فرهنگ/ زهره کهندل: دیپلماسی رسانه‌ای امروز به اصلی مهم در ارتباطات جهانی بدل شده است. رسانه‌ها به‌عنوان بازیگران نوین دیپلماتیک در روابط بین‌الملل نقش‌آفرینی می‌کنند؛ زیرا با انتشار اخبار، افکار عمومی‌ را مدیریت می‌کنند و می‌توانند در راستای منافعشان حرکت کنند. اتفاقاتی که در هر کشوری رخ می‌دهد توسط خبرنگاران مخابره می‌شود و گاه، اطلاعات یک رویداد واحد از چند منبع، باهم متفاوت است و اهمیت رسانه در این شرایط نمود می‌یابد. در گفت و گو با محمدجعفر صافی، مدیرکل رسانه‌های خارجی معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌ که این هفته میهمان تحریریه روزنامه قدس در مشهد بود، به بررسی موضوعاتی پیرامون فعالیت رسانه‌های خارجی در ایران پرداختیم که می‌خوانید.

شناساندن ظرفیت‌های ایران با دیپلماسی رسانه‌ای

با توجه به ممنوعیت دفتر رویترز در تهران، شما از برداشتن این ممنوعیت خبر داده‌اید، این رسانه با چه شرایطی می‌تواند دوباره فعالیت کند؟

آن‌ها در گذشته اشتباهی در ارسال خبرشان داشتند که همان زمان تذکر دادیم. خبرنگاری که خبر را فرستاده بود باید ایران را ترک می‌کرد، اما بعد از مدتی، آن‌ها دوباره درخواست ادامه فعالیت در ایران داشتند. برخی از مسؤولان خبرگزاری رویترز به ایران آمدند و با بنده مذاکراتی داشتند، به آن‌ها توضیحاتی درباره خبررسانی نادرست و مغرضانه‌ای که در گذشته وجود داشت دادم و آن‌ها قبول کردند که این اخبار درست نبوده است و قول مساعد دادند که در خبررسانی جانب صداقت را رعایت کنند.

فکر می‌کنید آن‌ها به قولشان پایبند باشند؟

نمی‌شود برای همیشه فعالیتشان را ممنوع کرد. البته ممنوعیتی برای رسانه‌های خارجی فارسی‌زبان همچون بی‌بی‌سی فارسی داریم؛ چون رویکرد نادرست و ضدانقلابی دارند. بقیه رسانه‌های خارجی تا زمانی‌که رویکرد منفی به ایران نداشته باشند و تلاش کنند که اخبارشان، اخبار صحیحی باشد، ممنوعیتی برای فعالیت در کشورمان ندارند.

اعلام شد که برخی از خبرنگاران آمریکایی، جاسوس بوده‌اند. مگر پیش از اینکه این افراد در ایران شروع به فعالیت کنند، سابقه‌شان بررسی نمی‌شود؟

سابقه همه خبرنگاران خارجی بررسی می‌شود و افرادی وارد ایران می‌شوند که سابقه فعالیت‌های جاسوسی نداشته باشند. این افراد از هرنظر باید مورد تأیید باشند. فعالیت‌های جاسوسی هم کارهای مخفی است. بیشتر افرادی که به‌عنوان خبرنگار در ایران فعالیت خبری می‌کنند چنین رویکردی از آن‌ها دیده نشده است. اگر به برخی سفارش‌هایی شود و از آن‌ها درخواست جاسوسی شود، درصورت اطلاع از تلاش این افراد برای جاسوسی، قطعاً جلوی فعالیتشان گرفته می‌شود و باید ایران را ترک کنند. عملکرد و رویکرد تمام خبرنگاران چه پیش از ورود به ایران و چه در زمان حضورشان به دقت بررسی می‌شود. اگر در گذشته به ایران آمده و سابقه خوبی نداشته‌اند، صلاح نمی‌دانیم که به ایران بیایند. در جلسات با مسؤولان و مدیران رسانه‌های خارجی به آن‌ها می‌گویم که سه اصل دقت، سرعت و صحت در انتشار اخبار اهمیت دارد، اما همه باید به اصل صحت پایبند باشید و اخبار درستی را منتشر کنید. برخی موارد هم که مشکل پیش می‌آمد به این دلیل بود که به دروغ، خبری را ارسال کردند، یا در ارتباط با عواملی که با آن‌ها کار می‌کردند محتاط نبودند و افرادی بودند که نسبت به ایران، موضع منفی داشتند؛ درحالی‌که برای انتشار اخبار باید بی‌طرف باشند تا با وقایع به‌درستی مواجه شوند.

