمال ها از وطن دوری کن وکه اینها باید حاصل هجرت از وطن باشد.

کلام پایانی

مهاجرت، امر مثبتی است؛ همان گونه که در اسلام و زمان پیغمبر صلی الله علیه و آله، این امر وجود داشته است. مهاجرت موجب رشد انسان ها و جامعه می شود، به شرط این که با برنامه ریزی و کنترل شده باشد. و عوامل سیاسی و اقتصادی یا پدیده ی بیکاری موجب ظهور پدیده ی مهاجرت نشده باشند؛ لازم است تا باسیاست گذاری و اتخاذ تدابیر صحیح در راستای توسعه ی جامعه و کشور، از این پدیده استفاده کنیم، و به جای مهاجرت نخبگان کشور، فضای مهاجرت نخبگان دینی و علمی کشورهای دیگر را در ایران اسلامی، فراهم کنیم.

منابع: 
- پیام امام (شرح نهج البلاغه)،مکارم شیرازی، ج 1،ص510 
- آزادی معنوی، مرتضی مطهری، ص 186-184 
- «نور الثقلین»،عبد علی بن جمعة العروسی حویزی، ج 1، ص 541 و ج 4، ص 167 
- تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج 4، ص 121. 
- بحارالأنوار، علامه مجلسی، محمدباقر،ج68، ص232