بیشتر نگاه‌ها نسبت به حضور خبرنگاران خارجی در ایران، سیاسی است، درحالی‌که ما ظرفیت‌های فرهنگی و گردشگری بسیار زیادی برای اطلاع‌رسانی در رسانه‌های جهانی داریم.

من حدود یکسال است که این مسؤولیت را پذیرفته‌ام. از سال گذشته که انتخابات مجلس را داشتیم با همکاری نهاد اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری و وزارتخانه‌های مختلف، تورهایی را برای خبرنگاران خارجی برگزار می‌کنیم و آن‌ها را به مراکز فرهنگی و صنعتی و مناطق تاریخی می‌بریم. نزدیک به 152 نمایندگی رسانه‌های خارجی در ایران فعالیت می‌کنند و از آن‌ها دعوت به بازدید کرده و می‌کنیم. به خبرنگاران خارجی هم بسته‌های پیشنهادی برای بازدید از ظرفیت‌های فرهنگی، علمی‌ و گردشگری داده می‌شود. نباید درهای کشور را به روی رسانه‌های خارجی ببندیم؛ چون به‌نفع ما نیست. بسیاری از این خبرنگاران وقتی به ایران می‌آیند می‌گویند آنچه را می‌بینیم با آنچه از ایران می‌شنویم کاملاً متفاوت است. وقتی آن‌ها را به مراکز فرهنگی، صنعتی و گردشگری می‌بریم، برایشان بسیار جالب‌توجه است. یک خبرنگار کره‌جنوبی به من می‌گفت که می‌خواهم درباره زعفران و شیلات شمال گزارش تهیه کنم. قطعاً وقتی گزارشی از خاویار ایران تهیه شود، در صادرات این محصول به کره‌جنوبی مؤثر است. یکی از خبرنگاران عربی می‌گفت روی توانمندی‌های پزشکی ایران گزارش تهیه کردیم و بسیاری از بیماران عرب‌زبان برای معالجه به ایران آمدند که روی گردشگری سلامت اثرگذار بود.

چه برنامه‌ای برای گسترده‌شدن تعاملات رسانه‌ای با دیگر کشورها دارید؟

 یکی از برنامه‌های ما این است که 10 گروه رسانه‌ای از خبرنگاران ایرانی را به‌مدت 6 روز که 6 نفر در هر گروه جا می‌گیرند، به کشورهای دیگر اعزام کنیم. همچنین از 10 گروه رسانه‌ای خارجی به‌مدت 6 روز در ایران میزبانی می‌شود. قصد داریم که بحث دیپلماسی رسانه‌ای را در ایران تقویت کنیم تا این رفت‌وآمدها رونق بگیرد. ممکن است در بین این گزارش‌ها، یکی‌دوتا گزارش هم خوب نباشد، اما ده‌ها یا صدها گزارش دیگر، آثار مثبتی دارد و باید دیده شود. امیدواریم نگاه مثبت به دیپلماسی رسانه‌ای ترویج یابد.

شرایط انتخاب گروه‌های اعزامی‌ ایرانی به چه‌شکلی است؟

براساس رده‌بندی معاونت مطبوعات وزارت ارشاد، رسانه‌هایی که مخاطب بیشتری دارند در اولویت هستند. با تعدادی که در این مرحله اعزام می‌کنیم پیش‌بینی می‌شود بسیاری از رسانه‌ها، شامل تورهای اعزامی‌ خبرنگاران به خارج از کشور شوند. متناسب با هر کشوری، رسانه‌هایی با رویکردهای مذهبی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و... انتخاب می‌شوند. اکنون یک گروه آماده اعزام به چین داریم. سال گذشته یک گروه به لبنان اعزام شدند، و همین‌طور به کشورهای میزبان اضافه می‌شود. با کره‌جنوبی و روسیه هم در حال امضای تفاهم‌نامه هستیم. خبرنگاران استانی هم در این برنامه قرار می‌گیرند و برای هر گروه اعزامی، سعی می‌کنیم که استان‌ها هم فراموش نشوند تا مختص خبرنگاران پایتخت نباشد. ضمن اینکه تسلط به زبان انگلیسی هم از شرایطی است که باید موردتوجه قرار بگیرد تا وقتی خبرنگاری به کشور دیگری می‌رود، این مهارت برای کسب اطلاعات جامع‌تر و دقیق‌تر به او کمک کند. 

پخش زنده

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.